Vẫn diễn ra tình trạng vi phạm quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản, môi trường

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, năm 2023, mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức, song dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, cùng các quyết sách quan trọng đã được Quốc hội thông qua, với sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng, ủng hộ của Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có những chỉ đạo, điều hành quyết liệt, kịp thời, linh hoạt, có trọng tâm, trọng điểm.

Nhờ vậy, tình hình kinh tế - xã hội năm 2023 có những chuyển biến tích cực và đạt được kết quả quan trọng trên nhiều lĩnh vực; giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng đạt mức cao so với các nước trong khu vực và thế giới, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm.

Công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí được đẩy mạnh và phát huy trên nhiều lĩnh vực, góp phần huy động, quản lý, sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực, vật lực, tài lực, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại, an sinh xã hội, phúc lợi xã hội của đất nước. 

Theo ông Lê Quang Mạnh, công tác quản lý, mua sắm tài sản công tại các bộ, ngành và địa phương năm 2023 tiếp tục chuyển biến, đảm bảo chặt chẽ, tiết kiệm. Trong năm 2023, cả nước đã mua mới 0 chiếc xe ô tô (nguyên giá 8,43 tỷ đồng), 1.146 phương tiện vận tải khác (nguyên giá 32,96 tỷ đồng) và 50.704 máy móc thiết bị (nguyên giá 3.073,25 tỷ đồng).

Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công tiếp tục được cập nhật vận hành có hiệu quả, tính đến ngày 31/12/2023, đã cập nhật 2.236.543 tài sản với nguyên giá là 2.329.050,13 tỷ đồng.

Tổng số cơ sở nhà, đất đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt 183.044 cơ sở (đạt 69,8%); tổng số cơ sở nhà, đất còn phải sắp xếp là 79.404 cơ sở. Trong đó năm 2023 Bộ Tài chính đã phê duyệt mới phương án sắp xếp lại, xử lý với 379 cơ sở nhà, đất của khối bộ, cơ quan trung ương. 

Tuy nhiên, báo cáo chỉ rõ, công tác sắp xếp lại cơ sở nhà, đất của một số cơ quan, đơn vị, địa phương và doanh nghiệp nhà nước còn chậm.

Theo ông Lê Quang Mạnh, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua Luật Đất đai (sửa đổi); các địa phương cơ bản hoàn thành việc phê duyệt Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021 - 2030 và Kế hoạch sử dụng đất năm 2023 cấp huyện; cả nước đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đạt trên 23,6 triệu ha (chiếm tỷ lệ 97,6% diện tích cần cấp).

Ngành Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu, xử lý 172 dự án, công trình không đưa đất vào sử dụng, chậm đưa đất vào sử dụng, với diện tích 6.922 ha. Tỷ lệ diện tích rừng trồng từ nguồn giống có kiểm soát đạt 85 -90%; lần đầu tiên Việt Nam bán được 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng, thu về 1.200 tỷ đồng; tỷ lệ che phủ rừng năm 2023 là 42,02%. 

Đồng thời, tập trung giám sát các cơ sở, khu vực hoạt động sản xuất có nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường, đảm bảo tỷ lệ khu công nghiệp, khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường đạt 92%; đôn đốc các địa phương triển khai các giải pháp cụ thể, bảo đảm tỷ lệ rác thải sinh hoạt được thu gom và xử lý tại khu vực đô thị đạt 95%; 40% rác thải sinh hoạt được xử lý theo mô hình đốt rác, phát điện, tái chế thay cho chôn lấp. 

Tuy nhiên, tình trạng vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản, môi trường vẫn diễn ra; vẫn tồn tại điểm nóng về phá rừng, vận chuyển, tàng trữ lâm sản trái phép.

Nêu ý kiến thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay, thời gian qua, nhiều công trình quan trọng quốc gia đã hoàn thành, đưa vào khai thác sử dụng, tiến độ triển khai tích cực. 

Tuy nhiên, qua giám sát, nhiều dự án thu hồi đất không đạt, làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công của công trình, không đạt tiến độ Quốc hội giao, thậm chí có thể ảnh hưởng đến các giai đoạn tiếp theo. Trong đó, Cảng hàng không Long Thành đang thi công theo Nghị quyết 94 của Quốc hội cũng bị chậm tiến độ.

Bên cạnh đó, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, qua theo dõi cho thấy, công tác chuẩn bị đầu tư chất lượng chưa tốt, dẫn đến một số công trình mới hoàn thành đưa vào vận hành đã phải sửa đổi. Do đó, cần điều chỉnh, rút kinh nghiệm ngay. 

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng chỉ ra một số công trình chậm do nhiều nguyên nhân, như cao tốc An Giang - Cần Thơ - Sóc Trăng vì thiếu vật liệu dẫn đến chậm. Việc này nếu không khắc phục sẽ đội vốn của dự án, cũng như của các dự án quan trọng quốc gia khác.

Hay ở dự án đường vành đai 4 - vùng thủ đô Hà Nội, công tác chuẩn bị chưa tốt, chi phí thu hồi đất, bồi thường tái định cư qua kiểm toán taij Hưng Yên, Bắc Ninh, đã tăng nhiều nghìn tỷ đồng... Đây là vấn đề cần quan tâm, cần khắc phục 

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng bày tỏ rất quan tâm đến vấn đề thị trường bất động sản, việc đầu cơ bất động sản. Trên thực tế, nhiều người dân có tiền chỉ mua bất động sản, rồi để đấy, trong khi người có nhu cầu mua để ở lại không tiếp cận, không mua được.

"Tiền cứ chảy vào bất động sản, không đưa vào lao động, sản xuất. Chúng tôi đề nghị phải có giải pháp xử lý, không để nguồn lực của xã hội, của đất nước bị chôn vào thị trường bất động sản”, ông Thanh nói.

Đồng thời, cho biết một số giải pháp đã được Ủy ban Tài chính ngân sách đề cập trong báo cáo thẩm tra. Theo đó, cơ quan này đề nghị Chính phủ khẩn trương hoàn thành việc xây dựng và vận hành cơ sở dữ liệu đất đai; giải quyết dứt điểm tình trạng lãng phí tài nguyên đất đai của các dự án chậm đưa vào sử dụng, để hoang hóa, đất của các nông lâm trường, dự án bị dừng thực hiện sau thanh tra, kiểm tra, kiểm toán...