Các công nhân chuẩn bị hạ thủy tàu ngầm Mozhaisk thuộc Dự án 636.6. Ảnh: Sputnik
Thế nhưng, các kỹ sư Nga lại có quan điểm khác và đã nhiều lần khác chứng minh rằng các tàu ngầm phi hạt nhân cũng đủ sức mạnh tàng hình để chống lại hạm đội của khối quân sự Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Tàu ngầm diesel lớp Varshavyanka thuộc Dự án 636.3 của Hạm đội Thái Bình Dương của Nga được hạ thủy tại Nhà máy đóng tàu Admiralty ở St. Petersburg hôm 27/4 trong một buổi lễ trang trọng có sự tham dự của các quan chức cấp cao hải quân và ngành công nghiệp, trong đó có Tư lệnh Hải quân, Đô đốc Nikolai Yevmenov.
Lớp tàu ngầm tấn công do Cục thiết kế Rubin huyền thoại chế tạo này là một phiên bản hiện đại hóa của Dự án 636, vốn được cải tiến từ Dự án 877 Paltus (tên ký hiệu của NATO là Kilo đưa vào hoạt động từ cuối thời Chiến tranh Lạnh để đối đầu với các nhóm tấn công của NATO, cũng như ẩn nấp trên Đại Tây Dương và Thái Bình Dương.
Tàu ngầm diesel lớp Varshavyanka mới nhất được chuyển giao cho Hải quân Nga vào giữa những năm 2010. Nó được trang bị mọi thứ mà một tàu ngầm tấn công hiện đại được mong đợi, gồm hệ thống định vị siêu âm dưới nước tiên tiến, ngư lôi 6x533 mm với 12 lần nạp lại, tối đa 24 tên lửa chống hạm, tên lửa hành trình chống hạm và tấn công mặt đất Kalibr cùng một kho tên lửa đất đối không Strela-3 và Igla-1.
Tuy nhiên, chính đặc tính tàng hình của lớp Varshavyanka đã cho phép các tàu ngầm này vượt trội và tồn tại lâu hơn cả các đối thủ cạnh tranh trong nước và nước ngoài, đồng thời vẫn phù hợp với thế kỷ 21, nơi mục tiêu chính vẫn là tránh bị đối phương phát hiện.
Lễ hạ thủy tàu ngầm chạy bằng diesel Mozhaisk ngày 27/4. Ảnh: Sputnik
Được các chuyên gia quân sự phương Tây mệnh danh là “Hố đen”, tàu ngầm thuộc Dự án 636.3 có thân tàu hình giọt nước và hệ thống đẩy diesel-điện được bảo vệ trong đế cao su đặc biệt, ngăn không cho nó chạm vào thân tàu và gây ra tiếng ồn siêu âm. Các tàu ngầm lớp Varshavyanka cũng được trang bị một lớp phủ chống dội âm bên ngoài, giúp giảm tiếng ồn phát ra từ bên trong tàu.
Thiết kế của tàu ngầm này, có lẽ chỉ xếp sau tàu ngầm tên lửa đạn đạo lớp Triomphant của Pháp về tính năng tàng hình, cho phép chúng lẩn tránh được các radar dò tìm của đối phương, vượt qua các tàu chiến và máy bay tác chiến chống ngầm (ASW). Và nếu điều tồi tệ nhất xảy ra, nó sẽ phóng ngư lôi và tên lửa hành trình vào kẻ thù trước khi bị phát hiện.
Đặc tính tàng hình của Varshavyanka không chỉ là lý thuyết. Hết lần này đến lần khác, các nước NATO đã triển khai tàu chiến, máy bay trực thăng ASW, phao định vị sóng âm và các thiết bị khác để săn lùng tàu ngầm Nga.
Trong sự cố xảy ra vào đầu năm 2021, tàu Rostov-on-Don thuộc Dự án 636.3 đã biến mất khỏi hệ thống định vị sóng âm của NATO ở Địa Trung Hải, khởi phát một cuộc tìm kiếm ráo riết ngoài khơi bờ biển Israel, Liban và Syria. Một nguồn quân sự thạo tin nói với Sputnik: “Mỹ và các đồng minh đã phải triển khai đông đảo lực lượng để tìm kiếm tàu ngầm Nga nhưng không có kết quả. Điều này có nghĩa là trong điều kiện chiến sự, họ đang ở trong tầm ngắm và điều này khiến họ vô cùng lo lắng".
Một sự cố tương tự đã xảy ra vào cuối năm đó, khi Hải quân Hoàng gia Anh xuất kích các trực thăng được trang bị đặc biệt để tìm kiếm một tàu ngầm của Nga đang ẩn mình gần tàu sân bay HMS Queen Elizabeth ở Địa Trung Hải, nhưng thất bại.
Các phiên bản của tàu lớp Varshavyanka và “người tiền nhiệm” trong Dự án 877 Paltus đã chứng minh được năng lực không chỉ tại Hải quân Nga mà còn các lực lượng hải quân khác. Hiện có 60 tàu chiến thuộc lớp này phục vụ cho hải quân Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, Việt Nam, Algeria, Myanmar, Ba Lan và Romania. Nga vẫn chưa xuất khẩu tàu Dự án 636.3 ra nước ngoài, nhưng các tàu Dự án 363 trước đó đã được xuất khẩu cho Trung Quốc, Việt Nam và Algeria.
Qua thời gian, tàu ngầm Dự án 636 và 636.3 đã chứng tỏ được một lợi thế lớn khác so với những tàu hạt nhân: đó là vấn đề chi phí. Ví dụ, trong khi một tàu ngầm tấn công nhanh lớp Virginia của Mỹ có giá lên tới 3,45 tỷ USD thì Varshavyankas có giá khoảng 200 triệu USD mỗi chiếc, hay ít hơn 17 lần.