Các đại biểu chất vấn về lĩnh vực Kiểm toán

11 giờ 25 phút, Quốc hội kết thúc phiên chất vấn sáng 5/6.
11 giờ 19 phút, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tổng kết phiên chất vấn về nội dung Kiểm toán. 

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết: Kiểm toán Nhà nước có vai trò quan trọng trong kiểm tra, kiểm soát việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, góp phần đảm bảo kỷ luật kỷ cương tài chính Nhà nước; quản lý sử dụng có hiệu quả tài chính, tài sản công; giúp Đảng, Nhà nước trong công tác phòng chống tham nhũng, lãnh phí, tiêu cực và thực hành tiết kiệm.

Theo Chủ tịch Quốc hội, phiên chất vấn diễn ra trong không khí sôi nổi, thẳng thắn trên tinh thần xây dựng. Chất vấn của các đại biểu Quốc hội rất cụ thể, bám sát nội dung chất vấn. Mặc dù Tổng kiểm toán Nhà nước lần đầu tiên trả lời chất vấn trước Quốc hội nhưng đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nội dung, nắm chắc vấn đề, trả lời ngắn gọn rõ ý, thuyết phục, đi thẳng vào các vấn đề đại biểu Quốc hội đặt ra.

Trong phiên chất vấn Tổng kiểm toán Nhà nước đã có 35 đại biểu đăng ký và đã được đặt câu hỏi chất vấn, trong đó có 1 ý kiến tranh luận. Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã tham gia trả lời, giải trình làm rõ thêm các vấn đề liên quan.

“Hoạt động của Kiểm toán Nhà nước thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, đã cung cấp những thông tin xác thực, chỉ ra nhiều hạn chế, bất cập, sai phạm, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong hoạt động quản lý, điều hành, sử dụng tài chính công, tài sản công của các Bộ, ngành, địa phương, các đơn vị và có kiến nghị góp phần hoàn thiện chính sách, pháp luật. Tuy nhên vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, bất cập. Kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra; còn có kiểm toán viên vi phạm quy chế làm việc, quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp. Một số trường hợp chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra, kiểm toán”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị: Tổng Kiểm toán Nhà nước, Chính phủ, các Bộ, ngành liên quan tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, có những giải pháp hiệu quả để khắc phục, tập trung vào các vấn đề trọng tâm.

Theo đó, đề nghị Kiểm toán Nhà nước đẩy mạnh thực hiện Chiến lược phát triển Kiểm toán Nhà nước đến năm 2030; tập trung kiểm toán theo kế hoạch đã được phê duyệt, nhất là những vấn đề dư luận xã hội, đại biểu Quốc hội và cử tri quan tâm; tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát việc thực thi công vụ…; thứ hai đề nghị các Bộ, ngành, địa phương, đơn vị được kiểm toán thực hiện kịp thời các kết luận, kiến nghị kiểm toán; kiểm điểm trách nhiệm tổ chức, cá nhân và xử lý nghiêm các trường hợp chậm hoặc không thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán.

11 giờ 09 phút, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn trả lời chất vấn:

Về câu hỏi trả lời chất vấn của đại biểu Thạch Phước Bình, về nguyên nhân chậm thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán thuộc đơn vị được kiểm toán chiếm hơn 59 % phân tích cụ thể và giải pháp. Thứ nhất, trong 59 % này.

nguyên nhân thứ nhất, do ý thức trách nhiệm chưa tổ chức thực hiện. Thứ hai là do đơn vị được kiểm toán gặp khó khăn về tài chính. Thứ ba là chờ hướng dẫn của cơ quan cấp trên. Thứ 4 là thủ tục thanh quyết toán.

Các giải pháp trong thời gian tới, chúng tôi đã báo cáo rất kỹ về các kiến nghị, kết luận của kiểm toán, đảm bảo được thực hiện tốt nếu chúng ta thực hiện tốt 5 nhóm giải pháp được ghi trong Nghị quyết 74 và Chỉ thị số 22 của Thủ tướng Chính phủ.

Về góc độ kiểm toán, chúng tôi tiếp tục nâng cao chất lượng, tiếp tục theo dõi, đôn đốc, tiếp tục làm tốt công tác kiểm tra, giám sát để đảm bảo các kết luận, kiến nghị của kiểm toán được thực thi hiệu quả nhất, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của báo cáo kiểm toán.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Thị Thanh Mai nói về Khoản 8, Điều 11 của Kiểm toán nhà nước trong việc được thuê doanh nghiệp kiểm toán độc lập, đến nay, Kiểm toán nhà nước chưa thực hiện thuê kiểm toán độc lập.

Nhưng hiện nay với nguồn lực, với mục tiêu theo quy định của chiến lược thì kiểm toán chúng tôi đang cố gắng triển khai tốt. Đến một lúc đấy chúng tôi sẽ thực hiện theo yêu cầu theo yêu cầu của Quốc hội.

Về câu hỏi của đại biểu Lò Thị Tuyến, nhóm kiến nghị mà không thể thực hiện được thì như tôi đã báo cáo, hiện nay, có những kiến nghị kiểm toán đúng là không thể thực hiện được. như trường hợp các tổ chức được kiểm toán đã giải thể, phá sản hay các cá nhân đã về hưu, chết, mất tích, hiện nay theo quy định của Luật, kiểm toán vẫn phải theo dõi.

Theo quy định của Luật quản lý thuế, việc thực hiện nghĩa vụ của ngân sách, thuế, phí thì đối với những trường hợp này không còn đối tượng nữa thì được xóa và sắp tới trong sửa Luật Kiểm toán nhà nước thì chúng tôi cũng đang tiến hành tổng kết và có kiến nghị bổ sung một điều quy định rất rõ thế nào là thực hiện kết luận, kiến nghị của kiểm toán. Trong đó có xử lý các trường hợp mà đã không còn đối tượng thực hiện.

Về câu chất vấn của đại biểu Vi Đức Thọ về chuyển hồ sơ. từ 2019 - 2023, trong 5 năm chúng tôi chuyển cho cơ quan điều tra 19 hồ sơ. Chúng tôi tự nhận khuyết điểm còn tồn tại vì chưa chủ động.

Mặc dù cung cấp cho các cơ quan điều tra, kiểm tra tới 1609 hồ sơ, báo cáo thì trong thời gian tới, chúng tôi tiếp tục nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán. Nếu phát hiện hành vi tham nhũng, tiêu cực thì chúng tôi sẽ củng cố hồ sơ. Đặc biệt, chúng tôi sẽ thực hiện Điều 87 của Luật Phòng, chống tham nhũng quy định trách nhiệm của kiểm toán trong việc thực thi kiểm toán đối với các vụ việc, dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực. Chúng tôi cũng đã có Hướng dẫn và đã tiến hành thực hiện kiểm toán hai vụ việc có dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực và đã báo cáo về nội dung này.

Câu hỏi của đại biểu Thu Dung về phát hiện bất cập, trong kết luận, kiến nghị kiểm toán thì ngoài liên kết luận, kiến nghị về tài chính, 5 năm chúng tôi đang kiến nghị xử lý tài chính hơn 331.000 tỷ đồng.

Đồng thời, trong 1345 báo cáo tài chính thì có tới 663 báo cáo đề xuất xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan. Trong đó có kiến nghị sửa đổi, bổ sung 1069 văn bản quy phạm pháp luật. Tất cả các kết luận, kiến nghị của kiểm toán liên quan đến việc hoàn thiện cơ chế pháp luật đang được các bộ, ngành, địa phương dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ đang cố gắng hoàn thiện.

Việc xử lý chồng chéo giữa thanh tra và kiểm toán trong việc xây dựng kế hoạch nhưng vẫn đảm bảo tính độc lập của kiểm toán theo chất vấn của đại biểu Phan Viết Lượng. Việc xây dựng kế hoạch kiểm toán hàng năm, chúng tôi căn cứ vào chiến lược phát triển Kiểm toán 2020 đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, trong đó đã quy định rất cụ thể mục tiêu kiểm toán, phấn đấu 20230 thì thực hiện kiểm toán 100 % báo cáo quyết toán ngân sách bộ, ngành tại địa phương. Đến thời điểm hiện nay, chúng tôi đã kiểm toán địa phương đạt khoảng 91 % và Trung ương khoảng 87%, đến năm 20230 bắt buộc là 100%.

Về kiểm toán chuyên đề, kiểm toán môi trường công nghệ thông tin thêm, các chủ đề phấn đấu đạt khoảng 40 % thì các chủ đề được lựa chọn ra sao? Phụ thuộc vào chương trình giám sát của Quốc hội thì hoạt động kiểm toán phục vụ Quốc hội.

Tất cả những chuyên đề giám sát của Quốc hội thì kiểm toán đều phải triển khai trước để cung cấp hồ sơ cho hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội.

Ngoài ra, theo quy định của Luật, kiểm toán phải thực hiện kiểm toán theo yêu cầu của Quốc hội, Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước, của Thủ tướng Chính phủ và cân nhắc, xem xét đưa vào kế hoạch, đề xuất kiểm toán của các đoàn đại biểu Quốc hội, Ủy ban nhân dân các cấp. Trong dựng kế hoạch thì vẫn đảm bảo tính độc lập và tuân thủ theo quy định của pháp luật, không có bất cập và giảm tính độc lập của kiểm toán.

Về gợi ý của đại biểu Trần Hoàng Ngân, đoàn TP Hồ Chí Minh, nhận thức rõ vai trò Kiểm toán nhà nước trong việc xác nhận tính đúng đắn, trung thực của các báo cáo tài chính thì trong thời gian vừa qua Kiểm toán nhà nước chúng tôi được rất nhiều bộ, ngành, địa phương mời kiểm toán vào kiểm toán, đặc biệt là các công trình, dự án nhạy cảm. Căn cứ vào nguồn lực, căn cứ vào nhiệm vụ của Quốc hội giao, căn cứ vào kế hoạch hàng năm, chúng tôi cũng cân nhắc đưa vào trong kế hoạch hàng năm và kiểm toán theo yêu cầu của địa phương, các bộ, ngành và kể cả doanh nghiệp.

Trong thời gian vừa qua, chúng tôi nhận được rất nhiều văn bản yêu cầu của Ủy ban quản lý vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp, yêu cầu kiểm toán, kiểm toán, xác nhận quyết toán vốn đối với các đơn vị đã tiến hành cổ phần hóa và thoái vốn. Căn cứ vào nguồn lực, chúng tôi cũng từng bước đáp ứng nhu cầu phục vụ cho công tác điều hành của Chính phủ.

11 giờ 01 phút, các đại biểu đặt câu hỏi chất vấn trước khi kết thúc phiên chất vấn buổi sáng.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh) đề nghị Tổng Kiểm toán Nhà nước cho biết các nguyên nhân và giải pháp cụ thể để yêu cầu các đơn vị được kiểm toán thực hiện nghiêm túc kiến nghị của Kiểm toán nhà nước, sớm nộp các khoản phải thu về cho ngân sách nhà nước?

 Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (Đoàn ĐBQH TP Hà Nội): Luật Kiểm toán nhà nước đã quy định quyền của Kiểm toán nhà nước được ủy thác hoặc thuê doanh nghiệp kiểm toán thực hiện kiểm toán cơ quan, tổ chức quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.  Nhiều nước trên thế giới đã hợp đồng với kiểm toán độc lập để thực hiện một số công việc thuộc phạm vi kiểm toán nhà nước như kiểm toán các dự án đầu tư công, kiểm toán tài sản và báo cáo tài chính. Theo đại biểu, việc này vừa đảm bảo mọi hoạt động sử dụng vốn, tài sản công đều được kiểm toán và Kiểm toán nhà nước cũng không bị quá tải công việc, đồng thời cũng là một trong những phương thức để thực hiện cơ chế kiểm soát quyền lực trong hoạt động kiểm toán. Đại biểu đề nghị Tổng kiểm toán cho biết đã triển khai quy định này chưa? Kết quả thực hiện quy định trên? Quan điểm của Tổng kiểm toán về vấn đề này trong thời gian tới?

 Đại biểu Lò Thị Luyến (Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên): Với những kết luận của Kiểm toán nhà nước mà địa phương, đơn vị không thể thực hiện được, ví dụ có những kết luận kéo dài trên 30 năm không thể thực hiện được do đối tượng triển khai thực hiện chính sách đó đã nghỉ hưu hoặc đã chết; không thể tìm thấy chủ thể là doanh nghiệp, đơn vị vì đã phá sản, giải thể, sáp nhập...  Đại biểu đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết, đối với những kết luận của kiểm toán khó thực hiện, không thể thực hiện được như nêu trên, Tổng Kiểm toán nhà nước có giải pháp gì hoặc có kiến nghị với Quốc hội để giải quyết triệt để hay không?

 Đại biểu Vi Đức Thọ (Đoàn ĐBQH tỉnh Sơn La): Hoạt động của Kiểm toán Nhà nước trong thời gian qua đã đạt nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên vẫn còn ít kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước chuyển cơ quan điều tra. Đại biểu đề nghị Tổng Kiểm toán Nhà nước có ý kiến như thế nào về vấn đề này?

 Đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình): Trong quá trình kiểm toán có những lỗi bắt nguồn từ nguyên nhân do quy định pháp luật còn mâu thuẫn, bất cập và chồng chéo. Vậy Kiểm toán Nhà nước có ghi nhận, tổng hợp các nguyên nhân trên và kiến nghị các cơ quan chức năng để khắc phục để tránh oan sai trong quá trình kiểm toán?

10 giờ 47 phút, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đăng đàn, làm rõ thêm một số nội dung liên quan.  

Trả lời các câu hỏi chất vấn của một số đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết:

Đối với hệ thống kiểm toán, chúng ta có 2 hệ thống kiểm toán. Thứ nhất, Kiểm toán Nhà nước là cơ quan kiểm toán độc lập, do Quốc hội thành lập và thực hiện theo pháp luật. Kiểm toán Nhà nước với nguyên tắc và phạm vi thực hiện sẽ tiến hành kiểm toán đối với những đơn vị có tài sản, có tiền của Nhà nước. 

Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, Kiểm toán Nhà nước có quy trình chặt chẽ, chất lượng tốt; việc áp dụng công nghệ cao, công nghệ thông tin trong kiểm toán đang được thực hiện tốt. Đây là một trong những cơ quan hàng đầu trong kiểm toán và thanh tra về đầu tư.  Nhánh thứ hai là hệ thống kiểm toán độc lập, thực hiện theo Luật kiểm toán độc lập. Tức là cung cấp các dịch vụ kiểm toán cho các doanh nghiệp. Tổ chức cung cấp này gồm những người hành nghề kiểm toán độc lập; doanh nghiệp kiểm toán độc lập; các doanh nghiệp nước ngoài có chi nhánh kiểm toán đặt tại Việt Nam. Những đối tượng này sẽ thực hiện hợp đồng kiểm toán để thực hiện dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính; dự án đầu tư hoặc kiểm toán một công việc mà do doanh nghiệp thuê. Kiểm toán độc lập sẽ phối hợp với Kiểm toán Nhà nước thông qua vấn đề hợp đồng, trưng dụng để kiểm toán theo yêu cầu của Kiểm toán Nhà nước.

Bộ Tài chính thực hiện đúng quy định của Luật Kiểm toán Nhà nước về quản lý chất lượng kiểm toán; Bộ không trực tiếp thực hiện kiểm toán. Theo đó, Bộ Tài chính quản lý chất lượng kiểm toán thông qua việc ban hành các cơ chế, chính sách, ban hành chiến lược, thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức kiểm toán này.

“Trong 2 năm qua, Bộ Tài chính đã thanh tra, kiểm tra 20 doanh nghiệp kiểm toán; kiểm tra 62 hồ sơ kiểm toán. Đến năm 2024, Bộ đã đưa ra kế hoạch sẽ kiểm tra 20 đến 24 doanh nghiệp, trong đó có 8 doanh nghiệp có lợi ích công chúng trong lĩnh vực chứng khoán”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết. Như vây, Bộ đã tập trung nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập thông qua bồi dưỡng, tập huấn, cấp phép và thanh tra, kiểm tra đúng theo quy định pháp luật.

10 giờ 45 phút, các đại biểu tiếp tục chất vấn.
Đại biểu Đỗ Thị Lan Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh:  Kiểm toán nhà nước có nhiệm vụ kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công và các hoạt động liên quan đến việc quản lý, sử dụng nguồn lực nhà nước. Đối với doanh nghiệp, pháp luật quy định Kiểm toán nhà nước chỉ kiểm toán đối với doanh nghiệp có vốn nhà nước trên 50%; doanh nghiệp có vốn nhà nước dưới 50% chỉ quyết định kiểm toán trong trường hợp đặc biệt. Trong khi đó, việc lựa chọn doanh nghiệp để tiến hành kiểm toán thông qua phương pháp chọn mẫu. Đại biểu đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết nguyên tắc, tiêu chí, cách thức thực hiện lựa chọn mẫu để bảo đảm tính đại diện nhưng vẫn phản ánh chính xác, kịp thời tình hình thực tế, sớm phát hiện được sai phạm, thất thoát nguồn lực nhà nước, góp phần hạn chế tham nhũng, tiêu cực?

Đại biểu Trần Văn Tiến, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc: Báo cáo của Kiểm toán nhà nước chỉ rõ những sai phạm ở một số khâu khi kiểm toán các dự án. Đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết những sai phạm tập trung nhiều nhất ở khâu nào? Kiểm toán nhà nước đã có khuyến nghị như nào đối với các chủ dự án để hạn chế xảy ra những sai phạm?

 Đại biểu Lý Thị Lan, Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang: Năm 2021, Kiểm toán nhà nước và Thanh tra Chính phủ đã ký kết quy chế phối hợp nhằm hạn chế trùng lặp, chồng chéo giữa hoạt động kiểm toán và thanh tra. Tuy nhiên, trên thực tế từ năm 2020 đến nay cho thấy, tình trạng chồng chéo về đối tượng hoặc nội dung giữa Kiểm toán nhà nước và thanh tra chuyên ngành, thanh tra địa phương vẫn diễn ra. Đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết giải pháp căn cơ để khắc phục tình trạng này?

10 giờ phút, Tổng Kiểm toán trả lời: 

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Tiến Nam - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình về tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kiểm toán, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết: Thực hiện chế độ phát triển kiểm toán đến năm 2030 đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua nhấn mạnh đến 3 trụ cột: Hoàn thiện cơ chế chính sách; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin.

Thực hiện nhiệm vụ trên, cơ quan Kiểm toán đã ban hành Chiến lược ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số của ngành đến năm 2030. Trong đó, chú trọng đến cơ sở hạ tầng, tiến hành xây dựng cơ sở dữ liệu của ngành.

Tuy nhiên khó khăn nhất hiện nay là chia sẻ, truy cập dữ liệu thông tin giữa các cơ quan. Dovậy, thời gian tới, cơ quan Kiểm toán kỳ vọng việc đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số sẽ được thuận lợi hơn.

Trả lời câu hỏi của các đại biểu, Tổng Kiểm toán thừa nhận: Về hoạt động kiểm toán phát hiện nhiều sai phạm nhưng vẫn còn thực hiện chậm, tiếp tục tái phạm kỷ cương, kỷ luật tài chính, trong thực hiện chống lãng phí, ngoài nguyên nhân về vướng mắc cơ chế chính sách, tiêu chuẩn định mức, cơ bản việc thực hiện có ý thức trách nhiệm, trình độ, năng lực, nhưng vẫn còn tình trạng đùn đẩy né tránh trách nhiệm.

Nghị quyết 74 đã đề ra 5 nhóm giải pháp tăng cường kỷ cương, kỷ luật tài chính và thực hành tiết kiệm chống lãng phí: Kiện toàn hệ thống văn bản pháp luật, hệ thống tiêu chuẩn định mức, phổ biến, nâng cao ý thức, tinh thần trách nhiệm; nâng cao trình độ năng lực; nâng cao ý thức vai trò người đứng đầu… phối kết hợp để thực hiện tốt nhiệm vụ.

Việc cụ thể hóa Nghị quyết 74, có chỉ thị 22 của Thủ tướng thì kỷ cương, kỷ luật tài chính sẽ được tăng cường.

Về trường hợp SCB bị truy tố và bị xét xử với 3 tội danh: Thao túng thị trường chứng khoán, chiếm đoạt tài sản và nhận và đưa hối lộ. Việc này không liên quan đến Kiểm toán nhà nước; không thuộc phạm vi của Kiểm toán nhà nước. Theo quy định của Luật Kiểm toán độc lập, đây là công ty đại chúng; SCB là đơn vị bắt buộc phải thực hiện kiểm toán độc lập… trách nhiệm là các bên kiểm toán độc lập đã cung cấp dịch vụ kiểm toán với SCB.

Về giải pháp nâng cao kết luận kiến nghị của Tổng kiểm toán, sau khi Quốc hội giám sát việc thực hành chống lãng phí và chỉ thị 22, từ tháng 9/2023, UB Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo thực hiện phiên điều trần giải trình việc thực hiện kiến nghị của Kiểm toán… tỷ lệ thực hiện đã được nâng cao.Giải pháp trong thời gian tới, Kiểm toán nhà nước thực hiện nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán; tiếp tục làm tốt theo dõi đôn đốc, công khai; tiếp tục thực hiện thanh, kiểm tra việc thực hiện các kiến nghị của Kiểm toán nhà nước để nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong thực hiện các kiến nghị.

Trả lời chất vấn của đại biểu Trần Khánh Thu về kỷ cương, kỷ luật tài chính, Tổng Kiểm toán Nhà nước cho biết: Ngoài nguyên nhân vướng mắc về cơ chế, chính sách, tiêu chuẩn định mức, còn có nguyên nhân cơ bản là không thực hiện, trong đó có ý thức trách nhiệm, trình độ năng lực, tình trạng né tránh, đùn đẩy, sợ trách nhiệm, vai trò người đứng đầu và công tác phối hợp. Nghị quyết số 74/2022/QH15 của Quốc hội nêu: Đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã đề ra 5 nhóm giải pháp cụ thể để tăng cường kỷ cương, kiện toàn hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, hệ thống tiêu chuẩn, định mức; đồng thời, đào tạo, phổ biến, nâng cao ý thức tinh thần trách nhiệm; nâng cao trình độ năng lực, ý thức, vai trò của người đứng đầu.

10 giờ 30 phút, các đại biểu tiếp tục chất vấn.

Đại biểu Nguyễn Tiến Nam - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình hỏi về làm rõ cơ chế phối hợp, chia sẻ dữ liệu giữa Kiểm toán nhà nước và Thanh tra Chính phủ. Theo Đại biểu Nguyễn Tiến Nam, Kiểm toán Nhà nước đang đẩy mạnh việc ứng dụng dữ liệu điện tử trong hoạt động kiểm toán, tiến tới hoạt động kiểm toán số. Như vậy sẽ liên quan đến việc liên thông chia, sẻ dữ liệu. Đại biểu đề nghị: Tổng kiểm toán Nhà nước cho biết, hệ thống Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ dự kiến phối hợp và chia sẻ dữ liệu như thế nào để tránh tình trạng chồng chéo trongthanh tra, kiểm toán, tiết kiệm thời gian, nhân lực?

Các đại  biểu chất vấn: Về việc thực kiến nghị xử lý tài chính đã 90%, Kiểm toán nhà nước thực hiện các giải pháp gì để đạt được kết quả trên, yêu cầu với các Bộ ngành địa phương cần triển khai để hoàn thành việc thực hiện kiến nghị của Tổng kiểm toán nhà nước.

Các đại  biểu chất vấn: Các cơ quan thực hiện kiến nghị Kết luận của Tổng kiểm toán nhanh hơn, tốt hơn; vừa qua đạt 91,9%; bài học kinh nghiệm và những yêu cầu với Bộ, ngành, địa phương.

 Đại biểu Trần Khánh Thu - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình chất vấn: Thời gian qua, Kiểm toán Nhà nước đã phát hiện, kiến nghị xử lý tài chính hàng chục nghìn tỷ đồng, song thực tế vẫn còn tình trạng sai phạm trong quản lý thu, chi ngân sách Nhà nước hàng năm. Trong mỗi lần kiểm toán, kỷ luật, kỷ cương tài chính ở một số nơi chưa nghiêm. Đề nghị Tổng kiểm toán Nhà nước làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm và kiến nghị giải pháp để khắc phục?

 Đại biểu Mai Văn Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa chất vấn: Đề nghị Kiểm toán Nhà nước làm rõ vai trò, trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước đối với các vụ việc điển hình như ngân hàng SCB?

“Vụ việc của ngân hàng SCB xảy ra thời gian qua được cử tri và Nhân dân đặc biệt quan tâm, theo dõi. Theo thông tin đại chúng, nhiều công ty kiểm toán đã kiểm toán, báo cáo tài chính của SCB tuy nhiên không phát hiện ra được dấu hiệu bất thường tại ngân hàng này”, đại biểu Mai Văn Hải nêu.

Đại biểu Mai Văn Hải đề nghị: Tổng Kiểm toán Nhà nước cho biết vai trò, trách nhiệm của cơ quan đối với các vụ việc như vụ việc của ngân hàng SCB vừa qua?

10 giờ 25 phút, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn trả lời chất vấn:

Trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên), liên quan đến các giải pháp nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán, quyết toán ngân sách nhà nước, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, theo chiến lược phát triển kiểm toán đến năm 2030 đã được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thông qua, phấn đấu đến 2030, Tổng kiểm toán nhà nước phải kiểm toán 100% báo cáo quyết toán của bộ ngành, địa phương. Quy trình đối với các cơ quan dự toán cấp 1 thì sau khi đơn vị báo cáo quyết toán, Bộ Tài chính thẩm định sau đó Kiểm toán tiến hành kiểm toán

Trong quá trình kiểm toán thì Kiểm toán nhà nước đã theo dõi việc các bộ, ngành thực hiện các ý kiến thẩm định của Bộ Tài chính góp phần nâng cao chất lượng báo cáo quyết toán, còn các địa phương, sau khi lập xong báo cáo quyết toán thì Tổng kiểm toán tiến hành kiểm toán và ý kiến của kiểm toán phải được thực hiện điều chỉnh trước khi HĐND thông qua. Đến báo cáo tổng quyết toán thì sau khi có báo cáo tổng kết toán thì Kiểm toán sẽ tiến hành kiểm toán báo cáo tổng quyết toán ngân sách nhà nước hàng năm.

Trong thời gian tới, kiểm toán sẽ tiếp tục kiện toàn về cơ chế, chính sách; nâng cao năng lực, trình độ của kiểm toán viên; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đồng thời tăng cường kiểm tra, kiểm soát chất lượng báo cáo kiểm toán.

Về câu hỏi của Đại biểu Tạ Thị Yên về kiểm toán nguồn lực đất đai, khoáng sản, nguồn nước, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cho rằng đây là lĩnh vực mới là kiểm toán môi trường. Kiểm toán nhà nước đã và đang triển khai kiểm toán môi trường, tài nguyên khoáng sản. Thông qua sự trợ giúp của cơ quan Kiểm toán công chứng Canada, chúng tôi tiến hành tiến hành một số nhiệm vụ về lĩnh vực này. Về việc sử dụng đất đai, khoáng sản, chúng tôi đã có kiểm toán chuyên đề về thực hiện pháp luật khoáng sản và đất đai, đã báo cáo Quốc hội và chỉ ra những tồn tại hạn chế, từ việc chấp hành quy hoạch, cấp phép, đến xử lý tài chính, nghĩa vụ ngân sách…

Về câu hỏi của đại biểu Dương Tấn Quân liên quan đến xử lý chồng chéo giữa thanh tra và kiểm toán, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật kiểm toán nhà nước năm 2019 cũng đã quy định nguyên tắc kiểm toán Nhà nước có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với Thanh tra Chính phủ để xử lý chồng chéo ngay từ khi lập kế hoạch thanh tra, kiểm toán. Khi phát hiện chồng chéo trong hoạt động kiểm toán, thanh tra thì Kiểm toán nhà nước có trách nhiệm chủ trì phối hợp với thanh tra để xử lý. Đặc biệt, trong Luật Thanh tra Chính phủ mới được thông qua, có nhiều điều quy định việc xử lý, hạn chế chồng chéo giữa thanh tra và kiểm toán.

Thực tế, trong những năm gần đây, kiểm toán và thanh tra phối hợp rất chặt chẽ. Năm 2020, đã có quy chế phối hợp quy định cụ thể 5 nhóm việc hạn chế chồng chéo trong lĩnh vực thanh tra kiểm toán. Trước hết là lập kế hoạch, hàng năm trước ngày 31/7, kiểm toán phải xây dựng xong kế hoạch kiểm toán năm tiếp theo và gửi lấy ý kiến tất cả các bộ ngành địa phương liên quan và các địa phương. Trên cơ sở ý kiến tham gia của các bộ ngành, địa phương thì Kiểm toán hoàn thiện và gửi cho thanh tra chính phủ, ban cán sự hai bên họp để rà soát làm sao tránh chồng chéo. Trên cơ sở đó, thanh tra Chính phủ hướng dẫn thanh tra bộ ngành, địa phương trong lập kế hoạch để tránh chồng chéo.

Về việc xử lý khi chồng lấn trong hoạt động, đơn vị nào đang triển khai thì tiếp tục làm và cung cấp hồ sơ cho đơn vị đến sau, làm sao không giảm chất lượng thanh tra kiểm toán. Cùng với đó, chia sẻ thông tin, dữ liệu tận dụng kết quả dữ liệu 2 bên để giảm thời gian, công sức trong kiểm toán. Đặc biệt, phối hợp đôn đốc thực hiện kết quả thanh tra, kiểm toán. Phối hợp đào tạo nâng cao nghiệp vụ trình độ, năng lực và đạo đức công vụ thanh tra viên và kiểm toán viên.

10 giờ 20 phút, các đại biểu đặt câu hỏi chất vấn.

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên): Kiểm toán nhà nước trong thời gian qua đã có nhiều nỗ lực về việc thực hiện kiểm toán, báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước hàng năm. Kết quả kiểm toán cũng như kiến nghị của kiểm toán đã giúp cho các đại biểu Quốc hội có nhiều thông tin về quyết toán ngân sách nhà nước, để có thể xem xét bấm nút phê chuẩn báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước do Chính phủ trình. Đề nghị Tổng kiểm toán nhà nước đã và đang có những giải pháp nào để tiếp tục nâng cao chất lượng kiểm toán, báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước thời gian tới?

Đại biểu Tạ Thị Yên (Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên): Tôi đánh giá cao nỗ lực, hoạt động của Kiểm toán nhà nước, đây là công cụ hữu hiệu của Quốc hội trong quản lý ngân sách, tài sản nhà nước. Đại biểu đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết mức độ sai phạm trong quản lý công sản, kể cả đất đai, trụ sở, tài nguyên khoáng sản và nguồn nước như thế nào? Kiểm toán nhà nước có đề xuất gì về nội dung này với Quốc hội hay không?

Đại biểu Dương Tấn Quân (Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu): Theo báo cáo của Kiểm toán nhà nước, Kiểm toán nhà nước và Thanh tra Chính phủ đã phối hợp để giải quyết chồng chéo từ khi xây dựng kế hoạch kiểm toán năm của kiểm toán nhà nước. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, tình trạng chồng chéo về đối tượng, nội dung giữa kiểm toán nhà nước và Thanh tra Chính phủ, thanh tra chuyên ngành, thanh tra địa phương còn diễn ra. Xin Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết các giải pháp để khắc phục tình trạng chồng chéo giữa thanh tra và kiểm toán trong thời gian tới?

10 giờ 15 phút, các đại biểu tiếp tục chất vấn.
Đại biểu Đỗ Thị Lan (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh) đặt câu hỏi: KTNN có nhiệm vụ quản lý sử dụng tái chính công, tài sản công của nguồn lực Nhà nước đối với doanh nghiệp. Nội dung này pháp luật Nhà nước quy định KTNN chỉ kiểm toán đối với doanh nghiệp có vốn Nhà nước trên 50%, dưới 50% chỉ kiểm toán trong trường hợp đặc biệt. Trong khi phương pháp kiểm toán thông qua phương pháp chọn mẫu. Vậy, nguyên tắc, tiêu chí, cách thức lựa chọn mẫu kiểm toán như thế nào để đảm bảo tính đại diện, nhưng vẫn phản ánh chính xác, kịp thời tình hình thực tế, sớm phát hiện được các sai phạm, thất thoát nguồn lực Nhà nước, góp phần hạn chế tham nhũng, tiêu cực?

 Đại biểu Lý Thị Lan (Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang) chất vấn: Năm 2021, KTNN và Thanh tra Chính phủ đã ký kết quy chế phối hợp giữa hai cơ quan, nhằm hạn chế chồng chéo hoạt động kiểm toan và thanh tra. Tuy nhiên, từ năm 2020 đến nay, tình trạng chồng chéo về đối tượng, nội dung kiểm toán, thanh tra vẫn diễn ra. Nguyên nhân là chưa có văn bản chỉ đạo chung trong việc chia sẻ dữ liệu giữa hai cơ quan. Xin Tổng KTNN cho biết giải pháp căn cơ để khắc phục thực tế này?

10 giờ 13 phút,  Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn trả lời chất vấn:

Trả lời chất vấn đại biểu Nguyễn Danh Tú, Tổng Kiểm toán Nhà nước cho biết, trong 4 nguyên nhân chậm thực hiện kết luận, kiến nghị của kiểm toán, lý do thứ nhất là kiến nghị của kiểm toán chưa tâm phục, khẩu phục và đơn vị được kiểm toán đang khiếu nại theo quy định của luật; thứ hai là có những kết luận, kiến nghị kiểm toán đúng nhưng không thể thực hiện được; thứ ba là đơn vị chưa thực hiện.

Trong đó, đối với nguyên nhân kiến nghị chưa chính xác, chưa tâm phục, khẩu phục đang khiếu nại, thời gian tới Kiểm toán Nhà nước sẽ nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán. Trong đó, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý; nâng cao năng lực, trình độ của kiểm toán viên; tăng cường kiểm tra, giám sát; nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu các đoàn kiểm toán.

Đối với kiến nghị kiểm toán đến nay vẫn chưa thực hiện, do có những kiến nghị mà đơn vị được kiểm toán đã giải thể, phá sản, pháp nhân về hưu, chết hoặc mất tích. Đây cũng là một trong những tồn tại, hạn chế của Luật Kiểm toán đang tiến hành tổng kết theo chỉ đạo của Bộ Chính trị và Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh toàn khóa, hy vọng sau khi Luật được sửa đổi, bổ sung sẽ khắc phục những tồn tại, hạn chế vừa nêu.

Về giải pháp đẩy mạnh phòng chống tham nhũng tiêu cực, mà không giảm tính năng động sáng tạo, dám nghĩ dám làm, Tổng Kiểm toán nhà nước cho rằng, cần làm tốt 03 việc: Xây dựng được thiết kế phòng ngừa hiệu quả, chặt chẽ để không thể tham nhũng; Xây dựng thiết chế về phát hiện, xử lý nghiêm minh, để không dám tham nhũng; Xây dựng chế độ đãi ngộ hợp lý để không muốn, không cần tham nhũng.

Trả lời câu hỏi của đại biểu về hạn chế tình trạng đùn đẩy, né tránh, sợ trách nhiệm, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn nêu rõ, thời gian tới sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục ý thức trách nhiệm, nâng cao trình độ năng lực; đặc biệt là hoàn thiện thể chế để quy định rõ từng nhiệm vụ của từng công chức; tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá, lượng hóa công tác đánh giá…

10 giờ 09 phút, các đại biểu chất vấn.
 Đại biểu Nguyễn Danh Tú, Đoàn ĐBQH tỉnh Kiên Giang:  Đến nay, số lượng kết luận kiến nghị kiểm toán chưa được thực hiện còn lớn, trong đó đáng lưu ý có nguyên nhân chưa thực hiện thuộc về trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước. Đề nghị Tổng Kiểm toán Nhà nước cho biết việc xem xét trách nhiệm đối với các kết luận kiến nghị kiểm toán chưa đúng quy định cũng như các giải pháp khắc phục tình trạng kết luận kiến nghị kiểm toán không thực hiện được do chính trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước?

Đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp: Trong những năm gần đây, Kiểm toán nhà nước đã chỉ ra nhiều hạn chế, thiếu sót đối với hoạt động kiểm toán trên tất cả các lĩnh vực trong quản lý nhà nước, sản xuất kinh doanh… góp phần ngăn ngừa tiêu cực, thu hồi tài sản của nhà nước được nhân dân đồng tình ủng hộ. Tuy nhiên, đại biểu còn băn khoăn trong thời gian qua, năng lực chuyên môn của kiểm toán đã cho thấy những những điểm chưa đáp ứng được yêu cầu, có thể là chưa khách quan, bỏ sót đối tượng... Đề nghị Tổng kiểm toán nhà nước chia sẻ quan điểm về vấn đề này để quản lý nhà nước của chúng ta ngày càng tốt hơn?

Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, Đoàn ĐBQH TP Hà Nội:  Trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, cơ quan Kiểm toán Nhà nước có vai trò, trách nhiệm đặc biệt quan trọng trong việc tham gia phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng. Những năm vừa qua, đất nước ta đã đạt được những thành tựu rất lớn trong công cuộc phòng, chống tham nhũng nhưng vẫn còn tồn tại tình trạng sợ sai, sợ trách nhiệm. Với vị trí là người đứng đầu một trong những cơ quan có chức năng phòng, chống tham nhũng. Đề nghị Tổng Kiểm toán cho biết cần phải làm gì để một mặt xử lý nghiêm những hành vi tham nhũng, mặt khác vẫn nuôi dưỡng được niềm tin, bảo vệ được những người dám nghĩ, dám làm, mong muốn được cống hiến cho đất nước?

Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương:  Theo Báo cáo của Chính phủ và Kiểm toán Nhà nước cho thấy việc thực hiện kết luận kiến nghị xử lý tài chính và xử lý khác các năm gần đây các vấn đề được thực hiện khá sớm và đạt tỷ lệ cao. Tuy nhiên, đối với các kiến nghị từ năm 2019 trở về trước, số kiến nghị xử lý tài chính và xử lý khác chưa thực hiện còn khá lớn, tỷ lệ thực hiện thêm khá thấp. Đề nghị Tổng Kiểm toán cho biết với các giải pháp mà Kiểm toán Nhà nước đã đưa ra trong Báo cáo số 559 có đủ để khắc phục các hạn chế còn tồn tại cũng như thực hiện hiệu quả trong thời gian tới hay không và hướng triển khai, thực hiện các giải pháp này sao cho hiệu quả?

 10 giờ 02 phút, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn  trả lời câu hỏi của đại biểu. 

Với câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà, Tổng kiểm toán trả lời: Nguyên nhân của tình trạng kiến nghị kiểm toán chậm, có 4 nhóm nguyên nhân: Có nguyên nhân từ đối tượng, đơn vị được kiểm toán; bên thứ ba; bên kiểm toán và một số nguyên nhân khác. Theo Nghị quyết 74 của Quốc hội, những nguyên nhân dẫn đến chậm trễ trong việc thực hiện kiến nghị kiểm toán nói riêng và kỷ cương, kỷ luật tài chính nói chung, ngoài nguyên nhân về vướng mắc cơ chế, chính sách, tiêu chuẩn định mức thì vướng nhiều ở khâu tổ chức thực hiện. Theo đó ý thức, tinh thần trách nhiệm, trình độ năng lực của người đứng đầu còn yếu, tình trạng đùn đẩy, sợ trách nhiệm, công tác phối hợp giữa các đơn vị còn hạn chế.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết: Thời gian tới, Kiểm toán Nhà nước sẽ quyết tâm, quyết liệt nâng cao kết luận kiến nghị kiểm toán, kiến nghị thật đúng, thật trúng để các đơn vị thuận lợi trong triển khai; đồng thời tăng cường việc đôn đốc công khai danh sách các tổ chức cá nhân chưa thực hiện các kết luận kiểm toán trên trang web của Kiểm toán Nhà nước. “Riêng đối với các đơn vị được kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước đề nghị cần phát huy vai trò của người đứng đầu. Thực tiễn cho thấy, nơi nào người đúng đầu có quan tâm, có quyết tâm thì ở đó tỷ lệ thực hiện kết luận kiểm toán đạt như mong muốn”, ông Ngô Văn Tuấn cho biết.

Đề cập về vấn đề tham nhũng, tiêu cực trong ngành Kiểm toán, Tổng Kiểm toán Nhà nước thừa nhận: Có tình trạng tham nhũng tiêu cực nhưng rất ít, đây chỉ là những “con sâu làm rầu nồi canh”. Kiểm toán Nhà nước sẽ kiên quyết loại bỏ những “con sâu” này để giữ được đạo đức chuẩn mực. Thời gian tới, Kiểm toán Nhà nước tiếp tục rà soát, hoàn thiện các văn bản để kiểm soát chặt chẽ hành vi nhũng nhiễu, tham nhũng, tiêu cực của những cá nhân trong thực hiện công vụ; đồng thời tăng cường kiểm tra giám sát, xử lý nghiêm đối với những trường hợp này. Trong thời gian tới cần tiếp tục đẩy mạnh vai trò của thanh tra kiểm toán, thanh tra công vụ.

9 giờ 58 phút, Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh chất vấn: Làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm, giải pháp khắc phục kiến nghị kiểm toán chưa được thực hiện, kéo dài nhiều năm?
9 giờ 55 phút, Tồng kiểm toán trả lời câu hỏi chất vấn của đại biểu. Với câu hỏi của đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn ĐBQH Bình Thuận) liên quan đến trách nhiệm của bên thứ 3 trong việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của kiểm toán còn tồn đọng, Tồng kiểm toán cho biết: Bên thứ 3 là bên có liên quan theo quy định tại khoản 1 Điều 1 Luật Kiểm toán (sửa đổi), Luật số 55/2019/QH14, nguyên nhân bên thứ 3 chiếm khoảng 21% do phải chờ phê duyệt của cấp trên, chờ hướng dẫn; do nhà thầu chây ì, giải thể, phá sản, mất tích…

Đề xuất giải pháp vấn đề này trong thời gian tới, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn nêu rõ: Kiểm toán Nhà nước sẽ theo dõi, đôn đốc, công khai và tăng cường kiểm tra, giám sát ở mỗi đơn vị được kiểm toán, kịp thời theo dõi, báo cáo ngay với các cơ quan liên quan về trách nhiệm bên thứ 3 để đôn đốc. “Giải pháp căn cơ nhất là thực hiện tốt 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đã được quy định trong Nghị quyết 74/2022/QH15 của Quốc hội và Chỉ thị số 22 của Thủ tướng Chính phủ về triển khai Nghị quyết 74/2022/QH15 của Quốc hội”, Tổng kiểm toán cho biết.

9 giờ 50 phút, Quốc hội tiếp tục phiên chất vấn.  
Tổng Kiểm toán Nhà nước trả lời về: Chất lượng cúa báo cáo kiểm toán; Trách nhiệm của "bên thứ 3"; về vai trò của Kiểm toán trong khắc phục hai vụ án Tập đoàn Phúc Sơn và Thuận An...

9 giờ 30 phút, Quốc hội tạm dừng làm việc, nghỉ giải lao.

9 giờ 24 phút, các đại biểu chất vấn.
Đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận: Theo báo cáo của Kiểm toán nhà nước, một trong những nguyên nhân chưa thực hiện kiến nghị kiểm toán là do bên thứ ba.  Đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước làm rõ bên thứ ba là bên nào, là chủ thể nào? Để giải quyết việc chưa thực hiện các kiến nghị kiểm toán, đại biểu đề nghị cho biết trách nhiệm của đơn vị kiểm toán cũng như giải pháp của Kiểm toán nhà nước về vấn đề này?

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn, Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương:  Mặc dù một số kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước đúng pháp luật nhưng thực tế không thể thực hiện được do đối tượng kiểm toán không còn khả năng thực hiện hoặc do vướng mắc chính sách, pháp luật. Vướng mắc khi xác định trọng yếu, đánh giá rủi ro, yếu tố ngoại trừ khi đưa ra ý kiến kiểm toán trong báo cáo kiểm toán là một trong những nguyên nhân dẫn đến chất lượng báo cáo không cao.  Đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết, trong tổng số 1069 văn bản kiến nghị sửa đổi, bổ sung tại 1345 báo cáo kiểm toán có tỷ lệ thực hiện được bao nhiêu? Trong 663 báo cáo kiểm toán đã có kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm cá nhân, tỉ lệ đã được xử lý như thế nào? Bao nhiêu kết luận, kiến nghị không thể thực hiện do vướng mắc chính sách pháp luật? Các giải pháp cụ thể để tháo gỡ các tồn tại, hạn chế, bất cập trên?

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình: Giải pháp để Kiểm toán nhà nước tham gia phát hiện, phòng ngừa tham nhũng? Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường nêu rõ, nhiều vụ án tham nhũng cho thấy có sự cấu kết giữa doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước với một số cán bộ, công chức trong các dự án đầu tư công để trục lợi tài sản của nhà nước. Tuy các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước không thuộc các đối tượng kiểm toán của Kiểm toán nhà nước nhưng những vụ việc này đều liên quan tới sử dụng tài chính công, tài sản công và dự án đầu tư công. Vì vậy, đại biểu đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết sẽ có kiến nghị như nào để Kiểm toán nhà nước có thể tham gia phát hiện, phòng ngừa, ngăn chặn các vụ việc tương tự xảy ra thời gian tới?

9 giờ 20 phút, Tổng Kiểm toán Nhà nước trả lời:
Trong báo cáo của KTNN từ 2019 – 2023, ngành đã chuyển 19 vụ án có dấu hiệu tham nhũng sang cơ quan điều tra. Trách nhiệm của KTNN trong thời gian trên đã kiểm troán, phát hành 1.245 văn bản kiểm toán, trong đó kiến nghị điều tra trên cơ sở xác định rõ các vụ việc. Vai trò KTNN đặc biệt coi trọng là sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng đề điều tra, làm rõ các vụ việc. KTNN đã cung cấp 1.609 hồ sơ, tài liệu cho các cơ qan điều tra làm căn cứ xử lý. Đây là những tài liệu đầu, góp phần hiệu quả phục vụ điều tra. Thời gian tới, KTNN sẽ phối hợp kịp thời hơn, đầy đủ hơn; tăng cường trách nhiệm hơn trong từng vụ việc.

Trách nhiệm của KTNN trong vấn đề không phát hiện sai phạm, nhưng cơ quan khác phát hiện, theo Điều của Luật Phòng chống tham nhũng, tiêu cực đã quy định rõ trách nhiệm của cơ quan thanh tra, kiểm toán, điều tra. Đối với những báo cáo kiểm toán đã phát hành không phát hiện sai phạm, KTNN cần phải làm rõ trách nhiệm tùy theo trách nhiệm hành chính, hình sự của cá nhân, tổ chức để xử lý cụ thể. 30 năm qua, KTNN chưa có trường hợp nào phải bị xử lý.

Mô hình tổ chức của KTNN được phân 1974 biên chế, tổ chức theo 32 đơn vị, 8 cơ quan tham mưu, 8 cơ quan kiểm toán chuyên ngành tại 15 khu vực. Các khu vực được phân công theo dõi đều thực hiện nghiêm nhiệm vụ phòng chống tham nhũng, tiêu cực. KTNN thường xuyên luân chuyển, luân phiên, điều động cán bộ định kỳ từ 2 – 3 năm công tác, nên hạn chế được vấn đề đại biểu chất vấn. Hy vọng, những giải pháp đang thực hiện sẽ hạn chế tối đa tiêu cực trong nội bộ KTNN.

9 giờ 16 phút, các đại biểu tiếp tục chất vấn.

 Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre) chất vấn: Tại báo cáo số 599 của Kiểm toán nhà nước (KTNN) nêu, KTNN đã chuyển 19 vụ việc vi phạm pháp luật lớn qua cơ quan cảnh sát điều tra các cấp xử lý. Hiện, KTNN tự đánh giá chỉ mới phát huy vai trò hiệu quả vai trò ngành chủ yếu ở khía cạnh phòng ngừa, số vụ việc chuyển cơ quan điều tra còn hạn chế. Vậy hạn chế này nguyên nhân do đâu, KTNN có định hướng biện pháp gì để khắc phục thời gian tới?

 Đại biểu Hà Đức Minh (Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai) chất vấn: Qua kiểm toán, KTNN đã phát hiện nhiều tồn tại, hạn chế, sai phạm của các doanh nghiệp, dự án đầu tư, cơ quan quản lý Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập. Đề nghị Tổng KTNN cho biết trong trường hợp kiểm toán nhưng không phát hiện sai phạm, sau đó các cơ quan khác phát hiện sai phạm, trách nhiệm của cá nhân, tổ chức KTNN sẽ xử lý như thế nào?

 Đại biểu Triệu Thị Huyền (Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái) chất vấn: Hiện nay, mô hình KTNN được phân theo khu vực, trong đó, một khu vực sẽ kiểm toán thường xuyên một địa bàn. Vậy, mô hình này có đảm bảo tính độc lập, tính khách quan, liệu có nảy sinh tiêu cực trong mối quan hệ giữa kiểm toán khu vực và các địa phương hay không?

9 giờ 07 phút, Tổng Kiểm toán Nhà nước trả lời các vấn đề đại biểu và cử tri quan tâm. 

Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn trả lời chất vấn của đại biểu Trịnh Minh Bình: Đối với những sai sót trong đấu thầu thời gian qua, Tổng Kiểm toán khẳng định, các đơn vị không có vốn Nhà nước nên không phải là đơn vị được kiểm toán. Những đơn vị này chỉ liên quan đến tài chính công, tài sản công với tư cách nhà thầu do vậy hoạt động của đơn vị kiểm toán chỉ kiểm toán ở đơn vị chủ đầu tư và ban quản lý dự án. Trong quá trình kiểm toán đều thực hiện cả 3 nội dung: Đánh giá, xác nhận tính đúng đắn trung thực; đánh giá sự tuân thủ pháp luật trong đấu thầu, đầu tư xây dựng và xác nhận tính hiệu quả tài chính công, tài sản công… Trong quá trình kiểm toán đã chỉ ra các sai sót và có kiến nghị xử lý tổ chức, cá nhân có liên quan.

Trả lời chất vấn đại biểu Ma Thị Thúy, Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn cho biết: Hiện việc thực hiện kết luận của kiểm toán được các cơ quan quan tâm; đặc biệt sau khi Quốc hội thực hiện giám sát tối cao thực hiện chính sách, pháp luật liên quan đến thực hành, tiết kiệm chống lãng phí, tiến độ và ý thức chấp hành trong thực hiện kết luận của Kiểm toán cao hơn. Tuy nhiên, theo thống kê vẫn còn hơn 67.000 tỷ đồng liên quan đến kết luận kiểm toán chưa được thực hiện, trong đó nguyên nhân từ đơn vị được kiểm toán chiếm 59,46%. Tổng Kiểm toán Nhà nước cũng nêu các giải pháp kiểm tra, đôn đốc thực hiện kết luận của Kiểm toán.

Về câu hỏi của đại biểu Tao Văn Giót về thực hiện phòng chống tham nhũng trong nội bộ ngành, Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn cho biết, đây là nhiệm vụ được quan tâm. Trong đó, quan tâm giáo dục về chính trị, tư tưởng, kịp thời phổ biến, quán triệt các chỉ đạo của Đảng, các văn bản mới của Nhà nước về phòng chống tham nhũng, tiêu cực. Kịp thời rà soát, thể chế hóa các văn bản của Đảng, văn bản pháp luật mới. Riêng năm 2022 đã rà soát 75 văn bản liên quan đến quy trình kiểm toán để phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực. Tăng cường kỷ cương, kỷ luật, đề cao vai trò của người đứng đầu, tổ tưởng tổ kiểm toán, đoàn kiểm toán. Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát, phát huy vai trò của cơ quan thanh tra kiểm toán nhà; xử lý nghiêm những hành vi có hiện tượng tham nhũng, tiêu cực…

9  giờ 05, các đại biểu chất vấn về các nội dung: Các dự án, đơn vị đã được kiểm toán nhưng vẫn tiếp tục sai phạm; lý do khó khăn thu hồi tài sản vi phạm sau khi kiểm toán; công tác phòng chống tham nhũng trong nội bộ ngành kiểm toán. 

Đại biểu Ma Thị Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang hỏi: Để nâng cao hiệu quả thực hiện các kết luận của Kiểm toán trong thời gian tới, giải pháp cần ra sao ? Báo cáo số 599 của Kiểm toán Nhà nước cho thấy, số tiền kiến nghị chưa thu được nguyên nhân thuộc về đơn vị được kiểm toán chiếm tỷ lệ còn cao (59%). Kết quả này cho thấy việc chưa thực hiện nghiêm túc kết luận của đơn vị được kiểm toán.  Đề nghị Tổng Kiểm toán cho biết lý do; đề nghị Tổng Kiểm toán nêu rõ trách nhiệm và giải pháp khắc phục của ngành cũng như kiến nghị Tổng Kiểm toán để nâng cao hiệu quả thực hiện các kết luận của Kiểm toán trong thời gian tới.

Đại biểu Trịnh Minh Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long: Về sai phạm trong hoạt động đấu thầu, giải pháp tới là như thế nào?  Thời gian qua, các dự án đầu tư xây dựng đã được kiểm toán nhưng sau đó, các cơ quan chức năng vẫn phát hiện các sai phạm trong hoạt động đấu thầu. Tổng Kiểm toán lý giải vấn đề này ra sao; giải pháp khắc phục vấn đề này thời gian tới?

Đại biểu Tao Văn Giót - Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu nêu câu hỏi: Thời gian qua, các vụ án xảy ra cho thấy công tác phòng, chống tham nhũng đang được Đảng, Nhà nước và Nhân dân hết sức quan tâm, đặc biệt Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành quyết định số 131 năm 2023 về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Đề nghị Tổng Kiểm toán cho biết công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ ngành Kiểm toán Nhà nước trong thời gian qua được thực hiện như thế nào?

9 giờ 01 phút, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn đăng đàn. 

Lần đầu tiên đăng đàn Quốc hội, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết: Vai trò của Kiểm toán trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, góp phần phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã được khẳng định.

Thời gian qua, Kiểm toán Nhà nước đã không ngừng phấn đấu nâng cao chất lượng hoạt động, cung cấp đầy đủ, kịp thời các thông tin, phục vụ tốt cho Quốc hội thực hiện chức năng lập pháp, giám sát tối cao, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, đồng thời phục vụ cho Quốc hội trong công tác điều hành, nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công, tài sản công.

Về phòng chống tham nhũng, tiêu cực, Kiểm toán Nhà nước cũng đã khẳng định được tầm quan trọng thông qua việc kiểm toán, phát hiện kịp thời những sai phạm, từ đó có kiến nghị tăng thu giảm chi, góp phần giảm thất thoát tài chính công, tài sản công, đồng thời đưa ra những kiến nghị điều chỉnh kịp thời với chính sách, pháp luật, chống thất thoát, lãng phí

Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của Kiểm toán Nhà nước không tránh khỏi có những tồn tại, hạn chế, Tổng Kiểm toán Nhà nước mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, đóng góp ý kiến của các đại biểu Quốc hội để Kiểm toán Nhà nước thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.

8 giờ 59 phút, nội dung chất vấn và trả lời chất vấn về Kiểm toán bắt đầu. 
8 giờ 51 phút, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn  tổng kết nội dung chất vấn và trả lời chất vấn về nội dung Công Thương. 

Theo đó, Công Thương là lĩnh vực quan trọng, có tác động rất lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của người dân, doanh nghiệp.

Phiên chất vấn thuộc lĩnh vực Công Thương diễn ra trong không khí sôi nổi, trách nhiệm cao. Đã có 40 lượt đại biểu chất vấn và tranh luận (trong đó có 6 đại biểu tranh luận). Bộ trưởng Bộ Công Thương đã trả lời cơ bản đầy đủ các vấn đề các đại biểu Quốc hội nêu. Tham gia trả lời chất vấn có Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã phát biểu, làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu quan tâm.

Thời gian qua, lĩnh vực Công Thương có nhiều đổi mới, thương mại điện tử phát triển mạnh, chính sách pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được hoàn thiện, nhất là trong hoạt động thương mại điện tử; việc khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam tham gia ký kết đã góp phần quan trọng vào kết quả xuất khẩu, kim ngạch xuất khẩu liên tục tăng cao…

Chủ tịch Quốc hội cho rằng bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động động công thương, hoạt động thương mại điện tử; tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng còn diễn biến phức tạp, kim ngạch xuất khẩu chưa bền vững…
Qua phiên chất vấn, đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương, các Bộ có liên quan thực hiện hiệu quả các giải pháp đã đề ra, tập trung một số nội dung như sau:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện pháp luật liên quan đến thương mại điện tử, bảo vệ người tiêu dùng…

Thứ hai, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng, đa dạng hóa thị trường quốc tế gắn với nâng cao chất lượng sản phẩm…

Thứ ba, nghiên cứu, xây dựng luật công nghiệp trọng điểm, chương trình công nghiệp hỗ trợ, tập trung phát triển công nghiệp thông minh…
8 giờ 41: Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đăng đàn, làm rõ một số nội dung liên quan thương  mại điện tử. 

Phó Thủ tướng chia sẻ về những băn khoăn của cử tri và đại biểu về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, về an ninh mạng, tính pháp lý của giao dịch điện tử. Phó Thủ tướng đề cập tới các giải pháp và đặc biệt lưu ý về an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân. Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Thông tin Truyền thông xây dựng một nền tảng tích hợp các khâu để quản lý trên môi trường số, ,từ đó cắt giảm thủ tục. 
Phó Thủ tướng cũng cho rằng cần triển khai nhanh chóng, luật hóa các Hiệp định thương  mại quốc tế và giải quyết các vấn đề liên quan, cũng như thông tin về các thị trường và môi trường pháp lý; những hỗ trợ cho doanh nghiệp thực thi các thỏa thuận. .Theo Phó Thủ tướng, việc xây dựng một cơ sở dữ liệu quốc gia để cung cấp thông tin, xây dựng hàng rào bảo vệ doanh nghiệp là rất cần thiết. 

Cụ thể, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà khẳng định: Nhiều ý kiến chất vấn Bộ trưởng Bộ Công thương đã xác định đúng vấn đề bức xúc hiện nay.

Giải trình thêm một số vấn đề đại biểu quan tâm liên quan đến thương mại điện tử, Phó Thủ tướng khẳng định, thương mại điện tử sẽ là một xu thế tất yếu và sẽ thay thế dần các chợ, cửa hàng theo thương mại truyền thống. Về mặt pháp luật, từ năm 2006 đến nay đã 2 lần bổ sung, sửa đổi các luật liên quan đến thương mại điện tử, điều đó cho thấy chúng ta đã quan tâm khá toàn diện đến lĩnh vực này. Hiện chúng ta có Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Giao dịch điện tử và các Nghị định có liên quan.

Phó Thủ tướng Chính phủ cho biết, mặc dù đã có nhiều quy định trong hệ thống pháp luật nhưng việc cập nhật để có sự thống nhất trong các hệ thống pháp luật, việc triển khai ban hành các nghị định, trong đó có sự tích hợp từ các chính sách của các luật là hết sức cần thiết.

Phó Thủ tướng cũng đồng tình với ý kiến đại biểu là thể chế hóa để quản lý nền tảng mạng trên xã hội, yêu cầu tuân thủ pháp luật Việt Nam, đảm bảo hài hòa với pháp luật quốc tế. Đồng thời, đưa ra các tiêu chí cụ thể liên quan đến an ninh mạng, dữ liệu, giao dịch, hợp đồng, định danh, chữ ký điện tử… Nếu làm được điều này, có thể thông qua trí tuệ nhân tạo để quản lý các hoạt động trên môi trường số, trong đó quản lý định danh người bán trên thương mại điện tử.

Phó Thủ tướng Chính phủ cũng đề nghị Bộ Công thương và Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu xây dựng nền tảng cho Việt Nam để có thể tích hợp tất cả các hoạt động như định danh, an ninh công nghệ, thanh toán hải quan, thành lập logistics đồng bộ; thành lập cơ quan đa ngành để có thể giám sát được tất cả hoạt động trên thương mại điện tử.

Liên quan đến thu hút đầu tư, tham gia các FTA, Phó Thủ tướng cho biết, Việt Nam đã tham gia 16 hiệp định FTA, nhưng cũng cần nhìn nhận là lợi ích mang lại chưa lớn. Vì vậy, thời gian tới cần triển khai nhanh chóng để đáp ứng các quyết định từ các hiệp định thương mại này; hơn nữa thông tin về thị trường cũng như môi trường pháp lý của các nước tham gia FTA; chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hóa chưa đầy đủ… Vì vậy, việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp là rất cần thiết; đồng thời cần có hàng rào kỹ thuật để bảo vệ hàng hóa và doanh nghiệp trong nước…. Đối với thu hút FDI, cũng cần có tiêu chí chặt chẽ hơn, thu hút nguồn vốn đầu tư vào công nghệ, cam kết nghiên cứu và chuyển giao cho doanh nghiệp Việt Nam.

8 giờ 34: Bộ trưởng Bộ Công Thương lần lượt trả lời các ý kiến chất vấn và tranh luận của đại biểu. 

Về tăng thị phần của ngành công nghiệp phụ trợ, Bộ trưởng nêu các giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp logistic ở cả trung ương và địa phương, cùng với các cơ chế chính sách với các doanh nghiệp FDI về trách nhiệm nội địa hóa hệ thống phụ trợ.
Bộ trưởng cũng trả lời về nội dung liên quan các chính sách xuất khẩu gạo, và dẫn kinh nghiệm một số quốc gia lân cận. Bộ trưởng cũng cho rằng cần xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam, chứ không phải là thương hiệu của địa phương hay cá nhân, hay doanh nghiệp.
Trả lời Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh), Bộ trưởng cho biết, giữa các ngành các cấp đã và đang có phối hợp trong giải quyết các vấn đề quan tâm. Cụ thể, Bộ trưởng Bộ Công Thương  bày tỏ sự đồng tình với tranh luận của đại biểu về vấn đề xử lý môi trường của ngành Công Thương, đặc biệt là vấn đề xử lý rác trong các lĩnh vực mới nổi như năng lượng, điện gió, điện mặt trời...Bộ trưởng cho biết: Sau một chu kỳ khai thác các linh kiện của các thiết bị này, rác trong các lĩnh vực này sẽ đẩy ra môi trường tình trạng ô nhiễm lớn. Tuy nhiên, không phải giữa hai ngành không có sự phối hợp xử lý hay giữa nhiều ngành liên quan với nhau. Thực tế, trong mọi chính sách, cơ chế Chính phủ ban hành hoặc Bộ đề xuất phối hợp xử lý đều phải gắn kết  trách nhiệm của tất cả các ngành, các cấp, các cơ quan chức năng liên quan, riêng ngành Công Thương không thể làm được. Ngành Công Thương sẽ tiếp thu, tiếp tục xử lý vấn đề này, đáp ứng yêu cầu cử tri.

8 giờ 28, các đại biểu tiếp tục chất vấn và tranh luận cùng Bộ trưởng Bộ Công Thương về các nội dung liên quan: Giải pháp hỗ doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ; sự liên kết phối hợp bảo vệ môi trường giữa ngành Công Thương và ngành Tài nguyên Môi trường.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh) tranh luận:

Nhiều ý kiến cử tri đang băn khoăn về vấn đề ngành Công Thương đang tập trung đẩy mạnh sản xuất và tiêu dùng, nhưng quá trình này cũng làm phát sinh nhiều loại rác thải nguy hại ra môi trường. Tuy nhiên, công tác dọn sạch rác, bảo vệ môi trường sau các chuỗi sản xuất, ngành Công Thương chưa có giải pháp xử lý căn cơ, trong khi ngành Tài nguyên và Môi Trường phải có trách nhiệm xử lý vấn đề này. Rõ ràng, ngành Công Thương chưa có sự phối hợp, liên kết với ngành Tài nguyên và Môi trường, cũng như giữa hai ngành. Một bên dọn rác, còn một bên tiếp tục xả rác (rác điện tử, rác nhựa...) gia tăng khủng khiếp. Nếu không có sự liên kết, phối hợp giữa hai ngành sẽ không bao giờ giải quyết dứt điểm được vấn đề môi trường, nhất là mối nguy hại của pin mặt trời sau này xử lý như thế nào trong vấn đề môi trường. Đây là vấn nạn cực kỳ lớn và sẽ cản trở sự phát triển bền vững của Việt Nam trong tương lai.

8 giờ 05 phút, Bộ trưởng Bộ Công Thương tiếp tục đăng đàn, trả lời chất vấn và tranh luận của các đại biểu Quốc hội đã gửi tới trong ngày 4/6. 

Về phát triển công nghiệp phụ trợ, Bộ trưởng khẳng định chính sách đã có, nhưng thực tế triển khai còn một số khó khăn. Bộ Công Thương đã để ra một số giải pháp nhằm khắc phục khó khăn, phát triển công nghiệp phụ trợ.
Bộ trưởng cũng đề cập tới việc tìm kiếm các thị trường mới, tới đàm phán và tận dụng các Hiệp định tự do thương mai, về bảo vệ người tiêu dùng...
Cụ thể, trả lời câu hỏi của đại biểu Trần Văn Tiến về công nghiệp hỗ trợ, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết Bộ đã tập trung vào 3 lĩnh vực chủ yếu: linh kiện phụ tùng; công nghiệp hỗ trợ cho dệt may; công nghiệp hỗ trợ cho những ngành công nghệ cao.

Sau 6 năm triển khai thực hiện Quyết định /QĐ-TTg về chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ từ năm 2016 đến năm 2025 với mục tiêu cần đạt được là sản phẩm công nghiệp hỗ trợ đáp ứng khoảng 45% nhu cầu cho sản xuất nội địa, chúng ta đã đạt được một số kết quả nhất định. Tuy nhiên một số sản phẩm đạt kết quả thấp hơn so với mục tiêu chung như ngành điện tử tin học, viễn thông, điện tử chuyên dụng, các ngành công nghiệp công nghệ cao trong nước cũng đạt mục tiêu chưa cao…

Một số sản phẩm đạt kết quả thấp hơn so với mục tiêu đề ra là do nguồn lực đầu tư hỗ trợ của nhà nước còn hạn chế, khó tiếp cận; chính sách thu hút FDI chưa khuyến khích được sự liên kết, ràng buộc được các doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước; ngành công nghiệp hỗ trợ cơ khí thu hút đầu tư là rất khó bởi vì vốn lớn nhưng thị trường hẹp, chúng ta lại là nước đi sau nên khả năng cạnh tranh với thị trường nước ngoài là khó khăn; phối hợp thực hiện chính sách giữa các bên chưa thật tốt.

Theo tôi, giải pháp cho thời gian tới, cần hoàn thiện đồng bộ chính sách, trong đó có việc nghiên cứu xây dựng Luật Công nghiệp trọng điểm; tăng cường phân bổ nguồn lực từ trung ương và địa phương; bố trí đủ nguồn lực cho công nghiệp hỗ trợ đến năm 2025 và các giai đoạn tiếp theo; đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Bộ trưởng Bộ Công thương trả lời câu hỏi của ĐBQH Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội): Về các Hiệp định thương mại tự do, Việt Nam hiện có 16 FTA đang thực thi, trong quá trình mở cửa hội nhập thị trường, chúng ta cần có thời gian để thực hiện.

Một số thị trường như: Ấn Độ, Bangladesh là những thị trường mà ngành Công thương đang khuyến khích các doanh nghiệp khai thác. So với các nước này, Việt Nam đang có sự tương đồng về lao động, trình độ công nghệ. Mặc dù các thị trường này chưa có tính bổ trợ cao cho nền kinh tế của Việt Nam như một số nước khác nhưng những thị trường này có tiềm năng quy mô dân số rất lớn, đây là khách hàng tiềm năng đối với hàng hóa của Việt Nam.

Để hỗ trợ doanh nghiệp khai thác tốt các Hiệp định thương mại tự do trong thời gian tới, Bộ Công thương sẽ hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua việc khẳng định chất lượng hàng hóa và giá cả phù hợp; hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực tiếp cận thị trường thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại đa dạng; đẩy mạnh tiến độ đàm phán ký kết các hiệp định liên kết thương mại và khai mở thị trường.

Hội nhập kinh tế quốc tế là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, nhờ thực hiện chủ trương này, Việt Namđã có tiềm lực và uy tín quốc tế lớn như ngày nay. Việc đàm phán ký kết các Hiệp định thương mại tự do, thu hút đầu tư nước ngoài để thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu là bước đi cần thiết.

Trong thời gian tới, một mặt cần nâng cao năng lực hội nhập của nền kinh tế đất nước; đồng thời cần tiếp tục mở cửa nền kinh tế, thu hút đầu tư có chọn lọc.

8 giờ 01 phút, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu về  nội dungquản lý các mặt trái của thương mại điện tử. Bộ trưởng nhấn mạnh: Bộ Thông tin Truyền thông sẽ sử dụng các công cụ thông tin truyền thông để hỗ trợ Bộ Công Thương trong quản lý thương mại điện tử.

Với nội dung liên quan đến sử dụng công nghệ để giải quyết các mặt trái của thương mại điện tử và bảo vệ dữ liệu cá nhân khi tham gia thương mại điện tử thương mại điện tử, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, cách tốt nhất để giải quyết các vấn đề của công nghệ là dùng công nghệ quản lý.

Quản lý nhà nước thời gian qua đầu tư chưa nhiều để phát triển các công nghệ số để thực thi quản lý nhà nước trên không gian mạng. Chúng ta phải coi công nghệ số như là lực lượng quản lý cơ bản trên không gian mạng.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông tâm đắc với ý kiến của đại biểu Trần Thị Kim Nhung, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh đó là dùng công nghệ để quản lý công nghệ. Giải pháp quản lý không gian mạng được Bộ trưởng nêu ra đó là thể chế số, công cụ số và con người số - tức là kỹ năng số cho người dân. Thương mại điện tử đang phát triển rất nhanh nên thể chế số, công cụ số và kỹ năng số và kỹ năng số đang theo sau, do vậy, cần đẩy nhanh tốc độ, trong đó phát triển công cụ số có thể nhanh nhất.

Trên sàn điện tử, có hàng triệu sản phẩm, theo đó là hàng triệu quảng cáo, không thể dùng sức người để quản lý, mà cần dùng công nghệ số, có thể quản lý toàn diện, có thể giám sát, cảnh báo và ngăn chặn các hành vi trái phép, giao dịch bất thường, nhưng cần dùng công nghệ hiện đại. Bộ trưởng lấy ví dụ có thể phát triển phần mềm để phát hiện quảng cáo sai sự thật, phát hiện hàng hóa có dấu hiệu hàng nhái. Các sàn thương mại điện tử có thể xây dựng các thuật toán AI để rà quét và chọn lọc các tài khỏan có nguồn quảng cáo vi phạm pháp luật.

Việt Nam có thuận lợi đó là có nhiều doanh nghiệp công nghệ số xuất sắc có thể viết được các phần mềm này. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ cùng với các doanh nghiệp công nghệ số của ngành có thể giúp Bộ Công thương phát triển các công cụ số để quản lý thương mại điện tử. Bộ trưởng cũng đề nghị Quốc hội quan tâm tăng đầu tư cho việc phát triển các công cụ số để quản lý thương mại điện tử nói riêng và quản lý không gian mạng nói chung.

Về bảo vệ dữ liệu cá nhân, chúng ta phải bảo vệ dữ liệu cá nhân như là tài sản quan trọng nhất của cá nhân, nhất là các dữ liệu để xác định danh tính như họ tên, địa chỉ, số điện thoại, địa chỉ hộp thư, số nhận dạng cá nhân ID, thông tin thẻ tín dụng… Bởi một người khác có thể mạo danh chúng ta để hoạt động thay chúng ta và tiêu tiền của chúng ta mà chúng ta không biết.

Thương mại điện tử thời gian qua đã phát triển nhanh, dữ liệu cá nhân được thu thập lưu trữ và xử lý thì ngày càng nhiều, đi kèm với đó là nguy cơ lộ lọt thông tin dữ liệu cá nhân, ảnh hưởng đến thương mại điện tử và các lĩnh vực khác.

Bộ trưởng cho biết, Chính phủ đã ban hành nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân, theo đó quy định các bộ, ngành, địa phương có trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân đối với ngành lĩnh vực quản lý của mình. Chính phủ cũng đã có lộ trình để xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Ngoài ra, để bảo vệ dữ liệu cá nhân, cần bảo đảm an toàn cho hệ thống lưu trữ và xử lý dữ liệu cá nhân. Bộ Thông tin và Truyền thông đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 85 về bảo vệ đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ; và các sàn thương mại điện tử phải tuân thủ Nghị định này.

Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã rất quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai công tác về đảm bảo an toàn thông tin, trong đó thương mại điện tử được coi là lĩnh vực quan trọng cần tăng cường công tác đảm bảo an toàn thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Để bảo vệ dữ liệu cá nhân, bảo vệ người dân được coi là một trong những nội dung quan trọng, Bộ Thông tin và Truyền thông đã triển khai nhiều giải pháp để bảo vệ người dân trên không gian mạng nói chung cũng như thương mại điện tử. Bộ đã triển khai hệ sinh thái tín nhiệm mạng, đánh giá xác nhận website đảm bảo an toàn thông tin mạng, thông tin cá nhân và gán nhãn tín nhiệm cho trên 5.000 website chính thống; đồng thời công bố các website lừa đảo.

Bộ Thông tin và Truyền thông đã phát triển thành công và đưa vào sử dụng các công cụ hỗ trợ người dân như: kiểm tra xem máy tính, điện thoại di động có bị nhiễm mã độc không; kiểm tra xem thông tin cá nhân có bị lộ lọt hay không; kiểm tra xem một website có phải lừa đảo hay không trên Cổng khonggianmang.vn; có 21 tỷ lượt xem video tuyên truyền về nhận thức về kỹ năng số trên mạng xã hội từ gần 21 triệu người Việt Nam; đã xây dựng cẩm nang an toàn trực tuyến để hướng dẫn người dân kỹ năng an toàn thông tin khi tham gia không giang mạng… Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng khẳng định sẽ phối hợp với Bộ Công thương trong triển khai các công tác trên trong lĩnh vực thương mại điện tử.

8 giờ, Quốc hội bắt đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn sáng 5/6
Trước giờ bắt đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn sáng 5/6, bên hành lang Quốc hội, các đại biểu đánh giá cao chất lượng của ngày chất vấn đầu tiên:

Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách khóa XV tỉnh Hòa Bình) đánh giá:

Bộ trưởng Bộ TN&MT Đặng Quốc Khánh là người đầu tiên đăng đàn trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Các câu hỏi của các đại biểu Quốc hội đã phản ánh được vấn đề vướng mắc, khó khăn từ cơ sở. Đặc biệt, nội dung cử tri và nhân dân cả nước quan tâm thời gian qua liên quan đến TN&MT, bảo vệ nguồn nước, cần có giải pháp căn cơ bảo vệ tài nguyên môi trường biển, tài nguyên môi trường nước và khoáng sản.

Những câu hỏi của đại biểu Quốc hội ngắn gọn, đầy đủ, thể hiện tinh thần trách nhiệm của đại biểu trong nghiên cứu, lựa chọn vấn đề để đặt câu hỏi với Bộ trưởng. Bộ trưởng Bộ TN&MT đã thẳng thắn trả lời đi vào nội dung từng câu hỏi, giải thích ngắn gọn, đầy đủ, bám sát những vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Những nội dung Bộ trưởng trả lời cho thấy đã nắm sâu sát, đầy đủ các vấn đề của ngành và trả lời thông minh những tranh luận của đại biểu.

Những nội dung chất vấn tập trung cơ bản về vấn đề bảo vệ nguồn nước, chống sạt lở ở đồng bằng sông Cửu long, khai thác tài nguyên khoáng sản… những nội dung này qua tiếp xúc cử tri được cử tri quan tâm.

Các câu hỏi của đại biểu Quốc hội và câu trả lời của Bộ trưởng cơ bản tạo sự hài lòng. Các đại biểu cũng đánh giá cao nỗ lực của Bộ TN&MT trong thời gian qua đã tích cực và có nhiều giải pháp, trong đó đưa vào quy định trong Luật Đất đai 2024, Luật Khoáng sản và những văn bản triển khai Luật Đất đai 2024 cũng cho thấy sự vào cuộc tích cực trong tham mưu cho Chính phủ để triển khai, tổ chức tốt các nội dung liên quan đến lĩnh vực của ngành.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho biết:

Đại biểu Phạm Văn Hoà (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp):
Tôi đã chất vấn và nhiều đại biểu chất vấn đánh giá Bộ trưởng cầu thị, trả lời đúng theo yêu cầu những câu hỏi của các vị đại biểu đã đề ra. Tôi trân trọng và ghi nhận những nội dung trả lời của Bộ trưởng Bộ TN&MT. Những nội dung Bộ trưởng Bộ TN&MT trả lời trúng, đúng, đáp ứng được yêu cầu và sự mong muốn của đại biểu Quốc hội.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho biết: Sáng ngày 4/6, các vấn đề chất vấn và trả lời chất vấn là: An toàn khai thác khoáng sản biển, đảm bảo môi trường biển và khai thác khoáng sản. Cả ba nội dung hỏi rất tập trung. Có những câu hỏi liên quan đến bộ, ngành khác. Trong an ninh nguồn nước có an toàn hồ đập là của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; vận hành các hồ thủy điện của Bộ Công thương... Còn lại các câu hỏi khác, Bộ trưởng Bộ TN&MT trả lời tập trung.

Đại biểu Chu Hồi (Đoàn ĐBQH Hải Phòng):

Trong 4 nhóm được chọn để Quốc hội chất vấn lần này, TN&MT là lĩnh vực được chất vấn đầu tiên, cho thấy đây là lĩnh vực nóng, được người dân cả nước quan tâm. Trong phiên chất vấn, đã có 100 đạ biểu đăng ký chất vấn, tỷ lệ tranh luận tương đối lớn, cho thấy nhu cầu muốn một câu trả lời thỏa đáng, sát tình hình thực tiễn của các đại biểu Quốc hội từ phía trưởng ngành. Phiên chất vấn đã thể hiện tinh thần cởi mở, thoải mái, thẳng thắn, có tương tác hai chiều, điều này rất quan trọng, cần tiếp tục phát huy ở các phiên tiếp theo.

Về phần trả lời, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh đã thể hiện sự nắm chắc vấn đề, tương đối bao quát những vấn đề của ngành, bám sát câu hỏi đại biểu Quốc hội. Cơ bản các câu hỏi đã được lý giải bằng những giải pháp. Phần tranh luận của các đại biểu thể hiện mong muốn làm rõ hơn những giải pháp để sau chất vấn có hành động cụ thể hơn, hiện thực hóa được lời hứa Bộ trưởng.

Đánh giá rõ hơn về câu hỏi chất vấn của các đại biểu, trong đó đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nêu vấn đề làm sao để việc khai thác tài nguyên, nhưng không làm suy thoái hệ sinh thái biển đang bị suy kiệt theo thời gian. Nguyên nhân có cả chủ quan và khách quan, đặc biệt là do biến đổi khí hậu. Thực tế, biển đang tiếp tục bị đầu độc bởi các nguồn ô nhiễm khác nhau, trong đó có rác thải nhựa (70% từ đất liền)...

Về vấn đề cát biển mặn được cũng được nhiều đại biểu quan tâm. Khi làm các công trình, muối thường tạo ra độ ẩm tại chỗ, ảnh hưởng tới công trình. Ở thế giới, khi sử dụng bùn cát mặn này phải có biện pháp khử muối. Tuy nhiên, trong thời gian ngắn với khối lượng lớn, nếu kiểm soát không tốt, quy trình khử muối không được tuân thủ, các công trình của chúng ta vẫn bị nhiễm mặn như các đại biểu đã phản ánh...

Sáng 5/6, Bộ trưởng Bộ Công Thương và các thành viên Chính phủ liên quan tiếp tục trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thứ hai. Chủ tịch Quốc hội phát biểu kết thúc nhóm vấn đề thứ hai.

Chủ tịch Quốc hội chủ trì điều hành chất vấn nhóm vấn đề thứ ba thuộc lĩnh vực kiểm toán: Trách nhiệm và giải pháp khắc phục tình trạng các doanh nghiệp, dự án được kiểm toán nhưng vẫn xảy ra sai phạm; việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước; công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán nhà nước; giải pháp khắc phục tình trạng chồng chéo trong công tác thanh tra, kiểm toán.  

Người trả lời chất vấn: Tổng Kiểm toán Nhà nước; Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Công an; Tổng Thanh tra Chính phủ cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.  

Buổi chiều, Tổng Kiểm toán Nhà nước và các thành viên Chính phủ liên quan tiếp tục trả lời chất vấn đối với nhóm vấn đề thứ ba. Chủ tịch Quốc hội phát biểu kết thúc nhóm vấn đề thứ ba.

Chủ tịch Quốc hội chủ trì điều hành chất vấn nhóm vấn đề thứ tư thuộc lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch: Công tác tuyển chọn, đào tạo và chế độ chính sách đối với vận động viên thể thao, nghệ sĩ trong các lĩnh vực nghệ thuật; giải quyết việc làm cho vận động viên, nghệ sĩ sau thời kỳ thi đấu, biểu diễn đỉnh cao; việc triển khai các nhiệm vụ, giải pháp kích cầu, phục hồi du lịch trong năm 2024 và những năm tiếp theo; giải pháp phát triển sản phẩm du lịch đêm; chính sách đặc thù, thu hút đầu tư cho các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Người trả lời chất vấn: Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Giao thông vận tải, Giáo dục và Đào tạo, Lao động, Thương binh và Xã hội, Nội vụ; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 7 này của Quốc hội khóa XV sẽ diễn ra trong 2,5 ngày (từ ngày 4 - 6/6), được truyền hình, phát thanh trực tiếp để cử tri, nhân dân theo dõi; tập trung vào 4 nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực: Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Kiểm toán, Văn hóa - Thể thao và Du lịch.

Theo chương trình, từ 9 giờ 50 phút đến 11 giờ 20 phút ngày 6/6, lãnh đạo Chính phủ sẽ có phát biểu làm rõ các vấn đề liên quan và trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.