Phát biểu định hướng buổi làm việc, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa cho biết, sau Đại hội XIII của Đảng, Ban Bí thư đã có sự đổi mới trong phân công lãnh đạo các Ban Đảng Trung ương trong theo dõi các hoạt động của các Liên hiệp, Hội. Với tinh thần đó, Ban Tuyên giáo Trung ương được phân công theo dõi Liên hiệp các hội, các Hội chuyên ngành, trong đó xác định tầm quan trọng của Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, cùng Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương và Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương.
Nhấn mạnh Đảng luôn luôn quan tâm đến văn học nghệ thuật, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa nêu rõ, sau Đại hội XIII, sự quan tâm đó ngày càng được tăng cường, nâng cao với những mong muốn, quyết tâm rất lớn. Theo đó, Đảng yêu cầu công tác phê bình, lý luận văn học nghệ thuật phải gắn chặt với thực tiễn. Trong bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã dành một dung lượng rất lớn, sâu sắc, thể hiện quan điểm Đại hội XIII, quan điểm của Tổng Bí thư về xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển của đất nước.
Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa cho biết, với sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, đời sống văn học nghệ thuật Việt Nam sau Đại hội XIII đã có những sự kế thừa, khởi sắc mới, phong phú, đa dạng, trong đó có hoạt động của Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam và hội chuyên ngành, cũng như Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương.
Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương ghi nhận trong năm đầu của nhiệm kỳ thứ 5, kế thừa truyền thống hơn 20 năm hoạt động, ngay sau khi công bố quyết định thành lập, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương đã rất nỗ lực thực hiện nhiều chuyên đề nghiên cứu, tư vấn. Hội đồng đã tham mưu có hiệu quả cho Đảng trong lĩnh vực văn nghệ, văn hóa, đồng thời có nhiều chuyên đề nghiên cứu làm rõ đường lối quan điểm của Đảng trong lĩnh vực văn hóa văn nghệ; tổ chức nhiều hội thảo hướng tới tổng kết nền văn học, nghệ thuật Việt Nam sau 50 năm thống nhất đất nước; tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới” và Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 9/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.
Thay mặt Thường trực, lãnh đạo Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng cho biết, tính đến tháng 4/2023, Hội đồng đã trải qua 20 năm xây dựng, trưởng thành. Từ tháng 10/2022, sau khi có các quyết định về tổ chức nhân sự, bộ máy, Hội đồng nhiệm kỳ V (2021 - 2026) đã hoạt động ổn định, hiệu quả với 35 thành viên, trong đó có 1 Chủ tịch, 5 Phó Chủ tịch và 29 Ủy viên.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thế Kỷ, với chức năng là cơ quan tư vấn cho Đảng, Nhà nước về công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật, chịu sự chỉ đạo của Ban Bí thư, thường xuyên và trực tiếp là Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, sự quản lý của Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng đã tập trung tuyên truyền, làm rõ những vấn đề lớn quan trọng trong các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về văn hóa, nghệ thuật. Hội đồng quán triệt, nâng cao nhận thức tư tưởng, chính trị, năng lực chuyên môn, khả năng, nắm bắt và xử lý các vấn đề căn bản, cấp thiết đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý tuyên giáo, văn hóa, những người làm công tác văn hóa, văn nghệ; bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của đội ngũ lý luận, phê bình.
Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa đàm khoa học phục vụ những yêu cầu đặt ra trong đời sống văn hóa, văn nghệ; tổng kết nghiên cứu lý luận, thực tiễn trong hoạt động văn học nghệ thuật; tham gia đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch; tiến hành xét tặng và tổ chức trao tặng thưởng của Ban Bí thư cho các tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật chất lượng cao xuất bản năm 2021...
Trên cơ sở phát biểu định hướng của Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương và thực tiễn hoạt động của Hội đồng, các đại biểu tham dự buổi làm việc đã trao đổi, đề xuất một số ý kiến, kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương trong đời sống văn học, nghệ thuật đất nước.
Kết luận buổi làm việc, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa ghi nhận các ý kiến phát biểu và khẳng định vai trò, vị trí, hoạt động trong thời gian qua của Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương. Hội đồng hội tụ những thành viên có bề dày kinh nghiệm, tâm huyết với sự phát triển văn học, nghệ thuật đất nước; triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm được Ban Bí thư giao; thể hiện nổi bật qua những tư vấn để Đảng đề ra những quyết sách mạnh mẽ về văn hóa, nghệ thuật.
Đồng tình với các nhóm đề xuất, kiến nghị được nêu ra tại buổi làm việc, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đề nghị Hội đồng chú trọng quan tâm, phát huy cao độ trí tuệ, đóng góp của từng thành viên; tăng cường nghiên cứu làm rõ, hoàn thiện hệ thống lý luận của Đảng về văn học, nghệ thuật phù hợp với thực tiễn phát triển đất nước; đẩy mạnh nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn một cách hệ thống; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị liên quan; tăng cường số lượng, nâng cao chất lượng các báo cáo tư vấn cho Ban Bí thư, nhất là tư vấn chuyên đề, chuyên sâu về những vấn đề quan trọng, nổi bật trong đời sống văn học, nghệ thuật nước nhà.
Để làm tốt những nhiệm vụ này, theo Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương cần chú trọng công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ nghiên cứu lý luận, phê bình văn học nghệ thuật; trên cơ sở đó có các đề tài, chuyên đề nghiên cứu có chất lượng. Hội đồng cần coi đây là tiêu chí chính để đánh giá vị trí, vai trò, tầm ảnh hưởng của mình trong đời sống văn học, nghệ thuật đất nước.
Hội đồng cũng cần tạo ra sự giao thoa, kết nối nhịp nhàng giữa những người làm công tác nghiên cứu lý luận, phê bình với những người trực tiếp làm công tác văn học, nghệ thuật; qua đó đoàn kết, định hướng, khích lệ các nhà lý luận, phê bình và văn, nghệ sĩ bám sát, đi đúng đường lối, quan điểm của Đảng về văn hóa, văn nghệ.