Với tinh thần “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”, xung kích, tình nguyện là một phẩm chất đặc trưng, nổi bật của thanh niên Việt Nam. Với lý tưởng cao đẹp, sẵn sàng dấn thân, khát khao muốn được khẳng định và cống hiến, trong bất cứ thời kỳ nào, đoàn viên, thanh niên đều là lớp người đi đầu trong cuộc chiến đấu giành, giữ gìn độc lập dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước. 

Thanh niên là một bộ phận quan trọng của dân tộc, rường cột của quốc gia. Thanh niên có mạnh thì dân tộc mới mạnh; trong sức mạnh của dân tộc có sức mạnh của thanh niên. Trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước, thanh niên Việt Nam luôn nêu cao truyền thống yêu nước, chí khí anh hùng, bất khuất của dân tộc, hăng hái đi tiên phong trên mọi lĩnh vực và có nhiều cống hiến vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Từ khi có Đảng lãnh đạo, các thế hệ thanh niên Việt Nam đã nối tiếp nhau cùng với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đánh đuổi các thế lực thực dân, phong kiến, đế quốc, giành lại độc lập, tự do cho dân tộc, thống nhất đất nước.

Cao trào đấu tranh trong những năm 30 của thế kỷ XX, với đỉnh cao Xô viết Nghệ Tĩnh, là trận thử lửa đầu tiên đối với lớp đoàn viên, thanh niên cộng sản. Cũng trong trận thử lửa này, lịch sử đã để lại tấm gương oanh liệt của người thanh niên Lý Tự Trọng, với câu nói bất hủ: “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng chứ không thể có con đường nào khác”, đã trở thành phương châm hành động của tuổi trẻ Việt Nam.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, lớp lớp thanh niên với khao khát tự do, được thức tỉnh bởi lý tưởng của Đảng, dưới ngọn cờ của tổ chức Đoàn đã tình nguyện lên đường nhập ngũ, “quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, làm nên Chiến dịch Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, với khí thế của phong trào “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong”, hàng triệu thanh niên đã viết thư tình nguyện lên đường giết giặc, lập nên những kỳ tích vẻ vang.

Phong trào “Ba sẵn sàng” đã trở thành một trong những phong trào hành động cách mạng lớn nhất của tuổi trẻ Thủ đô Hà Nội và tuổi trẻ Việt Nam trong thế kỷ XX, tạo nên một đội quân tình nguyện đông đảo nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc: Trên 5 triệu lượt đoàn viên, thanh niên tham gia, trong đó gần 1,5 triệu người con ưu tú đã ngã xuống. Hàng vạn thanh niên đã để lại một phần xương máu của mình nơi chiến trường khốc liệt. Đó là sự hy sinh anh dũng của 10 cô gái thanh niên xung phong ở ngã ba Đồng Lộc, của 12 cô gái tiểu đội thép ở Truông Bồn (Nghệ An); của anh hùng liệt sĩ Bùi Ngọc Dương, anh hùng liệt sĩ Đặng Xuân Thiều, anh hùng liệt sĩ Đặng Thùy Trâm và nhiều tấm gương tiêu biểu khác...

Cùng với phong trào “Ba sẵn sàng” ở miền Bắc, phất cao ngọn cờ “Năm xung phong”, lớp lớp thanh niên miền Nam đã tòng quân, đi dân công hỏa tuyến, thanh niên xung phong, tham gia chiến tranh du kích, thi đua đánh Mỹ, diệt ngụy, thi đua sản xuất… Từ trận Vạn Tường đến những lá cờ đầu diệt Mỹ như “Củ Chi đất thép thành đồng”, “Quảng Nam trung dũng kiên cường đi đầu diệt Mỹ”, “Long An toàn dân đánh giặc”… có sức cổ vũ tuổi trẻ trên các chiến trường lập công, khẳng định ý chí và niềm tin có thể đánh và nhất định đánh thắng giặc Mỹ.

Phong trào “Ba sẵn sàng” và “Năm xung phong” đã đáp ứng được nhiệt huyết của đoàn viên, thanh niên, khao khát được cống hiến sức lực và trí tuệ cho đất nước. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã động viên đoàn viên, thanh niên cả nước góp phần đánh bại các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Tiếp nối truyền thống của các lớp đàn anh đi trước, thanh niên Việt Nam luôn nêu cao lòng yêu nước, sẵn sàng dấn thân vì sự nghiệp cách mạng; tình nguyện vì cộng đồng; đến những nơi gian khó, đảm nhận những việc mới, việc khó; tiên phong trong ứng dụng khoa học - công nghệ, đi đầu trong xây dựng xã hội học tập, góp phần đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trên mọi lĩnh vực phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh..., tuổi trẻ Việt Nam luôn luôn là lực lượng hùng hậu, xung kích, sáng tạo, góp phần quan trọng vào các thành tựu chung của công cuộc đổi mới.

Các phong trào hành động cách mạng của thanh niên như: "Thanh niên tình nguyện", "Tuổi trẻ sáng tạo", "Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc" được triển khai đồng bộ, sâu rộng, hiệu quả, thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia; đóng góp quan trọng vào việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh. Trong đó, sau 25 năm triển khai thực hiện, phong trào “Thanh niên tình nguyện” đến nay đã trở thành trường học thực tiễn phong phú, sinh động để thanh niên Việt Nam trải nghiệm, trưởng thành.

Năm 2000 - năm kết thúc một thế kỷ đấu tranh hào hùng của dân tộc ta, thể theo nguyện vọng của tuổi trẻ cả nước và đề nghị của Ban Bí thư Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước đã quyết định chọn là “Năm Thanh niên”. Với tinh thần “Năm Thanh niên”, thanh niên phải hành động để xứng đáng với sự kỳ vọng của Đảng, của nhân dân, Trung ương Đoàn đã chính thức phát động “Chiến dịch mùa hè học sinh, sinh viên tình nguyện”, như một lời khẳng định cho sức sáng tạo, tinh thần tiếp tục dấn thân của tuổi trẻ Việt Nam vì cộng đồng, vì đất nước, mở ra một phương thức mới mang lại nhiều cảm hứng, lôi cuốn đông đảo thanh niên, đạt hiệu quả cao trong phong trào thanh niên tình nguyện.

Năm 2001, chiến dịch được đổi tên thành “Chiến dịch Thanh niên, học sinh, sinh viên tình nguyện hè” nhằm thu hút, tập hợp đông đảo thanh niên trong xã hội tham gia vào các hoạt động tình nguyện. Từ năm 2009 đến nay, tên gọi của chiến dịch được khát quát, rút gọn thành “Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè”.

Từ năm 2014, “Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè” có sự đổi mới về mặt định hướng nội dung, đối tượng, được tổ chức gồm một chương trình và bốn chiến dịch, gồm Chương trình “Tiếp sức mùa thi”; Chiến dịch tình nguyện “Mùa Hè xanh” với nòng cốt là đoàn viên, sinh viên các trường đại học, cao đẳng, học viện, có sự tham gia đối ứng của lực lượng thanh niên địa bàn; Chiến dịch tình nguyện “Hoa phượng đỏ” dành cho đối tượng chính là học sinh và có sự tham gia của giáo viên trẻ; Chiến dịch tình nguyện “Kỳ nghỉ hồng” dành cho đối tượng là cán bộ, công nhân, viên chức trẻ; Chiến dịch tình nguyện “Hành quân xanh” dành cho đối tượng đoàn viên, thanh niên, cán bộ trẻ trong lực lượng vũ trang nhân dân.

Trải qua 25 năm, “Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè” đã để những hình ảnh tốt đẹp, những việc làm ý nghĩa của lực lượng thanh niên tình nguyện. Thanh niên tình nguyện đã xung kích đi đầu, tích cực tham gia xóa mù chữ, xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh; tham gia công tác đền ơn đáp nghĩa, an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, hết lòng chăm lo cho thiếu nhi, gia đình có công, hộ nghèo và các đối tượng khó khăn trong cuộc sống… Cảm động nào hơn hình ảnh những đoàn viên - thanh niên với màu áo xanh tình nguyện vượt nước, dầm mưa giúp dân phòng chống, khắc phục thiên tai, bão lũ và tự hào nào bằng khi tuổi trẻ lực lượng công an, bộ đội vững chắc tay súng ngày đêm canh giữ biển trời, thức cho dân ngủ, gác cho dân vui chơi… Và còn rất nhiều, rất nhiều hình ảnh đẹp về đoàn viên - thanh niên đã về tận những nơi khó khăn, gian khổ, cầm tay, chỉ việc, giúp bà con nông dân, người dân phát triển kinh tế, thoát nghèo, làm giàu cho quê hương, đất nước.

Hình ảnh màu áo xanh của những chiến sĩ tình nguyện hè đã để lại những dấu ấn đẹp, củng cố niềm tin của nhân dân và lãnh đạo các cấp, các địa phương đối với thanh niên Việt Nam, làm đẹp hơn hình ảnh của thanh niên Việt Nam trong 25 năm qua. Những giá trị tích cực của chiến dịch tình nguyện hè đã có sức lôi cuốn, lan toả mạnh mẽ không chỉ trong thanh niên mà còn nhận được sự đồng hành, tham gia của nhiều lực lượng trong xã hội, của người dân các địa bàn hoạt động và cả những thanh niên quốc tế, đến cùng trải nghiệm và tham gia cùng thanh niên tình nguyện ở nhiều địa phương.

Từ “Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè” và những hoạt động ý nghĩa của Đoàn, hàng chục triệu đoàn viên, thanh niên đã được rèn luyện, cống hiến và trưởng thành trong thực tiễn phong phú và sinh động; qua đó, nhiều đoàn viên đã vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng.

Với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ và có sức sống lâu bền trong thanh niên, phong trào Thanh niên tình nguyện đã tạo được dấu ấn đậm nét với xã hội. Thông qua phong trào, các bạn trẻ có điều kiện để được rèn luyện, cống hiến và trưởng thành, góp phần tích cực trong phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng, làm rạng ngời hình ảnh thanh niên Việt Nam thời đại mới "tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn", giàu lòng yêu nước.

Bài: Diệp Ninh
Ảnh, đồ họa: TTXVN - TTXVN phát
Biên tập: Kỳ Thư
Trình bày: Nguyễn Hà

24/03/2024 06:10