Bệnh viện phải chuyển bệnh nhân đến cơ sở sở khác
Trong báo cáo đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết số 144/NQ-CP ngày 5/11/2022, những khó khăn vướng mắc trong công tác mua sắm tại bệnh viện, bác sĩ Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, quản lý giá trang thiết bị y tế đã được qui định tại Điều 43, Điều 44, Điều 45 của Nghị định 98. Tuy nhiên, trong thực tế việc kê khai và công khai giá trang thiết bị y tế chưa thực hiện đầy đủ chi tiết cấu hình tính năng, giá kê khai của trang thiết bị y tế chưa được kiểm soát, có tình trạng giá kê khai cao hơn rất nhiều so với giá bán thực tế, dẫn đến bệnh viện không thể xác định giá trị thật của trang thiết bị y tế xây dựng giá gói thầu để mua sắm.
Bệnh viện Chợ Rẫy là bệnh viện tuyến cuối khu vực phía Nam, trung bình mỗi ngày bệnh viện khám và điều trị cho khoảng 10.000 lượt người. Ảnh: BVCC
Trong khi đó, việc vận hành trang thiết bị y tế luôn đòi hỏi phải mua sắm linh kiện thay thế sửa chữa, bảo trì nhưng hiện nay cũng chưa có qui định cụ thể, chưa được quản lý giá, chưa có qui định kê khai, công khai giá đối với sửa chữa, bảo trì, linh kiện thay thế trang thiết bị y tế.
Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, thực tế từ khi Nghị định 98/2021 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022, đến nay việc thu thập đầy đủ các báo giá cũng như tham khảo giá kê khai, công khai trên cổng thông tin gặp rất nhiều khó khăn. Hầu hết, các trang thiết bị y tế kỹ thuật cao như: máy chụp cắt lớp vi tính (CT scanner) máy chụp cộng hưởng từ (MRI), máy Siêu âm doppler màu … đều không có đủ 3 báo giá theo qui định để thực hiện đấu thầu mua sắm mới trang thiết bị y tế cũng như sửa chữa bảo trì.
Có thể nói, giá gói thầu là vấn đề mà bệnh viện gặp rất nhiều khó khăn nhất. Hiện nay, xây dựng giá gói thầu mua sắm cho hoạt động thường xuyên có 2 thông tư hướng dẫn, một là thông tư 15/2019/TT-BYT hướng dẫn đấu thầu mua sắm thuốc, hai là thông tư /2022/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của TT 58/2016/TT-BTC. Đối với căn cứ xây dựng giá gói thầu mua sắm thuốc đã được hướng dẫn qui định cụ thể, rõ ràng tại Thông tư 15/2019/TT-BYT, do đó Bệnh viện Chợ Rẫy không gặp phải khó khăn khi xây dựng giá gói thầu thuốc. Tuy nhiên, đối với giá gói thầu mua sắm trang thiết bị y tế, bao gồm cả vật tư y tế, hóa chất … hàng hóa thông thường, dịch sửa chữa bảo trì trang thiết bị y tế và các dịch vụ phi tư vấn khác, bệnh viện đang gặp rất nhiều khó khăn, bất cập.
Cụ thể, căn cứ theo hướng dẫn tại điểm 2 khoảng 7 của /2022/TT-BTC, “Giá thị trường được tham khảo từ ít nhất 3 báo giá của các nhà cung cấp khác nhau trên địa bàn tại thời điểm gần nhất, tối đa không quá 90 ngày trước ngày trình cơ quan thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu; trong trường hợp không đủ 3 nhà cung cấp trên địa bàn, có thể tham khảo trên địa bàn khác hoặc từ các nguồn thông tin do cơ quan có thẩm quyền, tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam công bố”. Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay có rất nhiều trang thiết bị y tế, hóa chất và vật tư y tế tiêu hao thiết yếu trong điều trị, trong quá trình triển khai xây dựng giá gói thầu, Bệnh viện Chợ Rẫy không thể nhận được đầy đủ 3 báo giá trên địa bàn và cũng không thu thập được báo giá trên địa bàn khác.
“Điều này ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến chất lượng khám chữa bệnh cho nhân dân vì bệnh viện thường xuyên trong trạng thái thiếu trang thiết bị y tế, thiết bị hư hỏng không sửa chữa được phải chuyển bệnh nhân đến cơ sở khác để thực hiện, gây rất nhiều khó khăn, phiền toái cho người bệnh. Nếu bệnh viện tiếp tục chờ đợi 3 báo giá thì bệnh viện không thể xây dựng được giá gói thầu, từ đó chắc chắn bệnh viện sẽ tạm ngưng hoạt động vì không đủ hóa chất để xác định chẩn đoán và không đủ vật tư y tế tiêu hao để điều trị cho người bệnh”, ông Nguyễn Tri Thức nhấn mạnh.
Đối với số lưu hành, giấy phép nhập khẩu của trang thiết bị y tế được qui định tại Nghị định 98 hiện nay, hầu hết không còn hiệu lực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác điều trị người bệnh. Theo đó, các nhà thầu không thể nhập khẩu được trang thiết bị y tế để cung ứng cho bệnh viện, đặc biệt là hóa chất xét nghiệm khí máu, xét nghiệm chẩn đoán nhồi máu cơ tim…
Bên cạnh đó, trang thiết bị y tế bao gồm cả vật tư y tế, hóa chất… là một loại hàng hóa đặc thù của ngành y tế, liên quan trực tiếp đến tính mạng của người bệnh. Do đó, Bệnh viện Chợ Rẫy cho rằng cần phải được qui định cụ thể, đầy đủ, rõ ràng, công khai, kịp thời để đáp ứng nhu cầu điều trị cho người bệnh. Tuy nhiên, đến nay Nghị định 98/2021/NĐ-CP vẫn chưa được điều chỉnh bổ sung theo điểm a khoản 1 của Nghị quyết 144/NQ-CP ngày 05/11/2022.
Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cũng cho biết thêm, Bệnh viện đã có văn bản số 354/BVCR-ĐVĐT ngày 13/2/2023 gửi Bộ Y tế, Bộ Tài chính để xin hướng dẫn cụ thể các căn cứ thực tế mà bệnh viện thu thập được, có đủ cở sở để xây dựng giá gói thầu nhưng vẫn chưa được sự trả lời hướng dẫn từ các Bộ.
Bệnh viện kiến nghị nhiều giải pháp gỡ khó
Trước những khó khăn trên, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy kiến nghị nhiều giải pháp. Theo đó, ông Nguyễn Tri Thức kiến nghị lãnh đạo Bộ Y tế chỉ đạo các Vụ, Cục khẩn trương thực hiện sửa đổi, bổ sung Nghị định 98/2021/NĐ-CP để giải quyết các vướng mắc, khó khăn hiện nay để các bệnh viện có thể triển khai được công tác đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế.
Cụ thể, quản lý giá trang thiết bị y tế bao gồm cả vật tư y tế, hóa chất… linh kiện thay thế sửa chữa, bảo trì phải đảm bảo tính công khai, khách quan với giá trị thực của thiết bị, phải có cơ quan kiểm soát và chịu trách nhiệm việc kê khai và công khai giá; khẩn trương cấp mới/cấp lại/gia hạn số lưu hành, giấy phép nhập khẩu được qui định tại Nghị định 98 để nhanh chóng có vật tư y tế, hóa chất phục vụ điều trị người bệnh. Về lâu dài, cần thiết xây dựng luật đấu thầu riêng cho ngành y tế hoặc bổ sung chương đấu thầu cho ngành y tế trong Luật đấu thầu.
Còn về “Giá gói thầu” theo thông tư /2022/TT-BTC ngày 11/11/2022, từ những thục tế khó khăn trên, Bệnh viện kiến nghị Bộ Y tế cùng các Bộ ngành khẩn trương điểu chỉnh bổ sung các qui định xây dựng giá gói thầu riêng cho ngành y tế, đặc biệt là mua sắm trang thiết bị y tế. Trong khi chờ điều chỉnh bổ sung hướng dẫn từ các Bộ ngành, bệnh viện kiến nghị điều chỉnh bổ sung Nghị quyết 144/NQ-CP điều khoản xây dựng giá gói thầu mua sắm ngoài các hướng dẫn qui định tại thông tư /2022/TT-BTC thêm các trường hợp sau để làm căn cứ xây dựng giá gói thầu.
Cụ thể, trường hợp 1, chỉ có 1 báo giá của đơn vị cung cấp (công ty A) thấp hơn giá được kê khai trên cổng thông tin của Bộ Y tế, do chính Công ty A kê khai. Trường hợp 2, chỉ có 1 báo giá của đơn vị cung cấp (công ty A) thấp hơn giá được kê khai trên cổng thông tin của Bộ Y tế do Công ty khác kê khai (Công ty B). Trường hợp 3, chỉ có duy nhất giá được kê khai trên cổng thông tin của Bộ Y tế (tài liệu từ các nguồn thông tin do cơ quan có thẩm quyền, tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam công bố).
Bên cạnh đó, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cũng khẩn thiết đề nghị Bộ Y tế khẩn trương làm rõ và hướng dẫn thực hiện việc thanh toán bảo hiểm cho các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng máy mượn, máy đặt, bổ sung nội dung: “Đối với các Hợp đồng cung cấp vật tư, hóa chất theo kết quả lựa chọn nhà thầu đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật Đấu thầu sau ngày 5 tháng 11 năm 2022, thời hạn thực hiện thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế của các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng máy do nhà thầu cung cấp là không quá ngày 5 tháng 11 năm 2023”.
Bộ Y tế cũng đã có báo cáo về các vướng mắc trong mua sắm thuốc, thiết bị y tế và có đề xuất Chính phủ các giải pháp tháo gỡ trước thực trạng nhiều bệnh viện trên cả nước thiếu vật tư, thiết bị y tế. Theo đó, Bộ Y tế kiến nghị Chính phủ xem xét, báo cáo Quốc hội cho phép sửa đổi Luật dược, xây dựng để ban hành cơ chế đặc thù về dự trữ đối với các thuốc hiếm, cần thiết cho điều trị…
Đối với mua sắm trang thiết bị y tế, Bộ Y tế cũng nêu rõ khó khăn, vướng mắc đang gặp phải như Nghị định 63/NĐ-CP và Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính chưa có hướng dẫn chi tiết về nội dung, phương pháp xây dựng quyết định mua sắm và dự toán mua sắm nên các đơn vị lúng túng trong việc thực hiện. Thông tư /2022/TT-BTC quy định, tham khảo ít nhất 3 báo giá trong điều kiện chỉ có 1 nhà cung cấp và đối với quy định mua sắm thường xuyên, không quy định để chủ đầu tư quyết định dự toán mua sắm trong trường hợp không thể tham khảo giá, dẫn tới khó khăn trong thực tế triển khai.
Bộ Y tế kiến nghị Chính phủ xem xét sớm ban hành nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 98/2021/NĐ-CP; Bộ Tài chính tiếp tục sửa đổi Thông tư 58/2016/TT-BTC, Nghị định 51/2017/NĐ-CP…