Những năm qua, đối ngoại quốc phòng đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nâng cao thực lực, uy tín và vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.
Tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc là một điểm sáng trong công tác đối ngoại quốc phòng. Ảnh: TTXVN
Quán triệt các chủ trương của Đảng, Nhà nước và Quân đội, đặc biệt là Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 10/4/2013 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế, Nghị quyết số 806-NQ/QUTW ngày 31/12/2013 của Quân ủy Trung ương về hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng, Việt Nam đã cử lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ nhằm thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, thể hiện Việt Nam là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Đây là một chủ trương lớn, một đường lối đối ngoại đúng đắn, có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là việc hoàn thiện cơ sở pháp lý về việc Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ.
Việc tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ chính là bước đi cụ thể hóa Nghị quyết 806-NQ/QUTW, được nêu rõ trong Sách trắng Quốc phòng Việt Nam 2019 “giữ nước từ sớm, từ xa bằng biện pháp hòa bình; tạo lập và củng cố niềm tin bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc; bảo đảm bình đẳng cùng có lợi; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tạo sức mạnh tổng hợp, tăng cường vị thế quốc tế và độc lập, tự chủ của đất nước” và “Việt Nam tiếp tục đóng góp thực chất và mở rộng phạm vi tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ”.
Nhìn lại chặng đường 10 năm qua, lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ của Việt Nam đã không ngừng trưởng thành, mở rộng vững chắc, bài bản và chuyên nghiệp, có những đóng góp thiết thực cho nền hòa bình thế giới, với nhiều kết quả đáng khích lệ tự hào.
Tháng 6/2014, Bộ Quốc phòng cử 2 sĩ quan đầu tiên đi làm nhiệm vụ sĩ quan liên lạc tại Phái bộ Gìn giữ hòa bình LHQ tại Nam Sudan (UNMISS). Năm 2018, Việt Nam lần đầu triển khai đơn vị Bệnh viện dã chiến 2 (63 người) tại UNMISS; năm 2022, Đội công binh (184 người) đầu tiên được triển khai tới Phái bộ An ninh lâm thời LHQ ở khu vực Abyei (UNISFA), là khu vực nằm giữa Sudan và Nam Sudan. Cùng năm, Việt Nam cử 3 sĩ quan Công an đầu tiên tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ. Năm 2020, Việt Nam có sĩ quan đầu tiên thuộc Cục Gìn giữ hòa bình Việt Nam đã vượt qua các bài kiểm tra của LHQ để trở thành sĩ quan biệt phái làm việc tại trụ sở LHQ ở New York (Mỹ).
Từ tháng 6/2014 - 4/2024, Việt Nam đã cử 803 lượt sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp (trong đó có 7 sĩ quan công an) tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ tại Phái bộ UNMISS, Phái bộ Gìn giữ hòa bình LHQ tại Cộng hòa Trung Phi (MINUSCA) và Phái bộ Huấn luyện của EU tại CH Trung Phi (EUTM RCA), Phái bộ UNISFA và trụ sở LHQ theo hình thức cá nhân và đơn vị, trong đó đã triển khai 5 thê đội bệnh viện dã chiến và 2 thê đội của Đội công binh. Hiện nay, Việt Nam đang đứng vị trí 39 trên tổng số 117 quốc gia cử quân và cảnh sát với quân số triển khai thường xuyên tại các Phái bộ thực địa với 274 người, trong đó có 36 nữ quân nhân.
Kết quả thực hiện nhiệm vụ của các cá nhân và đơn vị Việt Nam được lãnh đạo LHQ và các chỉ huy Phái bộ đánh giá cao. Tổng Thư ký LHQ António Guterres biểu dương những nỗ lực và đóng góp của lực lượng gìn giữ hòa bình của Việt Nam tại các phái bộ trong thông điệp chúc mừng nhân dịp Quốc khánh 75 năm (tháng 9/2020). Ông Jean-Pierre Lacroix, Phó Tổng Thư ký LHQ, đánh giá cao sự tham gia tích cực, đạt kết quả tốt của Việt Nam trong các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ cũng như các cam kết của Việt Nam trong thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu của LHQ. Phó Tổng Thư ký LHQ phụ trách hoạt động gìn giữ hòa bình chia sẻ ông đã trực tiếp chứng kiến và rất ấn tượng khi thấy Đội công binh Việt Nam hoàn thành rất tốt các nhiệm vụ khó khăn được giao tại Phái bộ UNISFA.
Trong khi đó, Phó Tổng Thư ký LHQ Atul Khare bày tỏ lòng ngưỡng mộ trước những nỗ lực và đóng góp của Việt Nam, nhất là việc triển khai các Bệnh viện dã chiến cấp 2 tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ từ năm 2018 đến nay. Thành công này thể hiện cam kết mạnh mẽ, khẳng định những nỗ lực của Việt Nam; là điều tuyệt vời trong quan hệ đối tác giữa Việt Nam và LHQ. Bên cạnh đó, các nhà lãnh đạo LHQ nhiều lần biểu dương và đánh giá cao sự đóng góp của Việt Nam trong việc thúc đẩy bình đẳng giới, nhất là việc cử nữ quân nhân tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ với tỷ lệ cao, đạt và vượt tiêu chí do LHQ đề ra. Lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ của Việt Nam luôn được chính quyền, nhân dân nước sở tại ghi nhận và đánh giá cao.
Có thể khẳng định việc triển khai lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ là chủ trương sáng suốt của Đảng và Nhà nước, là bước đi làm sâu sắc thêm đường lối đối ngoại quốc phòng của Quân đội Việt Nam. Sự tham gia, đóng góp của Việt Nam cho sứ mệnh hòa bình trên thế giới góp phần khẳng định Việt Nam là thành viên có trách nhiệm đối với cộng đồng quốc tế; nâng cao vị thế, uy tín và vai trò của Việt Nam trong việc giải quyết các vấn đề quốc tế; tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy hợp tác quốc tế trên cả bình diện song phương và đa phương; tăng cường lòng tin chiến lược, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.
Bên cạnh đó, hoạt động này góp phần khẳng định uy tín của Quân đội Nhân dân Việt Nam; Phục vụ công tác nghiên cứu, dự báo chiến lược và nâng cao trình độ của cán bộ Việt Nam; Tranh thủ hỗ trợ của quốc tế cho công tác đào tạo, đầu tư, hiện đại hóa một số cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ của Việt Nam; góp phần chủ động xây dựng lực lượng, tâm thế sẵn sàng ứng phó, giải quyết các thách thức an ninh phi truyền thống như thiên tai, dịch bệnh, lũ lụt... trong nước khi có tình huống xảy ra. Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ thật sự đã trở thành điểm sáng của đường lối đối ngoại quốc phòng Việt Nam, vừa góp phần khẳng định uy tín, vị thế đất nước nói chung, Quân đội Nhân dân Việt Nam và Công an Nhân dân Việt Nam nói riêng trên trường quốc tế, vừa toát lên nét đặc sắc, độc đáo của đối ngoại quốc phòng thời đại Hồ Chí Minh mang đậm tư tưởng “Ngoại giao cây tre Việt Nam”.
Việc tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ truyền tải thông điệp đối ngoại quốc phòng Việt Nam trong quan hệ quốc tế, đó là: Việt Nam yêu chuộng hòa bình, không muốn chiến tranh, sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy với các nước trên thế giới, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; Việt Nam không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước, chủ trương giải quyết các bất đồng bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, lòng tin chính trị, đảm bảo nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ.
Với những thành tích xuất sắc trong 10 năm qua, hình ảnh người chiến sĩ gìn giữ hòa bình Việt Nam đã và đang có sức lan tỏa rất lớn không chỉ đối với người dân trong nước, mà còn đối với cả cộng đồng quốc tế và người dân địa phương các nước có lực lượng của ta triển khai. Việc Quân đội Nhân dân Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ tại các phái bộ để lại dấu ấn tốt đẹp về hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” thời đại mới, luôn thể hiện lòng dũng cảm tuyệt vời, tinh thần tự lực, tự cường và cách tiếp cận linh hoạt, sáng tạo trong triển khai nhiệm vụ, khắc phục khó khăn; đặc biệt là sự gần gũi, gắn bó, hết lòng giúp đỡ người dân địa phương, tạo hình ảnh lực lượng "Mũ nồi xanh" của Việt Nam thực sự là “sứ giả của hòa bình và tình hữu nghị”.