Độc đáo những sản phẩm thủ công mỹ nghệ được làm từ cói

Người dân Kim Sơn có đặc thù sống trong cái nôi làng nghề cói từ cách đây hàng trăm năm nên có đầy đủ tố chất của một người thợ thủ công chân chính, khéo léo, nhạy bén và đam mê nghề nghiệp. Nghề trồng cói, chế biến cói ở huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình nổi tiếng xa gần và được người dân tiêu dùng trong và ngoài nước rất ưa chuộng.

Để có được một sản phẩm cói mỹ nghệ đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, kỹ thuật trồng và sản xuất cói ở Kim Sơn cũng khá đặc biệt. Đó là cả một quy trình công phu, tỉ mỉ và chính xác ngay từ lúc trồng cói, thu hoạch cói, chọn cói, chẻ cói, phơi cói, nhuộm cói… cho đến khâu cuối cùng là đan và hoàn thiện sản phẩm.  

Điển hình như  kỹ thuật sử dụng keo polyascera phun phủ lên bề mặt sản phẩm cói, vừa giúp định hình ổn định kiểu dáng công nghiệp, vừa nâng cao khả năng chống mốc, ẩm cho sản phẩm, nhất là trong quá trình xuất khẩu ra nước ngoài. Nhờ đó mà sản phẩm cói mỹ nghệ ở Kim Sơn luôn đảm bảo chất lượng khi tới tay người tiêu dùng, góp phần rất lớn trong việc nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Nếu như từ năm 2001 trở về trước, sản phẩm cói của Kim Sơn xuất khẩu dưới dạng thô sang một số nước khu vực châu Á như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc thì từ năm 2002 đến nay nhất là từ khi Việt Nam gia nhập WTO, những tấm thảm lót sàn, chiếu xe đan, làn, giỏ, thúng, dép đi trong nhà, đồ dùng trang trí nội thất… được làm từ cói đã có mặt ở gần 40 quốc gia trên thế giới.  

Trải qua gần 2 thế kỷ tồn tại với bao thăng trầm, giờ đây người dân Kim Sơn không đơn thuần chỉ dệt chiếu cói, nhiều sản phẩm từ cói đã được đôi bàn tay tài hoa, khối óc giàu trí sáng tạo của những người thợ trở thành những mặt hàng thủ công mỹ nghệ với những nét họa tiết hoa văn tinh sảo, được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.

Theo ông Định Việt Dũng, Bí thư Huyện ủy Kim Sơn, nghề chế biến cói phát triển đã giải quyết được phần lớn lao động nông nhàn của huyện Kim Sơn, theo số liệu thống kê toàn huyện có khoảng 13.000 lao động ở 27 xã, thị trấn tham gia vào hoạt động sản xuất và chế biến tại làng nghề truyền thống với mức thu nhập khá.

Hiện nay trên địa bàn huyện Kim Sơn đã có gần 50 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh hàng cói thu hút trên 4.000 lao động làm việc thường xuyên và trên 30.000 lao động trong các khu dân cư.

Ông Định Việt Dũng cho rằng, để duy trì, phát triển làng nghề theo hướng bền vững, trong thời gian tới huyện Kim Sơn tập trung quy hoạch phát triển làng nghề và quy hoạch vùng nguyên liệu cho làng nghề. Trong quy hoạch vùng nguyên liệu cói, tập trung hoàn chỉnh quy hoạch vùng sản xuất cói nguyên liệu phía tây đường 481, trước mắt tập trung phát triển vùng nguyên liệu sẵn có nhằm cung cấp nguyên liệu cho sản xuất.  

Thông qua các chương trình khuyến công, khuyến nông kết hợp với các doanh nghiệp trên địa bàn mở các lớp dạy nghề và nâng cao tay nghề cho người lao động. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất kinh doanh để tăng năng xuất và chất lượng sản phẩm.  

Các cơ sở sản xuất kinh doanh phải chủ động đăng ký bản quyền và xây dựng thương hiệu, là cơ sở đảm bảo tính pháp lý và độ tin cậy trong giao dịch cũng như trao đổi hàng hóa trên thị trường. Đồng thời để thị trường sản phẩm làng nghề phát triển ổn định và mở rộng cần tăng cường đầu tư cho công tác tiếp thị, xúc tiến thương mại thông qua các hình thức quảng cáo, triển lãm, tham gia hội chợ trong và ngoài nước.