Ngành Tài nguyên và Môi trường thực hiện quan trắc chất lượng nước trên các tuyến sông lớn chảy qua địa bàn 2 – 3 tháng/lần. Kết quả ghi nhận từ năm 2016 – 2020 cho thấy, nồng độ Oxy hòa tan nước mặt trên các tuyến sông, kênh rạch chính trên địa bàn tỉnh giao động trong khoảng 1,5 – 5,6 mg/l, khá thấp và không đạt quy chuẩn so sánh tại hầu hết các vị trí quan trắc. Nồng độ BOD5 (chỉ tiêu sinh lý hóa quan trọng nhất của nước) từ 6,66 – 29,42 mg/l, vượt quy chuẩn từ 1,1- 4,90 lần. Nồng độ amoni giao động trong khoảng 0,09 -5,37 mg/l, vượt quy chuẩn so sánh 1,03 đến 17,9 lần. Nồng độ tổng dầu mỡ một số tuyến kênh có hàm lượng tăng đột biến, trong đó trên kênh Thầy Cai năm 2020, hàm lượng này vượt 2,76 lần so với quy chuẩn…
Phân tích cụ thể trên một số sông, kênh rạch cho thấy, nhiều nơi nguồn nước mặt có xu hướng ô nhiễm các chất hữu cơ, dinh dưỡng, nhiễm phèn. Điển hình, sông Vàm Cỏ Đông có các thông số vượt quá giới hạn cho phép như COD (nhu cầu oxy hóa học), BOD5, amoni, Fe. Sông Bảo Định có chất lượng nguồn nước ngày càng suy giảm, các chỉ tiêu ô nhiễm hữu cơ (BOD5, COD), chất dinh dưỡng (nitơ, photpho, amoni, nitrat, nitrit) và vi sinh gây bệnh (coliform, E.coli) đa số đều vượt quy chuẩn. Kênh Thầy Cai chảy qua địa phận tỉnh Long An tiếp nhận nước thải trực tiếp từ các khu công nghiệp Đức Hòa 3, Xuyên Á, Đức Hòa 1, Hải Sơn... nên bị ô nhiễm khá nặng, chủ yếu là ô nhiễm hữu cơ, dinh dưỡng và kim loại nặng.
Ngoài ra, một số tuyến kênh rạch chính như Ranh, Một Ngàn, KR – 20… có nguồn nước mặt bị ô nhiễm từ mức trung bình đến rất cao. Hầu hết các thông số hóa lý đo được đều vượt so với giá trị giới hạn của quy chuẩn, nước tại các tuyến kênh này đều bị ô nhiễm về mặt hữu cơ, ô nhiễm dinh dưỡng.
Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường Long An, nguyên nhân chủ yếu khiến nguồn nước mặt ở các tuyến sông, kênh rạch bị ô nhiễm, chất lượng ngày càng giảm do chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các hoạt động chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, sinh hoạt, sản xuất công nghiệp. Mặt khác, một số tuyến kênh nội đồng bị bồi lấp, nhiều vật cản trên kênh làm cho quá trình tiêu thoát nước bị hạn chế, gây ô nhiễm nguồn nước ngày càng nặng.
Để hạn chế tình trạng trên, thời gian tới, Sở Tài nguyên và Môi trường Long An phối hợp với các đơn vị, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, ý thức của cộng đồng, doanh nghiệp về bảo vệ môi trường. Các đơn vị chức năng kiểm soát chặt nguồn gây ô nhiễm, nhất là tại các khu, cụm công nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh...; nguồn xả thải ra sông rạch trên địa bàn, đặc biệt tại những nơi có chất lượng nước ngày càng xấu đi như sông Vàm Cỏ Đông, kênh Thầy Cai, sông Bảo Định, các kênh rạch nội đồng...
Các khu cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh phải có hệ thống xử lý nước thải tập trung, đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường trong quá trình hoạt động. Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục đầu tư hệ thống trạm quan trắc môi trường tự động, trang thiết bị quan trắc trên địa bàn tỉnh Long An; vận hành, bảo trì hệ thống giám sát các trạm xử lý nước thải tập trung của các khu, cụm công nghiệp và các nguồn thải lớn trên địa bàn tỉnh.
Đối với một số tuyến sông, kênh rạch đang bị ô nhiễm nặng như kênh Ranh, sông Rạch Dừa, sông Chợ Đệm…, đơn vị chức năng sẽ xem xét nghiên cứu lập dự án, kế hoạch chi tiết và đầu tư kinh phí để kiểm soát ô nhiễm cũng như phục hồi môi trường các khu vực này…