‘Khai tử’ hơn 200.000 xe ‘quá đát’ như thế nào?

Xe “quá đát” tung hoành 

Như báo Tin tức đưa, từ tháng 10/2016, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ thị yêu cầu các địa phương gắn trách nhiệm người đứng đầu trong việc xử lý xe quá đát tham gia giao thông. Nhưng đến nay, loại xe này vẫn công khai “tung hoành” ở nhiều địa phương, nhất là vùng nông thôn.

Đơn cử mới đây, Đội Cảnh sát giao thông số 11 (Phòng CSGT Hà Nội) trong quá trình tuần tra kiểm soát giao thông trên địa bàn huyện Quốc Oai đã phát hiện xe khách BKS 29L – 8157 lưu thông trên đường Hồ Chí Minh chở học sinh của trường THPT Ngô Sỹ Liên – Xuân Mai. Qua kiểm tra, xe này đã hết niên hạn sử dụng từ năm 2014, hệ thống bánh lái, phanh, cần số của xe đều không đảm bảo an toàn, ghế ngồi không có đai an toàn, cửa lên xuống xộc xệch... Thậm chí, lái xe không xuất trình được giấy tờ và bằng lái xe.

Phòng CSGT Hà Nội cũng cho biết, đầu tháng 11/2018 đã tạm giữ 5 xe tải thùng, xe tải gắn cần cẩu cũ nát, không biển số, không có tem đăng kiểm hoạt động trên tuyến đường đê sông Hồng qua xã Tân Hội, Liên Trung, Liên Hà (huyện Đan Phượng). Các xe tải này đều hết hạn đăng kiểm từ 6 tháng đến hơn 4 năm.

Còn tại Thanh Hóa, Phòng CSGT tỉnh cho biết, nhiều trường hợp xe quá đát vẫn lén lút hoạt động tại các khu vực mỏ đá, sản xuất vật liệu xây dựng. Thống kê đến tháng 10/2018, địa phương có 290 xe hết niên hạn, phải nộp lại biển số, đăng ký và dừng hoạt động, nhưng hiện mới thu hồi được giấy đăng ký của 3 xe, còn 296 xe khác chưa biết ở đâu. Hay tại Đồng Nai, 1 trong 3 địa phương có số xe quá đát nhiều nhất toàn quốc cũng xảy ra tình trạng “độ”, “chế” lại để sử dụng đưa đón học sinh, chở người, mà không biết ẩn họa rình rập nếu có sự cố xảy ra.

Đáng lưu ý, theo Trung tâm Đăng kiểm Đà Nẵng, thành phố hiện có khoảng 1.000 phương tiện hết niên hạn sử dụng, nhưng việc xử lý, tịch thu phương tiện, giấy chứng nhận đăng ký, biển kiểm soát rất khó khăn. Nhiều xe sắp hết đát đều đối phó, bỏ kiểm định những kỳ cuối và không nộp lại giấy chứng nhận đăng kiểm. Trong khi đó, Phòng CSGT TP Đà Nẵng cho biết, hơn 3 năm qua chỉ phát hiện và lập biên bản được 2 trường hợp ô tô khách (loại 12 và 15 chỗ) hết niên hạn và tịch thu theo quy định…

Lãnh đạo các trung tâm đăng khi được hỏi có chung nhận định, xe quá đát đều được đưa lên hệ thống cảnh báo của đăng kiểm, khó có trường hợp xe hết niên hạn vẫn được tiếp nhận kiểm định. Tuy nhiên, nhiều trường hợp các xe trước khi hết niên hạn vài tháng, thậm chí vài năm đã bỏ đăng kiểm định kỳ, nên các cơ quan chức năng không biết thực tế phương tiện ở đâu.

Công khai xe quá đát để xử lý

Nghị định 95/CP ngày 20/10/2009 của Chính phủ quy định, niên hạn sử dụng xe ô tô được tính từ năm sản xuất xe. Trong đó, ô tô chở hàng có niên hạn sử dụng không quá 25 năm, ô tô chở người không quá 20 năm, ô tô chuyển đổi công năng từ các loại xe khác thành xe ô tô chở người trước ngày 1/1/2002 không quá 17 năm. Luật Giao thông đường bộ nghiêm cấm sử dụng, điều khiển xe hết niên hạn sử dụng tham gia giao thông. Trường hợp vi phạm bị xử phạt từ 3 – 5 triệu đồng, bị tước bằng lái 2 tháng và tịch thu phương tiện.

Cục Đăng kiểm Việt Nam thống kê, trong số 19.316 xe ô tô hết niên hạn sử dụng từ 1/1/2019 có 1.776 xe chở người và 17.540 xe chở hàng. Danh sách hơn 200.000 xe hết đát cộng dồn đến thời điểm này được thống kê theo địa phương và đăng tải trên website của Cục Đăng kiểm Việt Nam: www.vr.org.vn tại mục “Phương tiện hết niên hạn sử dụng” và “Phương tiện sắp hết niên hạn sử dụng”, nhằm phục vụ người dân và cơ quan chức năng tra cứu trực tuyến 24/24 giờ.

Ông Ngô Hồng Hệ, Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới (Cục Đăng kiểm Việt Nam) cho biết: Lực lượng chức năng có thể dễ nhận biết xe quá đát qua tem đăng kiểm được dán trên kính xe để kiểm tra, xử phạt theo quy định. Tuy vậy, do lực lượng chuyên ngành hiện nay tại các địa phương mỏng, không thể phân bổ, bố trí tuần tra 24/24 giờ, nên rất khó kiểm soát. Bên cạnh đó, tại nhiều địa phương, việc xử phạt chưa nghiêm, nên khó ngăn chặn.

Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Hữu Trí cho biết: Sau khi danh sách xe quá đát công bố công khai, Cục đã yêu cầu các trung tâm đăng kiểm trên toàn quốc cung cấp số liệu xe hết niên hạn sử dụng từ ngày 1/1/2019 cho Phòng CSGT, Sở GTVT, Thanh tra giao thông cùng phối hợp kiểm tra liên ngành để xử lý, tịch thu theo quy định. Đồng thời, thống kê danh sách xe quá đát theo địa bàn quận, huyện, thị xã, gửi tới các cấp chính quyền địa phương và thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Ngoài ra, để tăng hiệu quả răn đe, Cục Đăng kiểm Việt Nam đề xuất lãnh đạo các địa phương tổ chức kiểm tra chéo tình trạng xe quá đát giữa các cấp quận, huyện, thị xã, nhằm gắn trách nhiệm người đứng đầu thực thi nhiệm vụ. Giám đốc các đơn vị đăng kiểm sẽ làm đầu mối kết nối các lực lượng chức năng tổ chức kiểm tra, kiểm soát số xe quá đát.

Từ ngày 1/11/2018, Cục CSGT cũng chỉ đạo Phòng CSGT các địa phương lên kế hoạch tuần tra, kiểm soát theo chuyên đề, để xử lý các xe quá đát nhưng vẫn lưu thông, trong đó yêu cầu lực lượng CSGT làm nhiệm vụ trên đường, khi phát hiện xe quá đát tham gia giao thông phải lập biên bản, đình chỉ lưu hành, tạm giữ chứng nhận đăng ký, biển số xe, xử phạt tại chỗ và thông báo cho cơ quan CSGT cấp đăng ký xe biết để làm thủ tục thu hồi xe.