Các bị cáo tại phiên tòa.
Hai cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Trần Kỳ Hình và Đặng Việt Hà lần lượt nhận mức án 25 năm tù giam và 19 năm tù giam.
Xuất phát từ việc kiểm tra hai ô tô có dấu hiệu quá khổ quá tải, Công an Thành phố Hồ Chí Minh đã phát hiện hành vi phạm tội có tổ chức từ Cục Đăng kiểm Việt Nam đến các trung tâm đăng kiểm phương tiện cơ giới và chi cục đăng kiểm phương tiện thủy nội địa trên cả nước. Tổng cộng, 254 bị cáo đã bị khởi tố, truy tố và xét xử về 11 tội danh gồm: “Đưa hối lộ”, “Nhận hối lộ”, “Môi giới hối lộ”, “Giả mạo trong công tác”, “Sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật”, “Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác”, “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức”, “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”, “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, “Tham ô tài sản” và “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Tổng số tiền hối lộ hơn 40 tỷ đồng.
Chủ tọa phiên tòa, Thẩm phán Huỳnh Văn Trực cho biết, từ hồ sơ, chứng cứ và diễn biến tại tòa, Hội đồng xét xử đủ căn cứ xác định Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh truy tố 254 bị cáo với 11 tội danh là có cơ sở và đúng quy định pháp luật. Một số bị cáo đề nghị tòa xem xét lại tội danh và số tiền thu lợi bất chính. Tuy nhiên, bản án xác định những người này không đưa ra được tài liệu, chứng cứ nhằm chứng minh cho lời khai nên không có căn cứ để xem xét.
Quan điểm của Hội đồng xét xử là phải xét xử nghiêm khắc đối với các bị cáo là lãnh đạo Cục, chủ đầu tư và trung tâm tư nhân theo mức án Viện Kiểm sát nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị; đồng thời phân hóa vai trò, mức độ phạm tội của các đăng kiểm viên là người làm thuê, có quan hệ lệ thuộc cấp dưới - cấp trên, làm công hưởng lương, làm theo chỉ đạo cấp trên. Các bị cáo này không nhận thức đầy đủ hành vi phạm tội nên cần xem xét kết hợp với các tình tiết giảm nhẹ, nhất là các bị cáo chủ động khai báo, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra.
Trong đó, bị cáo Trần Kỳ Hình (cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam từ tháng 1/2014 đến tháng 7/2021) bị xét xử về tội “Nhận hối lộ” và “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Hội đồng xét xử xác định, bị cáo Hình có các hành vi sai phạm gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, vì động cơ vụ lợi đã nhận tiền hối lộ tổng cộng hơn 7,5 tỷ đồng và 23.000 USD của doanh nghiệp, các đơn vị đăng kiểm, bỏ qua sai phạm trong việc cấp phép đủ điều kiện hoạt động trung tâm đăng kiểm, sai phạm trong quá trình kiểm định phương tiện. Hình còn lợi dụng chức vụ, quyền hạn, vị trí công tác làm trái quy định, duyệt cấp đủ năng lực cho các cơ sở không đủ điều kiện, tạo điều kiện cho cơ sở đóng tàu hoạt động trái pháp luật, làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các chi cục đăng kiểm và Cục Đăng kiểm Việt Nam.
Ngoài việc bị cáo Trần Kỳ Hình có tình tiết tăng nặng là phạm tội 2 lần trở lên, Hội đồng xét xử cũng ghi nhận bị cáo Hình có nhiều tình tiết giảm nhẹ hình phạt là gia đình có công với cách mạng, có nhiều đóng góp trong quá trình công tác... Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Trần Kỳ Hình 19 năm tù giam về tội “Nhận hối lộ” và 6 năm tù giam về tội “Lạm dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, tổng hình phạt là 25 năm tù giam.
Bị cáo Đặng Việt Hà (cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam từ tháng 8/2021 đến tháng 9/2022, được bổ nhiệm sau khi Trần Kỳ Hình nghỉ hưu) bị truy tố về tội “Nhận hối lộ”. Theo Hội đồng xét xử, bị cáo Hà đã buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát, để xảy ra sai phạm, tiêu cực có hệ thống suốt thời gian dài. Khi bị phát hiện sai phạm, Hà không chấn chỉnh, xử lý mà vì vụ lợi cá nhân tiếp tục đưa ra các chủ trương, chỉ đạo cán bộ Phòng Kiểm định xe cơ giới và các trung tâm đăng kiểm nhận hối lộ. Số tiền này được chia mức hưởng lợi theo nguyên tắc phải đảm bảo lợi ích của Hà là cao nhất.
Hội đồng xét xử xác định Đặng Việt Hà phải chịu trách nhiệm số tiền nhận hối lộ là hơn 40 tỷ đồng và hưởng lợi hơn 8,5 tỷ đồng. Tòa cũng ghi nhận Hà có các tình tiết giảm nhẹ như: Thành khẩn khai báo, ăn năn hối hận, đã khắc phục tiền thu lợi bất chính, có nhiều thành tích xuất sắc trong công tác, gia đình có công với cách mạng… Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo Đặng Việt Hà 19 năm tù về tội “Nhận hối lộ”.
Cựu Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Vũ Hải, phụ trách hoạt động của Phòng Tàu sông bị truy tố về hành vi cấp thông báo năng lực cho 15 hồ sơ cơ sở đóng tàu không đủ điều kiện theo quy định. Bị cáo Hải bị tuyên án 4 năm tù giam về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Có vai trò sau lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam là các bị cáo thuộc nhóm lãnh đạo và cán bộ tại Phòng Kiểm định xe cơ giới (VAR) - nơi có chức năng thẩm định hồ sơ thiết kế cải tạo phương tiện xe. Trong đó, Trần Anh Quân, cựu quyền Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới, hưởng lợi 11,5 tỷ đồng và 9.500 USD nhưng phải chịu trách nhiệm với toàn bộ số tiền các đăng kiểm viên thuộc Phòng đã nhận hối lộ là hơn 60 tỷ đồng. Hội đồng xét xử tuyên phạt 14 năm tù giam đối với bị cáo Trần Anh Quân về tội “Nhận hối lộ”.
Bị cáo Trần Lập Nghĩa (cựu chủ 5 trung tâm đăng kiểm ở khu vực Tây Nam Bộ) bị tuyên phạt 13 năm tù về tội “Nhận hối lộ”, 12 năm tù về tội “Giả mạo trong công tác”; 5 năm tù về tội “Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác”; tổng hợp hình phạt là 30 năm tù.
Bị cáo Đỗ Trung Học (cựu Trưởng Phòng tàu sông, Cục Đăng kiểm Việt Nam) đã bỏ trốn và bị phát lệnh truy nã, Viện Kiểm sát truy tố và Hội đồng xét xử xét xử vắng mặt. Bị cáo này nhận 2,8 tỷ đồng để đề xuất ký duyệt hồ sơ năng lực cho cơ sở đóng tàu không đủ điều kiện. Qua hồ sơ, chứng cứ và diễn biến phiên tòa, đủ căn cứ xác định bị cáo Học phạm vào tội “Nhận hối lộ”. Tòa xác định, việc đưa bị cáo Học ra xét xử vắng mặt là đúng quy định pháp luật.
Hội đồng xét xử nhận định, vụ án xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam và các trung tâm, chi cục đăng kiểm địa phương được xác định là vụ án tham nhũng chức vụ, kinh tế có quy mô đặc biệt lớn và gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng trong lĩnh vực quản lý nhà nước đối với hoạt động đăng kiểm phương tiện xe cơ giới và phương tiện thủy nội địa xảy ra trong thời gian dài, mang tính hệ thống.