Lần thứ hai đảm nhận cương vị Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) của nhiệm kỳ ủy viên không thường trực HĐBA 2020-2021, Việt Nam đã thể hiện thành công vai trò dẫn dắt, điều hành cơ quan chính trị quan trọng nhất của LHQ trong tháng 4 vừa qua.    

Khi những phút cuối cùng của phiên họp kết thúc tháng Chủ tịch HĐBA tại trụ sở LHQ vừa khép lại, Việt Nam tự hào ghi thêm một mốc son vào lịch sử nền ngoại giao nước nhà, đó là đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch lần thứ hai của nhiệm kỳ ủy viên không thường trực HĐBA 2020-2021.    

Những ánh mắt chúc mừng, những cái gật đầu đồng tình và những ý kiến ủng hộ từ nhiều nước gửi đến cho Việt Nam đã khẳng định những gì chúng ta nỗ lực và kỳ vọng vừa trở thành hiện thực.    

Đại sứ Olof Skoog - Trưởng Phái đoàn Thường trực Liên minh châu Âu (EU) tại LHQ, Đại sứ Fatima Kyari Mohammed - Trưởng phái đoàn thường trực Liên minh châu Phi (AU) tại LHQ và Đại sứ Geraldine Byrne Nason - Trưởng phái đoàn thường trực Ireland tại LHQ đều đánh giá rất cao phiên thảo luận về quan hệ hợp tác giữa LHQ với các tổ chức khu vực, tiểu khu vực do Việt Nam đưa ra.

Theo Đại sứ Skoog, các chủ đề lớn mà Việt Nam đưa ra thảo luận xuyên suốt trong tháng 4 vừa qua trên cương vị Chủ tịch HĐBA đều hết sức phù hợp, nhất là chủ đề về hợp tác giữa LHQ với các tổ chức khu vực, về ngoại giao hòa giải và các biện pháp xây dựng lòng tin. Hiện nay tình hình nhiều nơi trên thế giới rất căng thẳng nhưng đáng tiếc là không phải vấn đề nào HĐBA cũng ra được nghị quyết. Vì thế, việc Việt Nam nhấn mạnh đến vấn đề xây dựng lòng tin là cách tiếp cận rất hay để tìm kiếm sự hỗ trợ của các nước trong việc thúc đẩy chương trình nghị sự của HĐBA. Đại sứ Skoog nói rõ những vấn đề Việt Nam đề xuất thảo luận trong tháng chủ tịch lần này thực sự rất đúng lúc và phù hợp.    

Thành công mà Việt Nam gặt hái được lần này tại HĐBA, cơ quan quan trọng nhất của LHQ có trách nhiệm duy trì hòa bình và an ninh thế giới, là không hề dễ dàng khi mà đại dịch COVID-19 vẫn hoành hành khắp địa cầu, các cuộc xung đột ngày càng gia tăng căng thẳng và Myanmar, một thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), đang rơi vào bất ổn chính trị. Ba phiên họp điểm nhấn cấp cao do Việt Nam đề xuất và chủ trì về “Tăng cường hợp tác giữa LHQ và các tổ chức khu vực trong thúc đẩy xây dựng lòng tin và đối thoại trong ngăn ngừa, giải quyết xung đột”, “Khắc phục hậu quả bom mìn và duy trì hòa bình bền vững: Tăng cường gắn kết để hành động hiệu quả hơn" và “Bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu đối với sự sống của người dân trong xung đột vũ trang” đã được cộng đồng quốc tế đánh giá cao, được các nước ủy viên HĐBA nhất trí bỏ phiếu ủng hộ để ra được hai Tuyên bố Chủ tịch và một nghị quyết.    

Với sự kiện quan trọng nhất của tháng về thúc đẩy hợp tác giữa LHQ và các tổ chức khu vực do Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chủ trì ngày 19/4, Việt Nam đã cho thấy những cam kết mạnh mẽ của một quốc gia luôn tích cực nỗ lực xây dựng lòng tin và đối thoại, làm cầu nối tìm kiếm giải pháp hòa bình cho các cuộc xung đột trên thế giới thông qua Hiến chương LHQ, luật pháp quốc tế và sự hợp tác ngày càng chặt chẽ giữa LHQ và các tổ chức cũng như các cơ chế đa phương.

Là đại diện duy nhất của ASEAN tại HĐBA, Việt Nam đã thể hiện và làm nổi bật tinh thần ASEAN, khiến chính Tổng Thư ký (TTK) LHQ Antonio Guterres phải công nhận tầm quan trọng của khối các nước Đông Nam Á trong ngoại giao hòa giải, ngăn ngừa xung đột và xây dựng hòa bình quốc tế.     

Có thể nhận thấy rõ những thành quả của quan hệ đối tác giữa LHQ và các tổ chức khu vực ở rất nhiều lĩnh vực: từ hòa giải, chống khủng bố, gìn giữ hòa bình cho đến bảo vệ quyền con người, ứng phó với biến đổi khí hậu và chống đại dịch COVID-19.

Chính vì vậy, TTK LHQ đã đánh giá cao Việt Nam khi đề xuất thúc đẩy đưa mối quan hệ hợp tác này lên một tầm cao mới, phát huy hơn nữa tinh thần của chủ nghĩa đa phương. Ông cam kết ủng hộ đề xuất của Việt Nam thúc đẩy xây dựng lòng tin và đối thoại trong ngăn ngừa xung đột và tìm giải pháp cho xung đột, bất chấp những rào cản thách thức đặt ra do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

Đánh giá về 3 chủ đề Việt Nam lựa chọn thảo luận trong tháng Chủ tịch HĐBA vừa qua, các trưởng phái đoàn thường trực tại LHQ và các tổ chức quốc tế đều bày tỏ sự ủng hộ đối với kết quả đạt được của Việt Nam, đồng thời khẳng định những đóng góp của nước Chủ tịch đã ghi dấu ấn tốt đẹp với HĐBA nói riêng và cộng đồng quốc tế nói chung.    

TTK LHQ Guterres và lãnh đạo các nước ủy viên HĐBA đánh giá cao sáng kiến của Việt Nam tổ chức phiên họp mở điểm nhấn quan trọng nhất tháng 4 về “Tăng cường hợp tác giữa LHQ với các tổ chức khu vực nhằm thúc đẩy xây dựng lòng tin và đối thoại trong ngăn ngừa và giải quyết xung đột” do Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chủ trì ngày 19/4. Nhiều ý kiến cho rằng đề xuất của Việt Nam tổ chức sự kiện quan trọng này là rất kịp thời và thiết thực, trong bối cảnh nhiều cuộc xung đột kéo dài ở khắp nơi trên thế giới vẫn chưa thể giải quyết, mà một trong những nguyên nhân hàng đầu là các bên còn thiếu lòng tin và không thiết lập được đối thoại. Việc tiếp tục hỗ trợ nâng cao năng lực cho các tổ chức khu vực, tạo sự kết nối hiệu quả hơn giữa LHQ và các tổ chức khu vực để xây dựng lòng tin và đối thoại nhằm giúp giải quyết các cuộc xung đột, có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Đại sứ Olof Skoog, Trưởng Phái đoàn Thường trực Liên minh châu Âu (EU) tại LHQ, đánh giá phiên thảo luận thực sự rất hiệu quả. Từ góc độ EU, ông khẳng định luôn ủng hộ các nỗ lực của LHQ cũng như HĐBA. Tuy nhiên ông nhấn mạnh nếu chỉ mình LHQ nỗ lực thì sẽ rất khó, nên các tổ chức khu vực có vai trò rất lớn trong ngăn ngừa và giải quyết xung đột bởi họ am hiểu địa bàn của mình, có được lòng tin của các nước trong khu vực, có uy tín với các bên liên quan xung đột. Vì thế, Đại sứ Olof Skoog cho rằng các chủ đề mà Việt Nam lựa chọn là hết sức phù hợp và đúng thời điểm, nhất là vấn đề hợp tác giữa LHQ với các tổ chức khu vực, về ngoại giao hòa giải và các biện pháp xây dựng lòng tin. Đại diện EU tại LHQ nêu rõ trong bối cảnh tình hình nhiều nơi trên thế giới rất căng thẳng, việc Việt Nam nhấn mạnh đến vấn đề xây dựng lòng tin là cách tiếp cận rất hay để tìm kiếm sự hỗ trợ của các nước trong việc thúc đẩy chương trình nghị sự của HĐBA. 

Đại sứ Fatima Kyari Mohammed, Trưởng phái đoàn thường trực Liên minh châu Phi (AU) tại LHQ, lại nhấn mạnh việc Việt Nam thúc đẩy các nội dung thảo luận về tăng cường đối thoại và giải quyết xung đột thông qua các giải pháp hòa bình, đặt con người ở vị trí trung tâm, ưu tiên các chính sách nhân đạo và tăng cường quan hệ với các tổ chức khu vực. Theo bà, tất cả các nội dung này đều rất phù hợp với những ưu tiên của AU, một liên minh luôn muốn tăng cường hợp tác với các tổ chức khu vực, nhất là ASEAN. Bà đánh giá việc Việt Nam chọn nội dung hợp tác giữa LHQ với các tổ chức khu vực là điểm nhấn quan trọng nhất của tháng Chủ tịch sẽ tạo ra sự khởi đầu rất tốt để các nước chú trọng hơn nữa tới việc nâng cao mối quan hệ này.    

Đề cập đến phiên họp về “Bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu trong xung đột” và “Giải pháp cho vấn đề bom mìn”, Đại sứ Geraldine Byrne Nason, Trưởng Phái đoàn thường trực Ireland tại LHQ, khẳng định Việt Nam đã tập trung vào những vấn đề liên quan mật thiết đến đời sống con người và kết quả của phiên họp này thực sự để lại dấu ấn của Việt Nam. Là thành viên mới của HĐBA, Ireland đánh giá rất cao các chủ đề điểm nhấn mà Việt Nam đưa ra thảo luận trong tháng 4. Đại sứ Geraldine Byrne Nason nhấn mạnh việc tham dự các phiên thảo luận cấp cao do Việt Nam chủ trì thể hiện rõ Ireland coi trọng vai trò Chủ tịch HĐBA mà Việt Nam đảm trách, cũng như coi trọng những vấn đề có tầm quan trọng thực chất mà Việt Nam lựa chọn đưa ra thảo luận.    

Nhất trí với quan điểm trên, Giám đốc Cơ quan hành động bom mìn LHQ (UNMAS) Ilene Cohn cũng cho rằng Việt Nam đã tổ chức phiên họp về bom mìn sau chiến tranh rất đúng thời điểm. Là người đứng đầu cơ quan điều phối của LHQ về giải quyết vấn đề bom mìn tại 19 nước và lãnh thổ trên thế giới, với nhiệm vụ hỗ trợ người dân cũng như lực lượng gìn giữ hòa bình ở các nước tránh vướng phải bom mìn và thiết bị nổ tại các nơi có xung đột hay những nơi vẫn còn tàn dư chiến tranh, bà Ilene Cohn đánh giá cao việc Việt Nam - trên cương vị Chủ tịch HĐBA trong tháng 4 - đã lựa chọn vấn đề bom mìn là chủ đề cho một trong các phiên thảo luận chính. Với những kinh nghiệm trong việc giải quyết vấn đề bom mìn sau chiến tranh, Việt Nam có thể phần nào giúp cộng đồng quốc tế giải quyết các mối nguy hiểm từ bom mìn tồn tại, đang đe dọa đến tính mạng của nhiều người dân trên thế giới.    

Không chỉ ủng hộ các chủ đề Việt Nam đưa ra thảo luận, vai trò của Việt Nam trên cương vị Chủ tịch HĐBA trong tháng 4/2021 cũng được đánh giá rất cao. Đại sứ T.S. Tirumurti - Trưởng Phái đoàn thường trực Ấn Độ tại LHQ bày tỏ niềm vui khi có cơ hội hợp tác cùng Việt Nam tại HĐBA. Đại sứ Tirumurti nêu rõ Phái đoàn thường trực của Ấn Độ và Việt Nam đã hợp tác với nhau rất chặt chẽ. Với việc cả Ấn Độ và Việt Nam đều mang tới HĐBA tiếng nói đặc sắc riêng của châu Á và điều đó đã góp phần mang lại sự ổn định cho nhiều khu vực, đóng góp vào thành quả chung của HĐBA.    

Những chủ đề Việt Nam đưa ra thảo luận tại các phiên điểm nhấn đều rất có ý nghĩa quan trọng. Ấn Độ đã tham gia rất nhiệt tình vào các phiên thảo luận này, nhất là phiên do chính Chủ tịch nước Việt Nam điều hành. Ngoài việc hợp tác chặt chẽ với Phái đoàn Việt Nam tại LHQ trong việc soạn thảo Tuyên bố Chủ tịch và nghị quyết, Ấn Độ mong muốn sẽ tiếp tục được hợp tác với Việt Nam trong những tháng tiếp theo tại HĐBA.    

Về phần mình, Đại sứ Anouparb Vongnorkeo, Trưởng Phái đoàn thường trực Lào tại LHQ, đánh giá Việt Nam ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn trong LHQ, nhất là tại HĐBA. Những vấn đề Việt Nam đưa ra thảo luận đều rất quan trọng và thiết thực vì đều nhằm thúc đẩy hợp tác trong LHQ cũng như giữa  giữa LHQ, đặc biệt là HĐBA, với các tổ chức khu vực và tiểu khu vực. Ông Vongnorkeo đánh giá cao tất cả các chủ đề mà Việt Nam đề xuất thảo luận trong tháng 4, bởi tính thiết thực và quan trọng trong việc giải quyết các thách thức mà thế giới đang phải đối mặt, nhất là trong bối cảnh đang có quá nhiều cuộc xung đột xảy ra ở nhiều khu vực trên thế giới. Đại sứ Lào tin rằng những chủ đề đó không chỉ phù hợp, mà sẽ thực sự góp phần thúc đẩy việc thực hiện các chương trình, các hoạt động nhằm tăng cường hợp tác giữa LHQ với các tổ chức khu vực, giúp HĐBA thông qua  các nghị quyết một cách kịp thời nhằm duy trì hòa bình và an ninh của thế giới, đặc biệt ở khu vực châu Á.    

Dư luận các nước và bạn bè quốc tế đánh giá những gì đã làm được trong 1 tháng Chủ tịch HĐBA vừa qua chứng tỏ Việt Nam luôn chủ động đóng góp vào mọi lĩnh vực hoạt động của LHQ. Điều này càng khẳng định Việt Nam tự tin phát huy hiệu quả trong vai trò của mình và hoàn thành tốt trọng trách ủy viên không thường trực HĐBA. Việt Nam đã góp phần nâng cao vị thế không chỉ của đất nước mà cả ASEAN và chính vì vậy đã khiến hình ảnh của Việt Nam và ASEAN đẹp hơn trong con mắt cộng đồng quốc tế.    

Tháng 4 đã khép lại, song những gì Việt Nam đã làm được trên cương vị Chủ tịch HĐBA lần thứ hai nhiệm kỳ 2020-2021 sẽ tạo đà cho Việt Nam tiếp tục gặt hái những thành quả mới trong 8 tháng còn lại của nhiệm kỳ. Việt Nam đã chứng tỏ là đối tác vì hòa bình bền vững, luôn tìm giải pháp thỏa đáng và bền vững cho các cuộc xung đột, thúc đẩy đối thoại, hướng tới giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình cũng như tăng cường vai trò của các tổ chức khu vực và hướng tới những chính sách nhân văn nhất đối với người dân. Đảm nhiệm thành công tháng Chủ tịch HĐBA cũng chính là sự thể hiện không thể sinh động hơn việc triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại vừa được đề ra trong Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII vừa qua.    

 

Bài: Hải Vân - Vũ Hiếu - Hữu Thanh    

Biên tập: Thanh Tuấn    

Trình bày: Hồng Hạnh

05/05/2021 06:14