Tiền đạo Mario Mandzukic ăn mừng bàn thắng nâng tỷ số lên 2-1 cho đội tuyển Croatia trong trận bán kết với Anh tại Moskva ngày 11/7. Ảnh: AFP/TTXVN |
Cách đây 20 năm, Thế hệ Vàng của bóng đá Croatia cũng đã từng làm chấn động làng túc cầu thế giới khi lọt vào tới bán kết nhưng giờ đây Modric, Rakitic và các đồng đội còn làm được hơn thế. Điều gì đã giúp cho đội bóng nhỏ bé đến từ vùng Balkan thi đấu thăng hoa đến vậy?
Quả thực, ngay bản thân những người Croatia cũng không thể lý giải nổi vì sao một đất nước chỉ có 4 triệu dân lại có thể đạt được thành công đến vậy trên đấu trường bóng đá khắc nghiệt nhất hành tinh. Cựu Giám đốc Chương trình Phát triển bóng đá trẻ Croatia Romero Jozak cũng không thể giải thích vì sao đội tuyển Croatia lại có thể vượt qua vòng loại để góp mặt tại 5 trong 6 kỳ World Cup kể từ khi trở thành một quốc gia độc lập năm 1992. Ông cho rằng đó đơn giản là vì bóng đá Croatia đã tìm ra được hướng đi phù hợp cho mình và làm việc hết mình, từ đó thành công đến là một sự tất yếu.
Ngược dòng lịch sử, thành công gần đây nhất của bóng đá Croatia chính là Thế hệ Vàng đã tạo nên tên tuổi của bóng đá quốc gia vùng Balkan này những năm 90 của thế kỷ trước. Những cầu thủ trụ cột của bóng đá Croatia vào thời điểm đó như Robert Jarni, Zvonimir Boban, Davor Suker, Igor Stimac và Robert Prosinecki là lứa cầu thủ tài năng đã được phát hiện trong hệ thống đào tạo của Liên bang Nam Tư cũ thập niên 80. Chính những cầu thủ này là những người đã đưa đội U20 Nam Tư đăng quang chức vô địch thế giới năm 1987 ở Chile, 7 năm trước khi họ được lần đầu tiên khoác áo đội tuyển Croatia trên đấu trường quốc tế.
Sau khi chiến tranh Nam Tư kết thúc, các nước trong liên bang lần lượt tách ra và Croatia là quốc gia được thừa hưởng nhiều nhất số cầu thủ tài năng đó. Tập thể này đã tạo ra một đội tuyển Croatia đáng gờm trong những năm 90 khi bắt đầu vào giai đoạn tài năng chín muồi với đỉnh cao là huy chương đồng tại kỳ World Cup 1998 trên đất Pháp. Với thành công chỉ ít năm sau khi đất nước vừa trải qua một cuộc chiến tranh đẫm máu, nhiều người Croatia cho rằng đó là một niềm tự hào thuần khiết, đưa tên tuổi của bóng đá Croatia lên một tầm cao mới.
Dù sao đi nữa, có một thực tế là lứa cầu thủ này vẫn là sản phẩm của các lò đào tạo từ thời Nam Tư cũ. Trong những năm đầu sau khi tách ra khỏi Liên bang Nam Tư, Croatia trên thực tế không có được một hệ thống đào tạo đúng tiêu chuẩn mà một nền bóng đá lớn cần phải có. Phần lớn các trung tâm đào tạo của Croatia lúc bấy giờ không có được cơ sở vật chất đủ tiêu chuẩn và bóng đá nước này cũng không có được một chiến lược phát triển bóng đá trẻ rõ ràng, trừ một ngoại lệ. Đó là trung tâm đào tạo của câu lạc bộ Dinamo Zagreb.
Cũng chính từ mô hình đào tạo của Dinamo Zagreb, Liên đoàn Bóng đá Croatia dần dần mở rộng thêm nhiều trung tâm đào tạo mới và một chương trình phát triển bóng đá trẻ dài hạn đã được thành lập với sự tham gia của nhiều tên tuổi của bóng đá Nam Tư trước đây, cũng như Croatia sau này. Các huấn luyện viên hàng đầu của Croatia đều là những cựu cầu thủ đã từng thi đấu bóng đá đỉnh cao hoặc có liên kết với các chương trình đào tạo của liên đoàn bóng đá nước này.
Chính từ những lò đào tạo theo mô hình của Dinamo Zagreb, lứa cầu thủ tài năng mới của bóng đá Croatia như Modric, Lovren, Vrsaljko và Mandzukic đã dần dần xuất hiện. Nhiều chuyên gia cho rằng niềm đam mê với trái bóng tròn từ khi còn nhỏ tuổi của các tài năng nhí, môi trường đào tạo phù hợp và sự khích lệ từ Thế hệ Vàng những năm 90 đã tạo ra nền tảng lý tưởng cho sự thành công trong những năm gần đây của bóng đá Croatia.
Mặc dù vậy, nhiều chuyên gia bóng đá trên thế giới vẫn không thể lý giải nổi vì sao trong khoảng thời gian chỉ hơn 10 năm, bóng đá Croatia lại có những bước tiến dài đến vậy. Cho dù đó là tài năng bẩm sinh, sự khổ luyện hay một chiến lược đào tạo chuẩn mực thì với những gì mà đội tuyển Croatia đã trình diễn ở World Cup lần này cũng khiến cho thế giới phải ngã mũ. Croatia chỉ cách đỉnh vinh quang một bước chân và chắc chắn nếu họ vượt được qua thì đó sẽ là một cơn “địa chấn” đối với bóng đá thế giới.