Bài học sau những chiến công của cảnh sát hình sự

Phá nhanh những vụ án chấn động địa phương

Năm 2022, Phòng Cảnh sát hình sự (Phòng PC02), Công an tỉnh Long An thụ lý điều tra 36 vụ, 73 bị can; năm 2023 thụ lý điều tra 55 vụ, 59 bị can (tăng 19 vụ so với năm 2022). Các vụ án hình sự đa số tập trung ở địa bàn các huyện Thủ Thừa, Đức Hòa, Bến Lức, Cần Đước, Cần Giuộc. Với kinh nghiệm, sự quyết tâm, mưu trí, sáng tạo, cùng sự phối hợp giúp đỡ của quần chúng nhân dân, nhiều vụ án được phá chỉ sau 24 - 48 giờ. Như vụ án tại xã Tân Bình, huyện Tân Trụ, trong vòng chưa đầy 24 giờ, từ 14h55 ngày 18/3/2024 đến khoảng 14h45 ngày 19/3/2024, nhờ sự giúp đỡ của quần chúng nhân dân, cơ quan Công an đã bắt giữ được đối tượng gây án hiếp dâm, cướp của đối với người vị thành niên. Tại cơ quan Công an, đối tượng khai tên Thạch Ngọc Bảo (sinh năm 2005, quê quán tỉnh Sóc Trăng), không đăng ký nơi thường trú, sống lang thang. Đối tượng nghiện game, khai đã bán điện thoại và xe máy cướp được của nạn nhân.

Hay vụ giết người, xảy ra ngày 05/01/2024 tại ấp 1, xã Phước Vân, huyện Cần Đước, tỉnh Long An. Khoảng 09h40 ngày 5/1/2024, vợ chồng ông Trần Công Doanh (sinh năm 1979) đang ở nhà tại ấp 1, xã Phước Vân, huyện Cần Đước thì có 1 đối tượng không rõ nhân thân lai lịch điều khiển xe mô tô đến đòi tiền nợ 2,5 triệu đồng. Sau khi nói chuyện qua lại thì giữa ông Doanh và đối tượng xảy ra mâu thuẫn, đối tượng rút trong người ra 1 con dao (loại dao bấm) đâm nhiều nhát vào người ông Doanh làm ông Doanh tử vong, sau đó đối tượng điều khiển xe mô tô trốn khỏi hiện trường. Gia đình ông Doanh trình báo sự việc đến chính quyền địa phương. Sau khi nhận được tin báo, Phòng PC02 phối hợp Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, Phòng PC09, Công an huyện Cần Đước khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, xác minh thu thập tài liệu. Quá trình điều tra thu thập tài liệu chứng cứ có đủ cơ sở xác định đối tượng nghi vấn là Nguyễn Duy Phương (sinh năm 1989, hộ khẩu thường trú ấp Phước Toàn, xã Long Hiệp, huyện Bến Lức, tỉnh Long An). Qua xác minh, vận động, đến khoảng 18h cùng ngày, đối tượng Nguyễn Duy Phương đến Phòng PC02 Công an tỉnh đầu thú, khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội.

Vụ giết người khác xảy ra ngày 14/1/2024 tại thị trấn Đức Hòa, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An. Khoảng 21h10 ngày 14/1/2024, tại Trung tâm y tế Đức Hòa (cơ sở 2) tiếp nhận 1 người nam tên Trần Văn Hậu, sinh năm 1991, hộ khẩu thường trú: ấp 5, xã Đức Hòa Đông, huyện Đức Hòa do 2 người nam (chưa xác định nhân thân) đi xe mô tô (không rõ biển kiểm soát) đưa vào phòng cấp cứu rồi 2 người nam bỏ đi.

Qua thăm khám, bác sỹ xác định nạn nhân có nhiều vết thương và đã tử vong. Các cán bộ y tế kiểm tra không thấy thân nhân, giấy tờ tùy thân của nạn nhân nên đã gọi điện thoại trình báo chính quyền địa phương. Quá trình điều tra, xác minh ban đầu cùng với tài liệu thu thập được xác định vụ việc có dấu hiệu của tội phạm, Phòng PC02 phối hợp Công an huyện Đức Hòa và các đơn vị nghiệp vụ tiến hành điều tra truy xét đối tượng. Qua xác minh, thu thập tài liệu, có cơ sở xác định đối tượng Phan Ngọc Vĩnh Hải, sinh năm 1996, (hộ khẩu thường trú tại ấp 1, xã Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh) đã thực hiện hành vi dùng dao chém nạn nhân Trần Văn Hậu dẫn đến tử vong, hiện đối tượng Hải không có mặt tại nơi cư trú.

Tổ công tác tiến hành các biện pháp xác minh truy bắt đối tượng, đồng thời vận động gia đình đối tượng liên lạc thuyết phục đối tượng Hải ra đầu thú để hưởng chính sách khoan hồng của pháp luật. Đến khoảng 14h ngày 16/1/2024, đối tượng Phan Ngọc Vĩnh Hải đến Công an tỉnh Long An đầu thú khai nhận hành vi phạm tội, nguyên nhân xuất phát từ sự việc Hậu xin tiền nhóm bạn của Hải dẫn đến sự việc ẩu đả giữa Hậu và nhóm của Hải. Phòng PC02 khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Phan Ngọc Vĩnh Hải về tội “Giết người” và 7 bị can khác về tội “Không tố giác tội phạm”.

Thượng tá Nguyễn Thanh Cao, Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Long An (sinh năm 1981), đã có 21 năm là Cảnh sát hình sự, thường xuyên tham gia chỉ đạo và trực tiếp tham gia phá án các vụ án trọng điểm chia sẻ, để một vụ án thành công, điều quan trọng đầu tiên là trách nhiệm của lãnh đạo Phòng, cùng với đó trách nhiệm của cán bộ chiến sĩ trực tiếp tham gia.

Khi vụ việc xảy ra, Ban lãnh đạo Phòng có chỉ đạo tập trung, giao đồng chí phụ trách trực tiếp, kịp thời báo cáo Ban Giám đốc; đồng thời có sự chỉ đạo xuyên suốt, quan tâm sâu sát, phân công trên cơ sở năng lực, sở trường của từng cán bộ chiến sĩ cho phù hợp với lĩnh vực được giao, nhằm phá án nhanh chóng. Quan trọng hơn, Ban lãnh đạo các cấp đoàn kết, thống nhất từ công tác chỉ đạo đến định hướng cán bộ chiến sĩ thực hiện, giúp anh em nhận thức rõ vai trò trách nhiệm của mình trong công tác phòng, chống tội phạm, không ngại khó khăn gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ.

Theo Thượng tá Nguyễn Thanh Cao, vai trò của người lãnh đạo chỉ huy rất quan trọng. Khi sự việc xảy ra, người chỉ huy phải đến hiện trường trực tiếp chỉ đạo, nếu phát sinh tình huống có thể kịp thời xử lý ngay trong quyền hạn, thẩm quyền nhằm tháo gỡ khó khăn vướng mắc của cán bộ chiến sĩ tại hiện trường. Kinh nghiệm của cán bộ chiến sĩ cũng quan trọng, giúp khi tiếp nhận vụ việc, nhanh chóng nắm bắt, phán đoán được tính chất vụ việc, nhận định đối tượng; từ đó hình dung được việc nào thực hiện trước, việc nào sau, việc nào trọng tâm, thiết yếu… xong phân công nhiệm vụ từng cán bộ chiến sĩ sao cho nhanh nhất, hiệu quả nhất.

Thượng tá Nguyễn Thanh Cao cho biết, tính chất hoạt động của tội phạm hiện nay tinh vi, liều lĩnh và chuyên nghiệp, sử dụng vũ khí "nóng" và công nghệ cao; phạm vi hoạt động rộng hơn, hậu quả xảy ra ngày càng nghiêm trọng. Để đối phó lại, đòi hỏi lãnh đạo và cán bộ chiến sĩ phải có sự tập trung, trang bị, nghiên cứu sâu; nắm vững pháp luật, nghiệp vụ thì mới quản lý, nắm được động cơ gây án của đối tượng,… trên cơ sở đó, áp dụng đồng bộ biện pháp nghiệp vụ của mình, chỉ đạo điều tra - điều mang tính quyết định.

Bám sát địa bàn, lấy dân làm gốc

Tại Long An, thời gian gần đây nổi lên tội phạm xâm phạm về giết người, sử dụng vũ khí nóng nhiều, độ tuổi phạm tội trẻ hóa, trước đây 1 - 2 đối tượng gây án, thì nay có tính đồng phạm, nhóm đối tượng gây án. Ví dụ tín dụng đen kéo theo giết người, cố ý gây thương tích, gây rối trật tự công cộng; mua bán vũ khí, chất gây nổ; sử dụng ma túy, rủ rê nhau phạm tội để có tiền. Về độ tuổi, qua theo dõi nghiên cứu, độ tuổi đối tượng gây án ngày càng trẻ hóa, đặc biệt sử dụng công nghệ cao, sử dụng mạng xã hội phạm tội ngày càng phổ biến. Bộ Công an cũng như Cục Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Long An có ban hành kế hoạch, phương án nhằm chủ động ứng phó khi có sự việc xảy ra.

Từ tháng 8/2023 đến tháng 10/2023, trên địa bàn các huyện Đức Huệ, Đức Hòa, Bến Lức, Thủ Thừa liên tục xảy ra các vụ cướp tài sản (thuốc lá ngoại) của những người vận chuyển thuốc lá lậu, thủ đoạn của các đối tượng là đặt bàn chông trên các tuyến đường tỉnh lộ vào lúc đêm tối để gài các phương tiện ô tô nghi vấn chở thuốc lá lậu, khi các phương tiện bị dính chông, các đối tượng dùng xe ô tô truy đuổi, áp sát dùng hung khí tấn công người vận chuyển thuốc lá cướp tài sản. Bên cạnh đó, khi phát hiện người điều khiển xe gắn máy nghi vấn có chở thuốc lá nhập lậu, các đối tượng áp sát, dùng vũ lực tấn công để chiếm đoạt thuốc lá nhập lậu.

Trước tình hình trên, Giám đốc Công an tỉnh chỉ đạo Phòng PC02 chủ trì tham mưu xác lập chuyên án, phối hợp với Công an các đơn vị, địa phương đấu tranh triệt phá. Khó khăn của chuyên án là các bị hại chở hàng lậu nên không phối hợp, không trình báo cũng như cung cấp thông tin cho lực lượng chức năng.

Thực hiện Kế hoạch chuyên án, qua theo dõi, giám sát đối tượng hơn 1 tháng, Phòng PC02 phối hợp với các phòng nghiệp vụ, Công an huyện Thạnh Hóa truy đuổi bắt giữ đối tượng, đồng thời đề nghị Công an tỉnh Tây Ninh, Công an Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức chốt chặn các tuyến đường đối tượng có thể bỏ trốn để truy bắt. Đến 10 giờ ngày 20/2/2024, PC02 phối hợp Công an huyện Bến Cầu, PC02 Công an tỉnh Tây Ninh bắt giữ 4 đối tượng gây án đang lẩn trốn tại địa bàn ấp Voi, xã An Thạnh, Bến Cầu, Tây Ninh, thu hồi toàn bộ tài sản bị cướp (thuốc lá), bắt 4 đối tượng.

Đấu tranh khai thác mở rộng, các đối tượng khai nhận đã cùng đồng phạm gồm 12 đối tượng (ngụ tỉnh Tây Ninh) thực hiện tổng cộng 15 vụ cướp thuốc lá ngoại nhập lậu trên địa bàn tỉnh Long An và 1 vụ tại tỉnh Tây Ninh.

Hơn 1 tháng bám sát địa bàn, hàng chục chiến sĩ cảnh sát từ tỉnh đến cơ sở lăn lộn tại địa bàn. Điểm khó của chuyên án là đối tượng hoạt động lưu động (ở tỉnh khác hoạt động trên địa bàn Long An, xe gây án thay biển số giả liên tục). Bên cạnh đó, bị hại chở hàng cấm nên không phối hợp, hỗ trợ thông tin trong quá trình điều tra. Nhưng với tinh thần không ngại khó, ngại khổ, đoàn kết thống nhất cao trong nội bộ, nhanh nhạy trong phối hợp với lực lượng các địa phương liên quan, và đặc biệt là thông tin từ quần chúng nhân dân đã góp phần quan trọng để chuyên án được phá nhanh chóng. Vụ án lần nữa khẳng định quan điểm “Lấy dân làm gốc”, lấy hạnh phúc, ấm no của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu.

Thượng tá Trần Bình Trọng, Trưởng phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Long An cho biết, trong giai đoạn hiện nay, đối tượng các vụ án thường hoạt động lưu động, ở địa phương này nhưng hoạt động, gây án ở địa phương khác. Do đó, sự phối hợp giữa các cơ quan, lực lượng trong và ngoài tỉnh là rất quan trọng. Long An là trung tâm đi về miền Tây và miền Đông nên các lực lượng phải phát huy tối đa sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời với các đơn vị, địa phương liên quan, để xác minh, thu thập tài liệu chứng cứ, nhanh chóng điều tra làm rõ các vụ án, bắt giữ đối tượng phạm tội. Với sự chỉ đạo sâu sát của các cấp, Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Long An quán triệt quan điểm “Lấy dân làm gốc”, gắn bó với nhân dân, biết lắng nghe ý kiến của nhân dân, xem đây là một trong những cơ sở quan trọng góp phần đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ án lớn nghiêm trọng; phát hiện và ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật.