Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao của Đảng và Nhà nước thăm chính thức Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc) từ ngày 30/10 - 1/11/2022. Chuyến thăm thành công tốt đẹp đã khẳng định việc triển khai tích cực, mạnh mẽ đường lối đối ngoại của Đại hội XIII của Đảng ta, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, tin cậy chính trị giữa hai Đảng Cộng sản, hai Nhà nước và nhân dân hai nước; đồng thời củng cố quan hệ giữa hai đồng chí Tổng Bí thư và lãnh đạo cấp cao hai nước, phấn đấu đưa quan hệ hai nước bước sang giai đoạn phát triển mới, góp phần tích cực vào việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển. 

Lễ đón chính thức Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam được tổ chức trọng thể tại Đại lễ đường Nhân dân ở thủ đô Bắc Kinh, chiều 31/10, theo nghi thức cao nhất dành cho nguyên thủ quốc gia, với 21 phát đại bác vang lên chào mừng.

Tại buổi hội đàm ngay sau lễ đón chính thức, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thay mặt Đảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc nhiệt liệt chào mừng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Trung Quốc, bày tỏ vui mừng được gặp lại Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sau 5 năm. Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho rằng, chuyến thăm có ý nghĩa đặc biệt đối với hai nước và quan hệ Việt Nam - Trung Quốc; nhấn mạnh việc Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là lãnh đạo đầu tiên Trung Quốc được đón tiếp sau Đại hội XX  của Đảng Cộng sản Trung Quốc và việc Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm Trung Quốc đầu tiên sau Đại hội XIII Đảng Cộng sản Việt Nam đã thể hiện sự coi trọng cao độ quan hệ hai đảng, hai nước. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chân thành cảm ơn Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, lãnh đạo và nhân dân Trung Quốc về sự đón tiếp chu đáo, trọng thị, thân tình và hữu nghị.

Trong bầu không khí chân thành, thẳng thắn, hai nhà lãnh đạo đã trao đổi về tình hình mỗi Đảng, mỗi nước và quan hệ giữa hai Đảng, hai nước. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng một lần nữa chúc mừng thành công của Đại hội XX Đảng Cộng sản Trung Quốc, chúc mừng đồng chí Tập Cận Bình được Đại hội XX của Đảng Cộng sản Trung Quốc tín nhiệm tiếp tục bầu làm Tổng Bí thư khóa XX, xác lập là "hạt nhân lãnh đạo" của Trung ương Đảng và trong toàn Đảng Cộng sản Trung Quốc; đánh giá Đại hội XX là kỳ đại hội quan trọng, có ý nghĩa lâu dài đối với sự phát triển của Trung Quốc, mở ra hành trình mới xây dựng đất nước hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa của Trung Quốc vào năm 2035, hướng tới thực hiện mục tiêu "100 năm thứ hai". 

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định, Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng núi sông liền một dải, đều là nước xã hội chủ nghĩa do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Tình hữu nghị truyền thống Việt Nam - Trung Quốc do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Mao Trạch Đông cùng các vị tiền bối cách mạng hai nước dày công xây dựng và vun đắp là tài sản chung quý báu của hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước. Việt Nam cảm ơn sâu sắc về những giúp đỡ to lớn, quý báu của Đảng, Nhà nước và nhân dân Trung Quốc đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc của Việt Nam cũng như trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ngày nay. Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên hàng đầu phát triển quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện với Trung Quốc. Về chính sách đối ngoại, Việt Nam kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương quan hệ; kết hợp sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc với sức mạnh thời đại, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.

Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhiệt liệt chúc mừng thành tựu mà Việt Nam đã giành được trong thời gian qua, đặc biệt là trong triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam; đánh giá cao việc đại hội đã đề ra những mục tiêu phát triển, đường lối trong các lĩnh vực cho các giai đoạn đến năm 2025, năm 2030 và đến năm 2045 - dịp kỷ niệm 100 năm ngày thành lập nước. Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bày tỏ tin tưởng, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đứng đầu, nhân dân Việt Nam nhất định sẽ thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ do Đại hội Đảng lần thứ XIII đề ra, sẽ sớm đưa Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, thực hiện thành công mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. 

Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khẳng định Đảng, Chính phủ và nhân dân Trung Quốc coi trọng cao độ quan hệ với Việt Nam; mong muốn và sẵn sàng nỗ lực cùng Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam tiếp tục không ngừng tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước, đưa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt - Trung phát triển lành mạnh, ổn định theo phương châm “láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và tinh thần “láng giếng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt”, không ngừng đưa quan hệ hai nước lên tầm cao mới.

Hai Tổng Bí thư bày tỏ vui mừng về xu thế phát triển lành mạnh và đánh giá cao những tiến triển tích cực của quan hệ giữa hai Đảng, hai nước trong thời gian qua. Trong điều kiện khó khăn của đại dịch COVID-19, hai bên vẫn tiếp tục duy trì thường xuyên các cuộc gặp gỡ, trao đổi cấp cao. Từ đầu năm 2020 đến nay, hai đồng chí Tổng Bí thư đã 4 lần điện đàm và nhiều lần trao đổi thư, điện nhân các sự kiện chính trị quan trọng của mỗi bên. Hợp tác giữa các ban, ngành của Đảng, Chính phủ, Quốc hội (Nhân đại), Mặt trận Tổ quốc (Chính hiệp), quốc phòng, công an được thúc đẩy hiệu quả, thực chất.

Các địa phương của hai nước, nhất là các địa phương ở khu vực biên giới, đã nỗ lực duy trì hợp tác thiết thực, tăng cường quan hệ hữu nghị. Hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư là điểm sáng trong quan hệ hai nước. Việt Nam liên tục là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN và thương mại Việt - Trung chiếm 1/4 tổng kim ngạch thương mại Trung Quốc - ASEAN, đối tác thương mại thứ 6 của Trung Quốc trên thế giới. Vướng mắc trong một số dự án hợp tác giữa hai nước được tháo gỡ, trong đó Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông đã chính thức đưa vào sử dụng, vận hành hiệu quả. Hợp tác phòng, chống COVID-19 đạt hiệu quả thiết thực.

Hai bên nhất trí cho rằng trong bối cảnh các cuộc khủng hoảng và bất ổn đang diễn ra tại nhiều nơi trên thế giới hiện nay, sự phát triển ổn định và những thành tựu mà Việt Nam và Trung Quốc đạt được có ý nghĩa rất quan trọng đối với hai nước và nhân dân hai nước.

Hai nhà lãnh đạo đã đi sâu trao đổi về các định hướng lớn nhằm tăng cường tin cậy, củng cố hữu nghị, nâng cao hiệu quả hợp tác thực chất trên các lĩnh vực, duy trì hòa bình, ổn định trên biển, đưa quan hệ Việt Nam - Trung Quốc tiếp tục phát triển lành mạnh, ổn định, bền vững trong thời gian tới.

Hai bên nhất trí tiếp tục duy trì trao đổi, tiếp xúc cấp cao thường xuyên giữa lãnh đạo hai Đảng, hai nước nhằm tăng cường hiểu biết lẫn nhau, kịp thời trao đổi, giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quan hệ song phương, duy trì cục diện hữu nghị và đà phát triển lành mạnh, ổn định của quan hệ Việt - Trung. Hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường và phát huy vai trò định hướng chiến lược của quan hệ kênh Đảng, đi sâu hợp tác trao đổi lý luận giữa hai Đảng, triển khai hiệu quả Kế hoạch Hợp tác giữa hai Đảng và Kế hoạch Hợp tác đào tạo cán bộ giữa hai Đảng giai đoạn 2021 - 2025; tăng cường trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị, công tác cán bộ, phòng, chống tham nhũng, cũng như kinh nghiệm về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Hai Tổng Bí thư đồng ý sẽ phát huy và nâng cao hiệu quả các cơ chế hợp tác hiện có giữa hai Đảng, hai nước, nhất là gặp gỡ cấp cao, Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương Việt - Trung, nhằm xác định phương hướng và trọng tâm hợp tác phù hợp với nhu cầu và lợi ích của hai bên, góp phần thực hiện hiệu quả các thỏa thuận và nhận thức chung quan trọng giữa lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước. Tiếp tục triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác, trao đổi giữa Quốc hội Việt Nam với Nhân đại toàn quốc Trung Quốc, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Chính hiệp Trung Quốc; làm sâu sắc thêm hợp tác trên các lĩnh vực ngoại giao, quốc phòng, an ninh, tăng cường hợp tác giữa các lực lượng biên phòng và thực thi pháp luật hai nước, phối hợp hiệu quả tại các diễn đàn đa phương.

Trong cuộc hội đàm, hai đồng chí Tổng Bí thư cũng đi sâu trao đổi về các lĩnh vực hợp tác thực chất, nhất trí cần thúc đẩy mạnh mẽ, nâng cao hiệu quả hợp tác trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển quan hệ song phương; nhấn mạnh Việt Nam - Trung Quốc là đối tác thương mại rất quan trọng và giàu tiềm năng của nhau. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, Việt Nam đặc biệt coi trọng thị trường Trung Quốc, mong muốn tăng cường xuất khẩu sang Trung Quốc các mặt hàng mà Việt Nam có thế mạnh, mong muốn Trung Quốc tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi, đẩy nhanh tiến độ triển khai thủ tục mở cửa thị trường cho các mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam, đồng thời duy trì thông suốt chuỗi cung ứng hàng hóa và tạo thuận lợi thông quan giữa hai nước, tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục và nâng hạn mức hàng hóa Việt Nam quá cảnh Trung Quốc đến nước thứ ba bằng đường sắt; tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác vận tải hàng không, đường bộ và đường sắt. Việt Nam hoan nghênh và sẵn sàng tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp lớn, có trình độ khoa học công nghệ cao của Trung Quốc mở rộng đầu tư vào Việt Nam.

Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khẳng định Trung Quốc sẽ nỗ lực để duy trì đà phát triển quan hệ thương mại Trung - Việt theo hướng ngày càng cân bằng hơn; tạo điều kiện thuận lợi cho Việt Nam xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản sang thị trường Trung Quốc trong thời gian tới. Hai bên nỗ lực giải quyết những vấn đề còn tồn đọng trong quan hệ hai nước, tăng cường hợp tác về năng lực sản xuất và tích cực thúc đẩy kết nối khuôn khổ “Hai hành lang, một vành đai” với sáng kiến “Vành đai và Con đường” trên cơ sở phù hợp với nhu cầu, lợi ích và chiến lược phát triển bền vững của mỗi bên; nhất trí mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực nông nghiệp, môi trường, khoa học công nghệ, y tế. Phía Trung Quốc cam kết cung cấp cho Việt Nam không dưới 1.000 suất học bổng chính phủ, đào tạo không dưới 1.000 giáo viên tiếng Trung cho Việt Nam.

Hai Tổng Bí thư đã đi sâu trao đổi nhiều vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm. Hai Tổng Bí thư nhấn mạnh, tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước là nền tảng xã hội và là nguồn sức mạnh cho quan hệ hai nước phát triển tốt đẹp, bền vững lâu dài. Hai Tổng Bí thư đề nghị mỗi bên tiếp tục tạo điều kiện đi lại cho người dân hai nước, sớm khôi phục các chuyến bay thương mại, hợp tác du lịch, giao thương; tiếp tục tạo điều kiện để các địa phương, nhất là các địa phương biên giới hai nước, tăng cường giao lưu, hợp tác, đồng thời mở rộng hợp tác giữa các địa phương của Việt Nam với một số địa phương giàu tiềm năng của Trung Quốc.

Về vấn đề biên giới, lãnh thổ, hai bên nhất trí tăng cường quản lý hiệu quả đường biên giới theo các văn kiện, thỏa thuận ký kết giữa hai bên, thúc đẩy sớm vận hành thí điểm hợp tác du lịch tại khu cảnh quan Thác Bản Giốc (Việt Nam) - Đức Thiên (Trung Quốc).

Về vấn đề trên biển, hai Tổng Bí thư cùng cho rằng, đây là vấn đề tồn tại trong quan hệ hai nước, việc duy trì hòa bình, ổn định trên biển có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự phát triển của cả hai Đảng, hai nước. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề nghị hai bên tuân thủ nhận thức chung cấp cao, tôn trọng lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhau, giải quyết tranh chấp, bất đồng bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, phát huy tốt các cơ chế đàm phán trên biển, thúc đẩy phân định và bàn bạc về hợp tác phát triển; thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), phấn đấu xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) thực chất, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Chiều 31/10, Lễ trao tặng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng Huân chương Hữu nghị nước CHND Trung Hoa được tổ chức trọng thể tại Đại Lễ đường Nhân dân ở thủ đô Bắc Kinh. Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết, Huân chương Hữu nghị là sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước và nhân dân Trung Quốc đối với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và nhân dân Việt Nam về những đóng góp vào việc phát triển quan hệ giữa hai nước cũng như định hướng và thúc đẩy quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung - Việt trong thời đại mới. Điều đó cũng thể hiện tình cảm sâu sắc, vừa là đồng chí, vừa là anh em giữa Trung Quốc và Việt Nam, bao hàm niềm hy vọng của hai đảng và nhân dân hai nước cùng theo đuổi tương lai tốt đẹp.

Bày tỏ vui mừng được đón nhận Huân chương Hữu nghị của nước CHND Trung Hoa, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, việc Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trao tặng Huân chương cao quý không chỉ là vinh dự dành cho cá nhân Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, mà còn thể hiện sự trân trọng của Đảng, Nhà nước Trung Quốc, cá nhân đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước và nhân dân Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ nỗ lực cùng với Đảng Cộng sản Trung Quốc để ngày càng phát triển mối quan hệ giữa hai đảng, hai nước và nhân dân hai nước.

Cũng trong chiều 31/10, tại Đại lễ đường Nhân dân, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã trân trọng mời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng dự tiệc trà thân mật. Đây là cử chỉ đặc biệt thể hiện sự coi trọng của nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng như mong muốn tăng cường sự gần gũi, tin cậy với nhà lãnh đạo cao nhất của Việt Nam.

Sáng 1/11, tại Nhà khách Điếu Ngư Đài, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã hội kiến Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc Lý Khắc Cường. Hai bên bày tỏ vui mừng trước xu thế phát triển tích cực, lành mạnh của quan hệ hai Đảng, hai nước trong thời gian qua. Hai bên nhất trí trong giai đoạn phát triển mới của hai Đảng, hai nước và bối cảnh quốc tế hiện nay, cần tăng cường hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, duy trì thường xuyên trao đổi, tiếp xúc cấp cao, tăng cường tin cậy chính trị, phục hồi phát triển; đẩy mạnh hợp tác về thương mại, đầu tư, tạo nền tảng vật chất, động lực cho sự phát triển của quan hệ hai nước; phối hợp đưa kim ngạch thương mại song phương tăng trưởng ổn định, bền vững; tăng cường hợp tác trong việc bảo đảm duy trì ổn định chuỗi cung ứng; phối hợp và tận dụng tốt các hiệp định thương mại tự do; tăng cường kết nối chiến lược phát triển góp phần phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch COVID-19. Hai bên nhất trí tăng cường phối hợp tại các diễn đàn đa phương, khu vực quốc tế; cùng nhau nỗ lực duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực.

Tại hội kiến với Ủy viên trưởng Ủy ban Thường vụ Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc (Nhân đại - Quốc hội) Trung Quốc Lật Chiến Thư, chiều 1/11, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho rằng cơ quan Quốc hội của hai nước có vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước của mỗi bên. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam coi trọng quan hệ hợp tác thiết thực, hiệu quả giữa cơ quan lập pháp hai nước, nhất là khi cả hai nước đều đang đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Hai bên đánh giá cao sự hợp tác hiệu quả giữa hai cơ quan lập pháp hai nước thời gian qua, nhất trí đề nghị Quốc hội Việt Nam và Nhân đại Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh trao đổi kinh nghiệm trong công tác lập pháp, phát huy mạnh mẽ vai trò trong việc giám sát, đôn đốc Chính phủ hai nước thực hiện các nhận thức chung và thoả thuận giữa lãnh đạo cấp cao hai nước; duy trì và đẩy mạnh các hoạt động trao đổi đoàn các cấp, đặc biệt là cấp cao; giao lưu giữa các đại biểu, các Ủy ban chuyên môn, Nhóm Nghị sĩ hữu nghị, Nhân đại các địa phương Trung Quốc với Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố của Việt Nam; phối hợp tại các diễn đàn nghị viện đa phương khu vực và quốc tế.

Cũng trong chiều 1/11, hội kiến Chủ tịch Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc Uông Dương, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống chính trị - xã hội của mỗi nước, nhất là trong việc phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, quy tụ, tập hợp các lực lượng xã hội, các nguồn lực trong và ngoài nước để phát triển đất nước. Đảng, Nhà nước Việt Nam hết sức coi trọng vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Chính hiệp Trung Quốc đối với quan hệ hai nước, đánh giá cao hiệu quả hợp tác giữa hai bên trong thời gian qua. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề nghị Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tiếp tục tăng cường trao đổi, tiếp xúc cấp cao và các cấp; thúc đẩy hợp tác thiết thực, hiệu quả hơn nữa thông qua các hình thức linh hoạt, sáng tạo, mở rộng giao lưu nhân dân nhằm góp phần tăng cường hiểu biết lẫn nhau, vun đắp nền tảng hữu nghị vững chắc giữa nhân dân hai nước. Tổng Bí thư đề nghị hai bên nghiên cứu tổ chức Giao lưu hữu nghị lần thứ 2 giữa Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc, giữa Mặt trận Tổ quốc 7 tỉnh biên giới của Việt Nam với Chính hiệp 2 tỉnh/khu của Trung Quốc có chung đường biên giới.

Trong chuyến thăm chính thức CHND Trung Hoa của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng từ ngày 30/10 - 1/11/2022, hai bên đã ra “Tuyên bố chung Việt Nam - Trung Quốc về tiếp tục đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc”. Kết thúc chuyến thăm, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã gửi Điện cảm ơn Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Trong bài tổng hợp đánh giá của các chuyên gia Trung Quốc về chuyến thăm, tờ Thời báo Hoàn cầu (Global Times) thuộc Nhân dân nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, dẫn lời Giáo sư Phan Kim Nga của Học viện Chủ nghĩa Marx thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc đánh giá chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho thấy tính chất đặc biệt và tầm quan trọng của quan hệ Trung - Việt. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là lãnh đạo nước ngoài đầu tiên tới thăm Trung Quốc sau Đại hội XX Đảng Cộng sản Trung Quốc. Giáo sư Phan Kim Nga cho rằng chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh hai nước đã bước vào thời kỳ phát triển mới, do đó, cuộc gặp giữa lãnh đạo hai Đảng “sẽ là động lực to lớn thúc đẩy hợp tác giữa các bộ, ngành và địa phương”. Trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, chuyến thăm lần này của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ giúp hai nước tăng cường sự tin cậy chính trị lẫn nhau và thúc đẩy hợp tác trên nhiều mặt.

Tân Hoa xã ngày 31/10 đưa tin về cuộc hội đàm giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Đại lễ đường Nhân dân ở thủ đô Bắc Kinh, dẫn phát biểu của hai nhà lãnh đạo trong cuộc hội đàm. Theo Tân Hoa xã, tại cuộc hội đàm, hai nhà lãnh đạo nhất trí cho rằng cần kiên trì thực hiện phương châm 16 chữ và tinh thần 4 tốt, củng cố truyền thống hữu nghị, tăng cường trao đổi chiến lược, thúc đẩy tin cậy chính trị, kiểm soát thỏa đáng bất đồng, thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung - Việt tiến lên một giai đoạn mới.

Cùng ngày, báo "Bắc Kinh buổi tối" đăng bài viết nêu bật 3 điểm đặc biệt trong chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Trung Quốc: Thứ nhất, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên thăm Trung Quốc sau Đại hội XX Đảng Cộng sản Trung Quốc; Thứ hai, đây cũng là chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng sau Đại hội XIII Đảng Cộng sản Việt Nam; Thứ ba, đây là lần đầu tiên Trung Quốc tiếp đón một nhà lãnh đạo nước ngoài với nghi thức thăm chính thức sau 3 năm bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19. Theo báo "Bắc Kinh buổi tối", quan hệ Việt - Trung đang ngày càng tốt đẹp. Trong những năm gần đây, với nỗ lực chung của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước, đặc biệt là sự tương tác chặt chẽ giữa hai Tổng Bí thư, quan hệ hai nước đi đúng hướng và ngày càng phát triển mạnh mẽ.

Trong khi đó, trang mạng thepaper.cn ngày 30/10 dẫn đánh giá của một số chuyên gia Trung Quốc đề cao quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc. Chuyên gia Hạ Gia Khiết, chuyên nghiên cứu về quan hệ quốc tế và các vấn đề công cộng tại Đại học Phúc Đán (Thượng Hải), nhấn mạnh sự tương tác giữa lãnh đạo hai Đảng đóng vai trò "định hướng" cho sự phát triển trong tương lai của quan hệ hai nước… Chuyến thăm lần này cũng là sự khẳng định chiến lược, xác định rõ vị trí và nền tảng của quan hệ song phương, củng cố sự tin tưởng lẫn nhau và điều chỉnh sự phát triển của quan hệ Trung -  Việt trong giai đoạn tiếp theo.

Ông Cát Hồng Lượng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu an ninh biển Trung Quốc - ASEAN thuộc Đại học Dân tộc Quảng Tây, đánh giá, từ trước đến nay, quan hệ giữa hai Đảng dẫn dắt, định hướng quan hệ hai nước là một truyền thống rất quan trọng, vượt ra ngoài quan hệ song phương theo nghĩa chung. Hiện hai Đảng đã thiết lập cơ chế hợp tác, trao đổi lý luận, đào tạo cán bộ. Ông Cát Hồng Lượng cũng nhấn mạnh, Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất và mục tiêu đầu tư quan trọng của Trung Quốc tại Đông Nam Á. Việc mở cửa hợp tác và tăng cường kết nối năng lực sản xuất giữa hai nước sẽ tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ trong ngắn hạn.

Bài viết cũng dẫn lời ông Hứa Lợi Bình - chuyên gia nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc - cho rằng quan hệ giữa hai Đảng, hai nước trong thời gian dịch bệnh COVID-19 không bị ảnh hưởng mà còn được tăng cường; hợp tác trong các lĩnh vực y tế và phòng chống dịch bệnh được thúc đẩy mạnh mẽ; kim ngạch thương mại giữa Trung Quốc và Việt Nam tăng từng năm. Ngay cả khi dịch bệnh COVID-19 tác động đến nền kinh tế toàn cầu, thương mại giữa hai nước vẫn tiếp tục phát triển.

Chuyên gia nghiên cứu tại Viện nghiên cứu quốc tế Thượng Hải Triệu Can Thành dự báo, hợp tác thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc vẫn còn nhiều tiềm năng vì hai nước có thể bổ trợ cho nhau rất nhiều.

Đánh giá về triển vọng quan hệ hai nước trong bối cảnh tình hình quốc tế phức tạp hiện nay, Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc Phạm Sao Mai cho rằng, Việt Nam và Trung Quốc là hai nước láng giềng xã hội chủ nghĩa, đang tiến hành đi sâu đổi mới, cải cách mở cửa. Quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời giữa hai nước do các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước dày công vun đắp, đã trở thành tài sản chung quý báu của hai dân tộc. Trong tình hình hiện nay, việc củng cố và tăng cường hơn nữa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc phù hợp lợi ích căn bản, lâu dài của hai bên, có lợi cho việc duy trì hòa bình, ổn định và thúc đẩy hợp tác ở khu vực và trên thế giới. Để phát huy hơn nữa tiềm năng, thế mạnh của quan hệ song phương, thời gian tới, hai bên cần tăng cường giao lưu cấp cao và các cấp, củng cố hơn nữa tin cậy chính trị, thúc đẩy thực hiện nghiêm túc, đầy đủ những nhận thức chung mà lãnh đạo cấp cao hai nước đã đạt được, cũng như các thỏa thuận song phương giữa các bộ, ngành và địa phương hai nước; kịp thời cùng nhau tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; đẩy mạnh và nâng cao chất lượng hợp tác thực chất trên tất cả các lĩnh vực.

Trong những năm gần đây, quan hệ Việt Nam - Trung Quốc duy trì xu thế ổn định và tích cực. Lãnh đạo hai bên đạt được nhiều nhận thức chung quan trọng, góp phần đưa quan hệ song phương lên tầm cao mới. Năm 1999, trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước đã xác định phương châm 16 chữ thúc đẩy quan hệ hai nước trong thế kỷ XXI là: "Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai". Tháng 12/2000, Chủ tịch nước Trần Đức Lương thăm Trung Quốc, hai bên đã ký Tuyên bố chung về hợp tác toàn diện trong thế kỷ mới. Sau đó, hai bên đã thỏa thuận đưa hai nước trở thành: “Láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt” (tinh thần “4 tốt”). Đặc biệt, trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh vào tháng 5/2008, hai bên nhất trí xác lập khuôn khổ quan hệ Việt Nam - Trung Quốc là: "Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện" theo phương châm “16 chữ” và tinh thần “4 tốt”.  

Trên kênh Đảng, hai bên duy trì tiếp xúc cấp cao và thiết lập cơ chế hợp tác, giao lưu giữa các Ban Đảng ở Trung ương. Dù điều kiện đi lại giữa hai bên còn khó khăn do ảnh hưởng của dịch COVID-19, hai bên vẫn duy trì kênh trao đổi thường xuyên bằng nhiều hình thức linh hoạt, đạt hiệu quả cao. Từ năm 2020 - 2022, Tổng Bí thư hai Đảng đã 4 lần điện đàm (tháng 1/2020, tháng 9/2020, tháng 2/2021, tháng 9/2021). Hàng năm, hai Tổng Bí thư gửi quà và thư chúc mừng nhân dịp Tết cổ truyền của hai dân tộc và nhân dịp sinh nhật của nhau; gửi thư chúc mừng nhân dịp lễ quan trọng của hai nước. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (tháng 5/2021). Thủ tướng Chính phủ hai bên có 3 lần điện đàm (tháng 6/2021, tháng 1/2022 và tháng 9/2022). Chủ tịch Quốc hội Việt Nam hội đàm trực tuyến với Ủy viên trưởng Nhân đại Trung Quốc (tháng 6/2021). 

Những hoạt động này đã góp phần định hướng chiến lược, tạo động lực và đảm bảo chính trị cho quan hệ song phương phát triển lành mạnh, ổn định. Tại các sự kiện chính trị quan trọng của hai Đảng, đặc biệt là dịp Đại hội XIII của Đảng ta và dịp kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc (năm 2021), hai bên đều có những hình thức chúc mừng đặc biệt, thể hiện sự coi trọng cao độ đối với quan hệ Việt Nam - Trung Quốc. Lãnh đạo các ban Đảng ở Trung ương cũng duy trì trao đổi, tiếp xúc thường xuyên dưới nhiều hình thức linh hoạt. Bên cạnh đó, hai bên đã triển khai hiệu quả Kế hoạch hợp tác hai Đảng giai đoạn 2016 - 2020, Kế hoạch hợp tác đào tạo cán bộ giữa hai Đảng giai đoạn 2016 - 2020, Thỏa thuận hợp tác đào tạo cán bộ cấp cao giữa hai Đảng giai đoạn 2017 - 2020. Tháng 4/2022, hai bên đã ký kết Kế hoạch hợp tác hai Đảng giai đoạn 2021 - 2025 và Kế hoạch hợp tác đào tạo cán bộ giữa hai Đảng giai đoạn 2021 - 2025.

Hai bên thường xuyên phối hợp tổ chức Hội thảo lý luận giữa hai Đảng, nhằm trao đổi kinh nghiệm và thực tiễn về công tác xây dựng Đảng, quản lý đất nước. Đến nay, hai bên đã tổ chức được 16 cuộc Hội thảo lý luận. 

Hợp tác trên kênh Nhà nước tiếp tục được thúc đẩy hiệu quả, thực chất. Quan hệ giữa các ngành như ngoại giao, quốc phòng, an ninh tiếp tục được tăng cường. Hai bên đã thành lập Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam - Trung Quốc vào tháng 11/2006; đến nay đã tiến hành 14 phiên họp, đạt nhiều hiệu quả thiết thực. Ở hai phiên gần đây nhất, hai bên đã khắc phục khó khăn do dịch bệnh, tổ chức thành công theo hình thức họp trực tiếp tại Hà Nội vào tháng 9/2021 và Nam Ninh (Trung Quốc) vào tháng 7/2022.

Giao lưu nhân dân, đặc biệt là giao lưu giữa thế hệ trẻ hai nước Việt Nam - Trung Quốc ngày càng đi vào thực chất, giúp tăng cường hiểu biết lẫn nhau, tăng cường tình hữu nghị giữa hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước. Đến nay, hai bên đã tổ chức 3 cuộc Liên hoan Thanh niên Việt - Trung; tổ chức được 19 cuộc “Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Việt Nam - Trung Quốc” bằng hình thức trực tiếp. Năm 2021 và 2022, hai bên đã tổ chức giao lưu, gặp gỡ hữu nghị thanh niên hai nước bằng hình thức trực tuyến. Cùng với đó là nhiều hoạt động giao lưu, hợp tác giữa thanh niên các địa phương hai nước, nhất là các địa phương biên giới.

Ngoài ra, hai bên cũng tổ chức nhiều hoạt động giao lưu khác như Liên hoan nhân dân biên giới Việt - Trung, Diễn đàn nhân dân Việt - Trung, Giao lưu hữu nghị giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc... Các hoạt động này đã góp phần củng cố nền tảng hữu nghị vững chắc cho quan hệ Việt Nam - Trung Quốc tiếp tục phát triển lành mạnh, ổn định.

Quan hệ giữa các địa phương của hai nước, nhất là các tỉnh, khu biên giới được tăng cường với nhiều hình thức đa dạng và có nhiều tiến triển tích cực. Gặp gỡ đầu Xuân giữa Bí thư các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Giang và Quảng Ninh (Việt Nam) với Bí thư Khu ủy Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) được tổ chức luân phiên hàng năm. Hội nghị trực tuyến giữa Bí thư các tỉnh Lai Châu, Điện Biên, Hà Giang, Lào Cai với Bí thư Tỉnh ủy Vân Nam, góp phần tăng cường tình hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc nói chung và các tỉnh, khu biên giới nói riêng, thúc đẩy giải quyết những khó khăn, vướng mắc, xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định và phát triển. Cùng với đó, hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc trên các diễn đàn đa phương tiếp tục được tăng cường.

Hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư đạt mức tăng trưởng mạnh. Kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam - Trung Quốc duy trì đà tăng trưởng tốt trong bối cảnh dịch bệnh tác động tiêu cực đến thương mại của hầu hết các quốc gia trên thế giới. Việt Nam liên tục là đối tác thương mại lớn nhất trong ASEAN (từ năm 2016), nước đối tác thương mại lớn thứ 6 trên thế giới (từ năm 2020) của Trung Quốc.

Năm 2021, tổng kim ngạch thương mại Việt Nam - Trung Quốc đạt 165,9 tỷ USD, tăng 24,6% so với năm 2020. Trong 8 tháng năm 2022, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt - Trung đạt 117,4 tỷ USD, tăng 10,8% so với cùng kỳ năm 2021. Về đầu tư, lũy kế đến ngày 20/8/2022, Trung Quốc đứng thứ 6/139 quốc gia, vùng lãnh thổ đầu tư FDI vào Việt Nam với 3.453 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký đạt 22,42 tỷ USD. Riêng 8 tháng của năm 2022, Trung Quốc đứng thứ 4/94 quốc gia, vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 143 dự án, tổng vốn đạt 1,4 tỷ USD.

Hợp tác y tế, đặc biệt là phòng, chống dịch COVID-19 là một điểm sáng trong quan hệ hai nước. Trung Quốc là một trong những nước cung cấp vaccine nhiều và nhanh nhất cho Việt Nam. Đến cuối năm 2021, Trung Quốc đã viện trợ cho Việt Nam 7,3 triệu liều và cung cấp thương mại khoảng 45 triệu liều vaccine. Tại Phiên họp lần thứ 14 Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương vào tháng 7/2022 vừa qua, Trung Quốc thông báo sẽ viện trợ thêm cho Việt Nam 10 triệu liều vaccine. Một số địa phương Trung Quốc như: Quảng Tây, Vân Nam, Quảng Đông... cũng ủng hộ lượng lớn vật tư y tế cho các địa phương Việt Nam. Trung Quốc cũng bày tỏ, nếu Việt Nam có nhu cầu, sẵn sàng ưu tiên đáp ứng tối đa trong khả năng có thể, bao gồm hợp tác về cung ứng và sản xuất vaccine, thuốc điều trị COVID-19, xây dựng Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, cơ sở điều trị. Vừa qua, thông qua kênh Đảng, Trung Quốc tặng Việt Nam lô vật tư y tế trị giá 1,5 triệu Nhân dân tệ (khoảng 5,4 tỷ đồng).

Về biên giới lãnh thổ, tình hình biên giới trên đất liền và Vịnh Bắc Bộ cơ bản ổn định. Hợp tác ở Vịnh Bắc Bộ diễn ra khá thường xuyên, như tuần tra liên hợp nghề cá, tuần tra chung hải quân, thả cá giống bảo vệ nguồn lợi thủy sản ở Vịnh Bắc Bộ... Hai bên tiếp tục triển khai các vòng đàm phán cấp Chính phủ và cấp chuyên viên theo các cơ chế đã thỏa thuận.

Việt Nam và Trung Quốc cũng duy trì trao đổi, đàm phán ở các cấp về vấn đề trên biển, đạt tiến triển nhất định trong lĩnh vực hợp tác ít nhạy cảm. Hai bên ký Thỏa thuận hợp tác về Dự án nghiên cứu so sánh môi trường địa chất và tai biến địa chất khu vực châu thổ sông Hồng, châu thổ sông Trường Giang; cam kết tiếp tục thúc đẩy, sớm đạt nhất trí đối với Thỏa thuận hợp tác tìm kiếm cứu nạn và Thỏa thuận thiết lập đường dây nóng về các vụ việc phát sinh đột xuất của hoạt động nghề cá trên biển Việt Nam - Trung Quốc. 

Chuyến thăm còn góp phần củng cố, mở rộng và nâng cao hiệu quả quan hệ giữa hai đảng, làm định hướng cho quan hệ giữa hai nước; tăng cường quan hệ trên các kênh Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc; tạo chuyển biến mới, tích cực trong hợp tác bình đẳng, cùng có lợi về kinh tế, thương mại, đầu tư và các lĩnh vực khác; nâng cao hợp tác quốc phòng - an ninh, tăng cường hợp tác tại các diễn đàn quốc tế; phát triển quan hệ giữa các tổ chức quần chúng, giao lưu nhân dân. Chuyến thăm cũng củng cố nhận thức chung cấp cao về kiểm soát bất đồng, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, xử lý thỏa đáng vấn đề trên biển bằng các biện pháp hòa bình phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982; giữ gìn hòa bình ở Biển Đông, thúc đẩy đàm phán về các vấn đề trên biển trong khuôn khổ song phương và ASEAN; thúc đẩy sự tôn trọng các lợi ích chính đáng, hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982; củng cố đường biên giới trên bộ hòa bình, hữu nghị và hợp tác.

Bài: Nguyễn Hồng Điệp - Thu Phương - Tiến Trung - Thành Dương - Mạnh Cường
Ảnh, đồ họa: TTXVN
Biên tập: Kỳ Thư
Trình bày: Nguyễn Hà

01/11/2022 07:00