Các chuyên gia du lịch đánh giá, nếu thí điểm thành công và an toàn “hộ chiếu vaccine” với khách quốc tế đến một số trung tâm du lịch có thể kiểm soát được dịch bệnh như Phú Quốc (Kiên Giang) thì sẽ nhanh chóng mở rộng ra các điểm du lịch khác. Đó cũng là cơ hội để du lịch Việt Nam đón khách trở lại. Tuy nhiên, việc này cần hết sức cẩn trọng, nhất là trong điều kiện dịch COVID-19 còn diễn biến phức tạp như hiện nay.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam (Bộ Y tế): Hộ chiếu vaccine thực chất là giấy chứng nhận cho một người đã tiêm đủ số mũi vaccine theo khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc cơ quan quản lý nhà nước, thông thường là 2 mũi. Hiện nay, nhiều nước trên thế giới áp dụng và triển khai mạnh mẽ chính sách “hộ chiếu vaccine” để nhanh chóng phục hồi các hoạt động du lịch và giao thương quốc tế.

Theo ông Nguyễn Văn Gia, chuyên gia về phát triển điểm đến du lịch, việc tiêm vaccine phòng COVID-19, áp dụng hộ chiếu vaccine đã góp phần xóa bỏ rào cản đi lại, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có mở cửa du lịch trở lại. Ở châu Âu, Italy, Hy Lạp, Tây Ban Nha, Croatia, Iceland là các quốc gia đã mở cửa cho khách du lịch từ Mỹ. Dự báo, các quốc gia khác của châu Âu cũng sẽ mở cửa cho khách quốc tế khi mùa du lịch hè đang tới.

Từ đầu tháng 6/2021, Đức, Hy Lạp, Đan Mạch, Bulgaria, Séc, Croatia và Ba Lan đã triển khai hộ chiếu vaccine, sớm hơn một tháng so với kế hoạch chung của Liên minh châu Âu (EU) là từ ngày 1/7. Đây là hành động để chuẩn bị cho mùa du lịch hè trở lại sau thời gian người dân bị hạn chế đi lại quá lâu để phòng, chống dịch.

Hy Lạp là một trong những quốc gia đi đầu trong nỗ lực khôi phục du lịch với sự trợ giúp của hộ chiếu vaccine. Còn nước Pháp cũng đã bắt đầu mở cửa biên giới đón du khách quốc tế trở lại từ ngày 9/6. Khách châu Âu đã tiêm vaccine không cần xét nghiệm, khách từ nơi khác đã tiêm vaccine vẫn phải kèm kết quả âm tính.

Ở Đông Nam Á, trưa 1/7, có 25 du khách quốc tế đầu tiên đã đến đảo Phuket của Thái Lan trên chuyến bay của Etihad trong bối cảnh nước này đang nỗ lực khôi phục ngành du lịch bị dịch COVID-19 tàn phá. Phuket trở thành địa điểm đầu tiên ở quốc gia Đông Nam Á mở cửa cho du khách nước ngoài đã tiêm chủng đầy đủ và được chứng nhận không mắc COVID-19 theo một chương trình thí điểm có tên gọi “Hộp cát Phuket”. Theo kế hoạch, có 249 hành khách đáp chuyến bay từ Israel, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Qatar, Singapore dự kiến hạ cánh xuống hòn đảo nghỉ dưỡng nổi tiếng trên biển Andaman này trong ngày 1/7.

Các du khách này trước khi lên máy bay đến Thái Lan phải có đủ 5 loại giấy tờ, trong đó có giấy chứng nhận y tế xác nhận xét nghiệm âm tính với virus SARS-CoV-không quá 72 giờ trước chuyến bay (trừ trẻ em dưới 6 tuổi), giấy chứng nhận tiêm vaccine ngừa COVID-19 đủ liều ít nhất 14 ngày trước. Tuy nhiên, du khách sẽ phải ở trên đảo 14 ngày trước khi tới tham quan các nơi khác của Thái Lan.

Chính phủ Thái Lan đã lên kế hoạch từng bước mở cửa lại đất nước cho khách du lịch nước ngoài, bắt đầu với Phuket và sau đó sẽ mở rộng sang các điểm du lịch khác như Koh Samui, Koh Tao và Koh Phangan, cuối cùng là hiện thực hóa mục tiêu mở cửa trở lại đất nước vào tháng 10 tới.

Nhiều chuyên gia du lịch đều cho rằng: Nếu Việt Nam sớm chuẩn bị, đề ra các giải pháp kỹ thuật và sẵn sàng ban hành cơ chế, chính sách hợp lý trong bối cảnh này thì sẽ tạo ra thế mạnh cho du lịch Việt Nam. Cụ thể là du lịch nước ta sẽ thu hút và đáp ứng nhu cầu đi du lịch của rất nhiều người trên thế giới đã có được hộ chiếu vaccine. Bên cạnh đó, chính sách hộ chiếu vaccine cũng góp phần kịp thời khôi phục các hoạt động vận chuyển hàng không, mặt đất và dịch vụ bổ trợ khác…, góp phần hoàn thành các mục tiêu kép vừa phòng chống dịch bệnh vừa phát triển kinh tế - xã hội, một lần nữa khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Thông tin từ Tổng cục Thống kê công bố ngày 29/6 cho thấy khách quốc tế đến nước ta 6 tháng đầu năm 2021 đạt trên 88.200 lượt người, giảm 97,6% so với cùng kỳ năm trước. Đó là do Việt Nam tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19, chưa mở cửa du lịch quốc tế nên lượng khách đến chủ yếu là chuyên gia, lao động kỹ thuật nước ngoài làm việc tại các dự án ở Việt Nam.

Cũng theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, trong 6 tháng đầu năm, khách đến từ châu Á chiếm 88% tổng số khách quốc tế đến nước ta với số lượng giảm 97,2% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khách đến từ tất cả các thị trường đều giảm mạnh: Từ Trung Quốc giảm 96%; từ Hàn Quốc giảm 97,8%; từ Đài Loan (Trung Quốc) giảm 96,5%; từ Nhật Bản giảm 97,6%; từ Lào giảm 87,8%... Khách đến từ châu Âu giảm 99% so với cùng kỳ năm trước; khách đến từ châu Mỹ giảm 99%; khách đến từ châu Đại đương giảm 99,4%; khách đến từ châu Phi giảm 94,5%.

Để có thể phục hồi du lịch, nhất là việc đón trở lại khách du lịch quốc tế, việc áp dụng “hộ chiếu vaccine” cũng đang được tính đến. Sau phiên họp về tình hình phòng, chống dịch COVID-19 vào ngày 11/6, Bộ Chính trị đã kết luận về một số nhiệm vụ trọng tâm, trong dó có việc “nghiên cứu cho thí điểm sử dụng hộ chiếu vaccine với khách quốc tế đến một số trung tâm du lịch có thể kiểm soát được dịch bệnh, như Phú Quốc, Kiên Giang”. Theo đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Kiên Giang và các cơ quan liên quan xây dựng kế hoạch, phương án, quy trình thí điểm đón khách quốc tế đến Phú Quốc, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 7/2021.

Bộ Y tế cần phối hợp với các bộ, ngành liên quan và địa phương xây dựng được kế hoạch chi tiết để đón khách du lịch ở đảo Phú Quốc. Việc dần dần hồi phục mũi nhọn du lịch tại Phú Quốc sẽ đóng góp vào nguồn ngân sách, đóng góp nguồn lực để vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương nói riêng và cả nước nói chung.

Mới đây, tại cuộc họp với Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, UBND tỉnh Kiên Giang đã đề xuất chủ trương thí điểm đón khách du lịch quốc tế đến nghỉ dưỡng tại Phú Quốc theo mô hình “Du lịch cách ly khép kín” với điều kiện du khách đã được tiêm vaccine phòng COVID-19, thông qua các chuyến bay thuê bao, nghỉ tại một địa điểm, hạn chế di chuyển. Sau đó tỉnh sẽ đánh giá và xem xét cho phép mở rộng đón khách du lịch từ các nước đã hoàn thành tiêm chủng vaccine phòng COVID-19.

Để đảm bảo an toàn cho người dân sinh sống trên đảo và nhân viên phục vụ tại các khu, điểm du lịch, tỉnh kiến nghị cho phép được tổ chức tiêm vaccine phòng COVID-19 cho toàn bộ cư dân thành phố Phú Quốc. Nguồn vốn thực hiện từ nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ, ngân sách địa phương và nguồn huy động hợp pháp nếu có.

Thời gian qua, Phú Quốc đã và đang phát triển toàn diện trên tất cả các lĩnh vực. Du lịch thực sự phát triển trở thành ngành kinh tế mũi nhọn theo đúng định hướng của Chính phủ, với lượt khách bình quân mỗi năm tăng 28%, trong đó khách quốc tế tăng hơn 45%. Nhiều thương hiệu du lịch lớn trên thế giới đã quan tâm, đầu tư tạo nhiều sản phẩm, dịch vụ chất lượng cao phục vụ du khách trong và ngoài nước. Tuy nhiên, từ năm 2020 đến nay, do diễn biến phức tạp của dịch bệnh, ngành kinh tế mũi nhọn của Phú Quốc bị ảnh hưởng nặng nề, lượng khách du lịch năm 2020 giảm 30,6% so với cùng kỳ, khác du lịch quốc tế giảm 76,1% so với cùng kỳ...

Dù nhiều nước trên thế giới đã triển khai “hộ chiếu vaccine” nhưng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho đến nay vẫn chưa ủng hộ ý tưởng cấp hộ chiếu vaccine để thúc đẩy hoạt động đi lại. Tổ chức Y tế thế giới cho rằng hiện chưa phải là thời điểm để sử dụng hộ chiếu vaccine, bởi vẫn còn nhiều ẩn số liên quan đến hiệu quả của tiêm chủng trong việc ngăn ngừa COVID-19, trong khi nguồn cung cấp vaccine vẫn còn hạn chế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cũng cho rằng, hộ chiếu vaccine chỉ có hiệu quả khi trong nước đạt được miễn dịch cộng đồng, nghĩa là 70% dân số trở lên được tiêm chủng. Do đó khi áp dụng “hộ chiếu vaccine”, chúng ta phải lưu ý, xem xét và thông tin đầy đủ để áp dụng, triển khai đảm bảo hiệu quả và an toàn. Hiện tỉ lệ tiêm vaccine ngừa COVID-19 của Việt Nam vẫn còn khiêm tốn, chưa thể đạt miễn dịch cộng đồng nên nếu triển khai ồ ạt hộ chiếu vaccine với người từ nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam mà không quản lý chặt thì có thể làm lây nhiễm dịch bệnh ra cộng đồng, nguy cơ không kiểm soát được.

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trần Đắc Phu đề xuất, trước mắt Việt Nam có thể áp dụng mô hình "du lịch ít tiếp xúc". Nghĩa là những người có hộ chiếu vaccine có thể nhập cảnh, được xét nghiệm COVID-19, cách ly tập trung trong số ngày hợp lý, đến những nơi không có giao lưu đi lại và tập trung đông người. Tất cả các hoạt động này phải được giám sát chặt chẽ và thống nhất giữa Bộ Y tế cùng các bộ, ngành liên quan. Việt Nam cần có chiến lược để công nhận hộ chiếu vaccine với các nước theo hình thức song phương hoặc một khu vực. Trước mắt thí điểm áp dụng hộ chiếu với một vài nước có tỷ lệ tiêm chủng cao, với loại vaccine đạt hiệu quả miễn dịch cao, được tổ chức y tế có uy tín phê chuẩn…

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Tổng giám đốc Công ty du lịch AZA Travel đề xuất thử nghiệm hộ chiếu vaccine trước tiên tại thị trường nội địa. Ông Đạt chia sẻ: Đã giữa hè 2021 nhưng các công ty du lịch, khách sạn, du thuyền, hàng không… Việt vẫn đang phải “ngủ đông và mơ những cơn ác mộng”. “Cơn bão” mang tên COVID-19 lần thứ 4 có lẽ là cú "nốc ao" khiến nhiều doanh nghiệp du lịch, nhà hàng, khách sạn, du thuyền, các cơ sở dịch vụ… vốn đã điêu đứng qua 3 lần dịch trước, giờ thêm khó khăn bội phần.  

Theo ông Nguyễn Tiến Đạt, Việt Nam đã và đang chống dịch rất tốt. Tuy nhiên, chỉ có vaccine và miễn dịch cộng đồng mới giúp chúng ta trở lại cuộc sống bình thường. Chính vì vậy mà Chính phủ và cả xã hội đang chạy đua để có nguồn vaccine để tiêm đại trà cho người dân. Với ngành du lịch, nhân sự ở các vị trí tiếp xúc với khách hàng thường xuyên sẽ cần là đối tượng được ưu tiên tiêm vaccine. Doanh nghiệp du lịch tùy theo khả năng của mình cũng có thể tham gia đóng góp vào Quỹ vaccine phòng COVID-19 để được ưu tiên tiêm vaccine cho nhân sự doanh nghiệp mình, tạo sự an toàn khi mở cửa đón khách.

Vấn đề hộ chiếu vaccine hiện đã được một số nước châu Âu như Hy Lạp, Đan Mạch, Pháp… triển khai, các nước châu Á như Thái Lan, Nhật Bản, Trung Quốc cũng đang bắt đầu tiến hành thử nghiệm. Do là vấn đề mới và còn nhiều băn khoăn nên ông Nguyễn Tiến Đạt đề xuất Việt Nam nên thử nghiệm hộ chiếu vaccine trước tiên là trong nội địa, cho du lịch nội địa bằng cách miễn hoặc giảm các biện pháp cách ly, xét nghiệm… cho người đã có hộ chiếu vaccine, nhất là người từ các vùng “an toàn”. Vì hiện nay nhiều tỉnh, thành phố chỉ mở cửa cho du lịch nội bộ cho người trong tỉnh, trong khi người ngoại tỉnh kể cả có hộ chiếu vaccine thì vẫn không được vào hoặc vẫn phải xét nghiệm phức tạp, cách ly… do chưa có quy định ưu tiên cho người mang hộ chiếu vaccine. Việc thử nghiệm hộ chiếu vaccine COVID- 19 tại thị trường nội địa sẽ dễ thực hiện và dễ điều chỉnh hơn nhiều. Từ thực tế triển khai ở thị trường du lịch nội địa nếu thành công sẽ triển khai hộ chiếu vaccine đón khách quốc tế mang hộ chiếu vaccine có chọn lọc từ các thị trường tương đối an toàn.

Ông Nguyễn Tiến Đạt cũng cho rằng điểm đến tại Việt Nam cho khách quốc tế mang hộ chiếu vaccine có thể ban đầu là Phú Quốc (tương đối biệt lập), nếu thành công và an toàn sẽ mở rộng ra các điểm du lịch khác. Hình thức tour thử nghiệm đón khách quốc tế mang hộ chiếu vaccine có thể là tour golf, tour nghỉ dưỡng (với tính chất thoáng, ít tiếp xúc nhiều người nên nguy cơ lẫn nhiễm ít hơn). Từ đó, Việt Nam sẽ có cơ hội đón khách quốc tế, phục hồi du lịch nhanh hơn hoặc ít nhất là không bị tụt hậu so với các quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Nhật Bản…

Các đơn vị lữ hành, du lịch và chuyên gia đều cho rằng để đưa hoạt động du lịch trở lại cần phải có lộ trình, giải pháp và những bước đi thận trọng. Mấu chốt nhất là phải đảm bảo an toàn cho du khách và phải xây dựng được các điểm đến an toàn. Để chuẩn bị đón khách quốc tế trở lại trong thời gian tới, nhiều đơn vị lữ hành, du lịch đã kết nối, trao đổi, chia sẻ thông tin du lịch Việt Nam với các đối tác nước ngoài; nghiên cứu rất kỹ thị trường, nhu cầu, cách triển khai chắc chắn, an toàn, hiệu quả và phù hợp với thực tiễn...

Nghiên cứu thí điểm đón khách có hộ chiếu vaccine:

Bài: Thanh Giang - Phương Oanh
Ảnh, đồ họa: TTXVN - TTXVN phát; Video: Vnews
Biên tập: Hoàng Linh
Trình bày: Hà Nguyễn

04/07/2021 05:30