Trau dồi thêm các kỹ năng để đáp ứng yêu cầu thị trường lao động

Trên đây là nhận định của các chuyên gia tại Talkshow Bùng nổ công nghệ - Rủi ro suy thoái kinh tế và cơ hội việc làm hiện nay, diễn ra trong khuôn khổ sự kiện UEH Sharing - Career  2023, do Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức ngày 23/4.

Thông tin về thị trường lao động tại Thành phố Hồ Chí Minh, Tiến sĩ Đỗ Thanh Vân, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, Thành phố có trên 4,6 triệu người trong độ tuổi lao động, trong đó trên 4,42 triệu người đang làm việc trong các ngành kinh tế (3,8 triệu người lao động ở khu vực ngoài nhà nước).

Tùy thuộc vào sự tăng trưởng kinh tế toàn cầu cũng như trong nước, dự báo năm 2023, thị trường lao động của Thành phố Hồ Chí Minh có nhu cầu từ 280.000 đến 320.000 lao động ở các vị trí việc làm; trong đó, nhu cầu lao động đã qua đào tạo chiếm đến 86,45%, cụ thể trình độ đại học 23,54%, cao đẳng 20,65%, trung cấp 25,49%, sơ cấp 16,77%. Trong tổng số nhu cầu nhân lực, khu vực thương mại - dịch vụ chiếm 70,61%, công nghiệp - xây dựng chiếm 28,06%, khu vực nông - lâm nghiệp và thủy sản chiếm 1,3%; các doanh nghiệp ngoài nhà nước chiếm 88% trong tổng nhu cầu nhân lực thị trường.

Tiến sĩ Đỗ Thanh Vân cho rằng, nhu cầu nhân lực của thị trường lao động hiện nay khá đa dạng, trong đó các yếu tố cốt lõi để lao động có thể đáp ứng được yêu cầu đó là nắm vững chuyên môn nghiệp vụ; trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng mềm; tuân thủ chặt chẽ các yêu cầu công việc; hiểu biết các quy định pháp luật liên quan đến lao động.

Từ thực tế, chuyên gia nhân sự Bùi Quang Vinh phân tích, thị trường nhân sự thế giới hiện nay ghi nhận có đến 11 xu hướng, trong đó có xu hướng nền kinh tế dựa trên kỹ năng. Thực tế trong các doanh nghiệp tại Việt Nam, trong các yêu cầu cơ bản tuyển dụng nhân lực đều có yêu cầu về kỹ năng, năng lực, bên cạnh yêu cầu về bằng cấp, kinh nghiệm. Tùy từng vị trí việc làm, doanh nghiệp thường đưa ra 3 nhóm yêu: Kỹ năng cơ bản (yêu cầu chung cho các ngành nghề), kỹ năng chuyên môn theo từng vị trí và kỹ năng lãnh đạo cho các vị trí lãnh đạo.

Tuy nhiên, trong thị trường lao động, không chỉ có yêu cầu một phía từ doanh nghiệp với người lao động, mà quá trình tuyển dụng và làm việc, người lao động cũng có những yêu cầu riêng về môi trường, điều kiện phát huy năng lực cá nhân. Ghi nhận trên thị trường lao động cho thấy, có khá nhiều lao động "nhảy" việc với lý do doanh nghiệp không đáp ứng về điều kiện phát triển bản thân. Vì thế, doanh nghiệp cũng khá căng thẳng trong việc đưa ra các chính sách giữ chân nhân sự giỏi.

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Khắc Quốc Bảo, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, trong đào tạo và nhu cầu xã hội hiện có hai xu hướng chính, đó là xuất hiện những ngành nghề hoàn toàn mới hoặc sự tự đổi mới của những ngành đào tạo truyền thống để thích nghi trong bối cảnh bùng nổ công nghệ. Từ thực tế này, quá trình chọn ngành học, rất nhiều học sinh đặt câu hỏi rằng ngành nghề nào sẽ bị thay thế, ngành nghề nào sẽ lên ngôi. Tuy nhiên, thay vì chỉ quan tâm đến việc học ngành gì chúng ta nên đặt vấn đề học như thế nào để đáp ứng yêu cầu công việc. Bởi thực tế, để giải quyết các yêu cầu công việc, ngoài kiến thức chuyên môn còn cần rất nhiều kỹ năng mềm khác, điều mà công nghệ, trí tuệ nhân tạo không thể làm được.

Ở góc độ chuyên môn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trường Thịnh, Viện trưởng Viện Công nghệ thông minh tương tác Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ, bên cạnh rất nhiều ưu điểm thì trí tuệ nhân tạo cũng có những nhược điểm riêng khiến nó không thể thay thế con người, như không có tính liên kết dữ liệu, không có tính tưởng tượng và cảm xúc... Vì thế, trong tương lai dù trí tuệ nhân tạo có phát triển mạnh hơn nữa cũng không thể nào có thể thay thế con người. Tức là trí tuệ nhân tạo không làm cho ngành nghề nào hoàn toàn biến mất mà người học có sự biến đổi linh hoạt, thích nghi giữa các ngành khác nhau, dựa trên công nghệ số.