HELIOS, một hệ thống vũ khí laser mới có khả năng tăng cường phòng thủ cho Hải quân Mỹ. Ảnh: Lockheed Martin.
Hải quân Mỹ đang phát triển công nghệ mới về Vũ khí Năng lượng Định hướng (DEW) nhằm đối phó với các loại vũ khí siêu vượt âm của Trung Quốc và Nga trong bối cảnh khả năng phòng thủ hạn chế trước những tên lửa cơ động cao này.
Đô đốc hàng đầu của Hải quân Mỹ Michael Gilday tuyên bố rằng các hệ thống năng lượng định hướng đang được phát triển như một biện pháp đối phó tiềm năng chống lại tên lửa siêu vượt âm, gọi những tiến bộ của Nga và Trung Quốc trong công nghệ vũ khí siêu vượt âm là “một mối quan ngại đáng kể”.
Theo ông Gilday, Tham mưu trưởng Hải quân Mỹ, đồng thời là Giám đốc Cơ quan Phòng thủ Tên lửa nước này, việc phát triển các thiết bị sử dụng tia laser năng lượng cao hoặc sóng vi sóng công suất cao để loại bỏ mối đe dọa là ưu tiên hàng đầu của Hải quân Mỹ.
Tuyên bố trên được đưa ra sau khi tập đoàn quốc phòng Lockheed Martin chuyển giao cho Hải quân Mỹ hệ thống laser năng lượng cao có tên "HELIOS", một loại vũ khí tia laser năng lượng cao có tích hợp bộ dò tìm và giám sát quang học. Đây là hệ thống vũ khí laser chiến thuật đầu tiên được tích hợp vào các tàu hiện có của Mỹ như một yếu tố chính trong phương án phòng thủ đa tầng.
Hải quân Mỹ hiện đang sử dụng Hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo Aegis được triển khai trên các tàu khu trục lớp Arleigh Burke và tàu tuần dương lớp Ticonderoga, được thiết kế để đánh chặn tên lửa đạn đạo. Tuy nhiên, nó không thể đánh chặn tên lửa siêu vượt âm của Trung Quốc và Nga có khả năng cơ động cao.
Trong khi Nga đã bắn một tên lửa hành trình siêu vượt âm Kinzhal trong cuộc xung đột ở Ukraine vào tháng 3, Trung Quốc đã tiến hành thử nghiệm hệ thống lượn siêu vượt âm lịch sử vào mùa hè năm ngoái, có thể bay nhiều vòng quanh Trái Đất ở quỹ đạo thấp, sau đó trở lại khí quyển và lao xuống mục tiêu với tốc độ lớn từ những hướng không ngờ tới, đặt ra thách thức không nhỏ với hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ.
Do đó, Mỹ đang nỗ lực hướng tới hệ thống phòng thủ tên lửa chống siêu vượt âm nhiều lớp, trong bối cảnh tên lửa siêu vượt âm rất khó bị đánh chặn do tốc độ bay rất nhanh, quỹ đạo không thể đoán trước.
Để chống lại mối đe dọa do những tên lửa siêu vượt âm gây ra trong bối cảnh căng thẳng ngày càng tăng với những đối thủ đáng gờm như Nga và Trung Quốc, Mỹ đang phát triển khả năng sử dụng DEW như một biện pháp phòng thủ chống lại những tên lửa siêu vượt âm của họ.
Theo quan các quan chức quốc phòng Mỹ, một phương pháp khả thi để ngăn chặn vũ khí siêu vượt âm là triển khai các hệ thống năng lượng có định hướng, sử dụng tia laser hoặc sóng vi sóng để làm hỏng hệ thống hoặc can thiệp vào thiết bị điện tử của nó.
Về bản chất, DEW là loại vũ khí phá hủy, làm hỏng hoặc vô hiệu hóa các mục tiêu với năng lượng tập trung cao, bao gồm tia laser, năng lượng sóng hoặc chùm hạt. Chúng có thể được cơ động ở tốc độ cao để cho phép gây ra các tác động mạnh đối với các cơ sở, phương tiện, nhân sự và thiết bị liên quan đến tên lửa siêu vượt âm một cách hiệu quả.
Đạo luật ủy quyền quốc phòng của Mỹ năm 2022 đã được thông qua vào tháng 12/2021 cho phép Cơ quan phòng thủ tên lửa nước này nghiên cứu và phát triển các công nghệ laser để sử dụng trong các ứng dụng phòng thủ tên lửa đạn đạo và siêu thanh.
Theo Heidi Shyu, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ phụ trách về Nghiên cứu và Kỹ thuật, Lầu Năm Góc coi các hệ thống năng lượng định hướng là một lĩnh vực công nghệ vô cùng quan trọng. Đầu năm nay, ông Shyu nói rằng các DEW sử dụng tia laser hoặc sóng vi sóng để tiêu diệt các mục tiêu đã đạt đến "độ chín muồi" về công nghệ mà quân đội Mỹ có thể thực hiện chúng.
Tháng 6/2022, Ủy ban Quân lực Hạ viện Mỹ đã yêu cầu Bộ Quốc phòng đệ trình một chiến lược nhằm đánh bại các mối đe dọa tên lửa siêu vượt âm bằng cách sử dụng các khả năng "bất đối xứng", bao gồm các hệ thống năng lượng và vi sóng định hướng, trong số những biện pháp khác. Một số nhà thầu quốc phòng Mỹ đã được phép đầu tư vào việc phát triển DEW.
Theo nhà phân tích hàng không vũ trụ và phòng thủ Girish Linganna, các hệ thống năng lượng định hướng sử dụng laser hoặc vi sóng là nhằm để phá hủy hoặc gây hư hại các thiết bị điện tử của hệ thống tên lửa siêu vượt âm. Chúng tạo ra một lực gây sát thương mạnh với tốc độ ánh sáng, tức là khoảng 3.00.000 km mỗi giây.
Thứ hai, lực cản khí quyển và các hiệu ứng hạn chế của trọng lực, không ảnh hưởng đến chùm năng lượng của các vũ khí này. Thứ ba, những vũ khí này là vô cùng chính xác. Thứ tư, thay đổi cường độ và loại năng lượng được cung cấp có thể thay đổi tác động của DEW đối với các mục tiêu khác nhau.
"Chúng ta biết rằng các tên lửa siêu vượt âm di chuyển với tốc độ ít nhất là Mach 5 (gấp 5 lần tốc độ âm thanh). Bất kỳ chùm năng lượng nào được phát ra bởi tia laser hoặc DEW đều di chuyển với tốc độ ánh sáng. Vì vậy, rất có khả năng là vũ khí laser có thể vô hiệu hóa các hệ thống của tên lửa siêu vượt âm hoặc phá hủy hoàn toàn nó", vị chuyên gia quân sự trên nhận định.