Quang cảnh hội thảo.
Chia sẻ tại Hội thảo Đào tạo thương mại điện tử tại các trường đại học 2022 – “Mạng lưới mới, Sức mạnh mới” do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (iDEA) phối hợp cùng Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) tổ chức ngày 7/9, bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) cho hay, trước đại dịch COVID-19, tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử của Việt Nam luôn đạt 25 - 30%.
Trong đại dịch, khi rất nhiều lĩnh vực thương mại khác tăng trưởng thấp thì thương mại điện tử vẫn đạt mức tăng trưởng 2 con số, đây là mức tăng trưởng nhanh và ổn định, tăng trưởng 15% năm 2020 và 20% năm 2021. Trong đó, lĩnh vực bán lẻ trực tuyến tăng trưởng tới 53% và đạt quy mô 13 tỷ USD.
Hiện quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam đứng thứ 3 Đông Nam Á, sau Indonesia và Thái Lan nhưng tốc độ tăng trưởng đứng thứ 2.
Đặc biệt, theo bà Lại Việt Anh, hiện rất nhiều tập đoàn thương mại điện tử và các tập đoàn bán lẻ lớn của thế giới đánh giá, tuy quy mô thương mại điện tử Việt Nam đứng sau Indonesia nhưng mặt bằng chung về trình độ dân trí, trình độ ứng dụng và nguồn nhân lực của thương mại điện tử Việt Nam được đánh giá rất khả quan, thậm chí ngang với Thái Lan và chỉ sau Singapore, trong khi tốc độ tăng trưởng của Việt Nam cao hơn hai nước này.
“Các tập đoàn nói rằng, họ mất thời gian gấp 2-3 lần để đào tạo một người bán hàng tại Indonesia ứng dụng thương mại điện tử để bán hàng trực tuyến so với người bán tại Việt Nam. Vì nguồn nhân lực tham gia thương mại điện tử Việt Nam trẻ, có khả năng hấp thụ công nghệ, kĩ thuật mới nhanh nhạy cũng như họ khát khao ứng dụng công nghệ mới để tham gia hoạt động kinh tế thương mại, cũng như khởi nghiệp và phát triển doanh nghiệp trên môi trường số. Đây là yếu tố tôi đánh giá rất thuận lợi cho thương mại điện tử nói chung và hoạt động đào tạo nhân lực cho ngành nói riêng”, bà Lại Việt Anh chia sẻ.
Đại diện của Bộ Công Thương cũng nhấn mạnh: Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao về thương mại điện tử tại hàng triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các hộ kinh doanh, các trường đại học trên cả nước là một trong các yếu tố quyết định tới sự phát triển nhanh và bền vững của thương mại điện tử nước ta trong giai đoạn tới.
Vì vậy, trong quyết định số 645 về Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021 – 2025 đã đặt ra mục tiêu 50% cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp triển khai đào tạo thương mại điện tử. Một triệu lượt doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cán bộ quản lý nhà nước, sinh viên được tham gia các khoá đào tạo về kỹ năng ứng dụng thương mại điện tử.
Nhu cầu nguồn nhân lực khổng lồ cho lĩnh vực thương mại điện tử đặt ra yêu cầu cấp thiết cho các trường đại học, kênh chủ yếu đào tạo nguồn nhân lực chuyên nghiệp, chất lượng cao cho các ngành trong nền kinh tế.
Báo cáo Đào tạo Thương mại điện tử tại các trường đại học 2022 cho thấy đã có những bước tiến rất lớn của lĩnh vực này trong những năm gần đây. Trước năm 2013, một số trường đại học đã giảng dạy thương mại điện tử. Tới năm 2013 hai trường đại học đầu tiên đào tạo ngành thương mại điện tử trình độ đại học là Trường Đại học Thương mại và Trường Đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh.
Cùng với đó, số trường đại học mở ngành đào tạo thương mại điện tử đã tăng lên 36 trường, 40 trường đại học đã đào tạo chuyên ngành thương mại điện tử; 53 trường đã giảng dạy học phần thương mại điện tử tại nhiều ngành liên quan… Ngoài ra là chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên cũng phát triển hơn nhiều so với một thập kỷ trước.
Tuy vậy, theo ông Đoàn Quốc Tâm, Trưởng Ban Hợp tác Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), với nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực này tăng rất cao từ nay đến 2025 và xa hơn, thì việc đào tạo nhân lực còn rất nhiều thách thức cần vượt qua, từ đội ngũ giảng viên cần nâng cao số lượng và chất lượng, cho đến việc các chương trình đào tạo phải đi vào thực tế hơn cũng như việc hợp tác đào tạo giữa nhà trường, cơ quan quản lý và doanh nghiệp phải được thắt chặt hơn.
Để phát triển thương mại điện tử giai đoạn tới năm 2025 và trung hạn tới năm 2030, VECOM đề xuất cần khảo sát định kỳ tình hình đào tạo thương mại điện tử tại các cơ sở giáo dục đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Cùng với đó, xây dựng Mạng lưới các cơ sở đào tạo thương mại điện tử; bồi dưỡng giảng viên thương mại điện tử; chú trọng hơn tới kiểm định chất lượng chương trình đào tạo ngành thương mại điện tử...