Bước tiến lớn về hạ tầng giao thông 

Với việc xác định đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông, nhất là các công trình đường cao tốc là đột phá chiến lược cho phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, giữa tháng 8/2024, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phát động đợt thi cao điểm "500 ngày đêm thi đua hoàn thành 3.000 km đường bộ cao tốc", với mục tiêu đưa vào khai thác 3.000 km đường cao tốc trong năm 2025, hướng tới có 5.000 km vào năm 2030. 

Sau gần 4 tháng phát động thi đua, với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ và sự phối hợp chặt chẽ của các bộ ngành, địa phương, các ban quản lý dự án, nhà đầu tư, nhà thầu trong việc triển khai thi công, những khó khăn, vướng mắc đã dần được tháo gỡ. Đến nay, các dự án có đủ nguồn vật liệu và điều kiện giải phóng mặt bằng thuận lợi, tiến độ thi công vượt kế hoạch và đang phấn đấu hoàn thành trước thời gian hợp đồng từ 3 - 6 tháng, thậm chí 9 tháng như các dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 từ Hà Tĩnh đến Khánh Hòa, Biên Hòa - Vũng Tàu đoạn qua tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Một số dự án có kế hoạch hoàn thành năm 2026 cũng đã được các địa phương phấn đấu sớm hoàn thành trong năm 2025 như dự án Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột đoạn 20 km thuộc tỉnh Khánh Hòa và đoạn qua Đắk Lắk, dự án An Hữu - Cao Lãnh đoạn qua tỉnh Đồng Tháp.

Đối với các dự án đang gặp khó khăn, vướng mắc về giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật, thiếu hụt nguồn vật liệu xây dựng, Bộ Giao thông vận tải tích cực kiểm tra, đôn đốc các chủ đầu tư, nhà thầu huy động mọi nguồn lực, tập trung tối đa máy móc thiết bị, nhân lực thi công.

Với nỗ lực này, Bộ Giao thông vận tải tiếp tục ghi nhận điểm sáng về giải ngân vốn đầu tư công khi tính đến hết tháng 11/2024 đã giải ngân khoảng 52.750 tỷ đồng, đạt 70% kế hoạch được giao và duy trì ở mức cao hơn bình quân chung cả nước 60,4%. 

Năm 2024 cũng ghi nhận bước tiến lớn về hạ tầng giao thông khi khánh thành và đưa vào khai thác hàng loạt công trình đường cao tốc; trong đó, đáng chú ý có dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 các đoạn Cam Lâm - Vĩnh Hảo và Diễn Châu - Bãi Vọt (đoạn từ Diễn Châu đến Quốc lộ 46B), với tổng chiều dài khoảng 129 km. Đây chính là mảnh ghép cuối cùng của tuyến cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020, góp phần nối thông từ Hà Nội đến Nghệ An và từ Nha Trang đến TP Hồ Chí Minh, nâng tổng số km đường cao tốc cả nước lên 2.021 km.

"Có thể thấy rõ những lợi ích to lớn mà các tuyến đường cao tốc mang lại khi rút ngắn đáng kể khoảng cách và thời gian, giúp phương tiện lưu thông nhanh hơn, an toàn hơn. Đặc biệt, khi hệ thống đường cao tốc được kết nối, còn tiết giảm chi phí đầu tư các cơ sở hạ tầng khác; giúp giảm thiểu 85 - 95% số sự cố và tai nạn giao thông trên các tuyến quốc lộ và tỉnh lộ nằm gần kề đường cao tốc. Với nhiều lợi ích như vậy, việc chúng ta đang nỗ lực nối thông tuyến cao tốc Bắc - Nam trong thời gian ngắn có ý nghĩa rất lớn", PGS. TS. Trần Chủng nhận định. 

Năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm cuối thực hiện các mục tiêu của Nghị quyết Đảng toàn quốc lần thứ XIII. Đây cũng là năm cần đưa vào khai thác gần 1.000 km đường bộ cao tốc, cũng như cần chuẩn bị đầu tư một số dự án có quy mô rất lớn, tiến độ rất gấp trong điều kiện sẽ có nhiều thay đổi về bộ máy, cơ cấu, tổ chức, Bộ Giao thông vận tải xác định khối lượng công việc rất lớn, số lượng dự án nhiều. 

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Trần Hồng Minh chỉ đạo: Các đơn vị, chủ đầu tư, nhà thầu tiếp tục duy trì tiến độ trên công trường, không chủ quan. Việc rút ngắn tiến độ phải đi đôi với bảo đảm chất lượng với tinh thần "vượt nắng, thắng mưa, không thua bão gió", "làm việc 3 ca, 4 kíp", "xuyên lễ, xuyên Tết, xuyên ngày nghỉ", "ăn tranh thủ","ngủ khẩn trương", "làm ngày không đủ, tranh thủ làm đêm" góp phần đẩy nhanh tiến độ thi công, đưa các công trình về đích vượt tiến độ đề ra, nhất là các dự án có kế hoạch hoàn thành năm 2025 thuộc danh mục 3.000 km cao tốc.

Về phía các chủ đầu tư xây dựng kế hoạch giải ngân chi tiết theo từng tháng, quý, xác định "đường găng" giải ngân đối với từng dự án, kịp thời báo cáo Bộ Giao thông vận tải làm cơ sở cơ sở điều hành, đánh giá kết quả thực hiện.

Năm 2025, theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ giao chi tiết dự toán ngân sách Nhà nước, Bộ Giao thông Vận tải được giao 71.135 tỷ đồng. Nếu tính cả nguồn vượt thu các năm 2021, 2022, 2023, tổng kế hoạch vốn năm 2025 khoảng 87.000 tỷ đồng.

Theo Phó cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng Nguyễn Thế Minh, 28 dự án, dự án thành phần có kế hoạch hoàn thành trong năm 2025. Bên cạnh triển khai các dự án này, Bộ Giao thông vận tải cũng đã nghiên cứu và trình Thủ tướng Chính phủ thông qua chủ trương mở rộng một số đoạn cao tốc để từng bước hoàn chỉnh theo quy hoạch như Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên. Đồng thời, tổ chức thi công nâng cấp đoạn Cao Lãnh - Lộ Tẻ và Lộ Tẻ - Rạch Sỏi, nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và phù hợp với quy hoạch đã phê duyệt.

Xa hơn, để hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030 cả nước có 5.000 km đường cao tốc, Bộ Giao thông vận tải và các địa phương đang tiếp tục triển khai đầu tư 35 dự án đường cao tốc với tổng chiều dài 2.074 km; trong đó, 10 dự án đang thi công như: Bến Lức-Long Thành, Vành đai 4 Vùng Thủ đô, Vành đai 3 TP Hồ Chí Minh, Hữu Nghị - Chi Lăng... Ngoài ra, 13 dự án cao tốc với chiều dài gần 700 km cũng đã được phê duyệt chủ trương đầu tư, cân đối nguồn vốn như: Đồng Đăng - Trà Lĩnh, Bảo Lộc - Liên Khương, TP Hồ Chí Minh - Mộc Bài… và 9 dự án có chiều dài 678 km đang lập chủ trương đầu tư như Thái Nguyên - Chợ Mới, Cổ Tiết - Chợ Bến...