Toàn văn phát biểu của Thủ tướng tại phiên giải trình và trả lời chất vấn

Thưa các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các vị đại biểu Quốc hội và đồng bào, cử tri cả nước.

Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn các vị Đại biểu Quốc hội đã dành nhiều thời gian cho việc thảo luận, chất vấn và trả lời chất vấn về nhiều vấn đề quan trọng, mang tính thời sự, được đồng bào, cử tri cả nước và dư luận xã hội quan tâm.

Các nội dung thảo luận, phân tích, đánh giá và chất vấn rất sâu sắc, thẳng thắn, phản ánh sát tình hình và yêu cầu thực tiễn trên hầu hết các lĩnh vực, từ kinh tế đến văn hoá, xã hội, môi trường, cho đến phòng chống thiên tai, bão lũ, ứng phó biến đổi khí hậu và quốc phòng, an ninh, đối ngoại; qua đó thể hiện sự trăn trở, tâm huyết và tinh thần trách nhiệm cao của các vị đại biểu Quốc hội đối với mọi mặt của đời sống xã hội và sự phát triển của đất nước.

Các đồng chí Phó Thủ tướng, Bộ trưởng đã trực tiếp trình bày, thảo luận và trả lời các câu hỏi chất vấn của các vị ĐBQH với tinh thần trách nhiệm cao trước Quốc hội và nhân dân. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xin nghiêm túc tiếp thu các ý kiến xác đáng của các vị đại biểu Quốc hội và đồng bào, cử tri cả nước; tập trung chỉ đạo sớm khắc phục những vấn đề còn hạn chế, bất cập, nỗ lực phấn đấu đạt mức cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ năm 2020, 5 năm 2016-2020 và tạo nền tảng vững chắc thực hiện thành công kế hoạch năm 2021, kế hoạch 5 năm 2021 - 2025 và chiến lược phát triển KTXH 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội.

Thưa Quốc hội

Không chỉ riêng trong năm 2020 này mà ngay từ lúc bắt đầu nhiệm kỳ, chúng ta đã đối diện với những thử thách lớn chưa từng thấy như đợt hạn hán kỷ lục trong gần 100 năm ở Vùng ĐBSCL, sự cố môi trường Formosa, sạt lở đất, lũ quét, lũ ống ở Tây Bắc, bão lũ, ngập lụt ở Miền Trung. Tuy nhiên, bằng quyết tâm của toàn bộ hệ thống chính trị, sự đồng lòng của người dân và doanh nghiệp, chúng ta đã cùng nhau tạo ra hơn 1200 tỷ USD GDP trong gần 5 năm, trên một nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định.

Tạp chí The Economist tháng 8 năm 2020 đã xếp Việt Nam trong top 16 nền kinh tế mới nổi thành công nhất thế giới. Theo số liệu của Ngân hàng thế giới, với tăng trưởng kinh tế bình quân 6,8% một năm giai đoạn 2016-2019, Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia tăng trưởng cao nhất. Dưới tác động của đại dịch COVID-19, trong khi hầu hết các nền kinh tế rơi vào suy thoái, với việc chỉ đạo đồng bộ, quyết liệt “mục tiêu kép”, Việt Nam vẫn kiên cường duy trì tăng trưởng dương ở mức khá.

Nhiều địa phương đã vươn lên trở thành những động lực kinh tế quan trọng, đóng góp vào tăng trưởng chung của cả nước, có địa phương đã đạt mức tăng trưởng GDP kỷ lục trong hàng thập niên, kể cả trong bối cảnh đại dịch COVID-19.

Trong khó khăn, bài học từ "câu chuyện bó đũa", từ lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc đã cho thấy sức mạnh của tinh thần đoàn kết, tinh thần đó một lần nữa đã được khẳng định trong giai đoạn vừa qua, đặc biệt năm 2020 khi Việt Nam đối diện, kiểm soát và đẩy lùi đại dịch COVID-19, được bạn bè quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.

Với những thành tựu đạt được trong những năm gần đây, Việt Nam ngày càng có tiếng nói, trách nhiệm lớn hơn trong những vấn đề khu vực và toàn cầu. Chúng ta đã hoàn thành tốt trọng trách và các cam kết tại các diễn đàn, tổ chức khu vực và quốc tế như vai trò chủ nhà APEC 2017, Chủ tịch ASEAN 2020, Chủ tịch Hội đồng Liên Nghị viện các quốc gia Đông Nam Á (AIPA 41), Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, tổ chức tốt Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều...

Những kết quả này là thành tựu chung của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và toàn thể nhân dân dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng. Nhân kỳ họp này, tôi thay mặt Chính  phủ, trân trọng gửi lời cảm ơn Quốc hội đã ủng hộ, chia sẻ và đồng hành cùng Chính phủ suốt gần 5 năm qua. Tôi cũng trân trọng cảm ơn các cơ quan tư pháp, mặt trận tổ quốc Việt Nam và tổ chức đoàn thể đã luôn sát cánh, ủng hộ Chính phủ vượt qua những khó khăn thách thức.

Thưa Quốc hội

Tất cả chúng ta đều đang nhìn thấy nguồn năng lượng cực lớn ở thế hệ trẻ hiện nay. Trong Lễ khai mạc Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia 2018, tôi đã khích lệ tinh thần khởi nghiệp của thanh niên Việt Nam, hun đúc tinh thần khởi nghiệp mạnh mẽ cho thế hệ trẻ. Thanh niên, từ thành thị đến nông thôn, ai cũng cần có việc làm, cũng mong muốn khởi nghiệp, vươn lên làm giàu, cống hiến cho quê hương, đất nước. Chúng ta đã chứng kiến nhiều ý tưởng khởi nghiệp táo bạo, nhiều công trình sáng tạo độc đáo của thế hệ trẻ.

Vì vậy, cần tăng cường đào tạo, trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết cho thanh niên; đặc biệt là thanh niên ở vùng nông thôn, miền núi, tạo nhiều việc làm mới  cho khu vực này thông qua những dự án đầu tư công cũng như đầu tư tư nhân. Cần có cơ chế thu hút nhân tài, kể cả trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài tham gia xây dựng đất nước như ý kiến ĐBQH đã nêu.

Trong hơn 4 năm qua, chúng ta đã tạo được hơn 8 triệu việc làm mới cho những người đến tuổi lao động và cả những người bị mất việc làm trước đó. Năng suất lao động của nền kinh tế chúng ta thực sự đã được cải thiện rõ nét trong những năm qua với mức tăng 5,8% một năm, cao hơn nhiều so với mức 4,3% giai đoạn trước đây. Tính chung trong gần nhiệm kỳ qua, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam đã tăng gần 145%. Nhìn trên tiêu chuẩn của Ngân hàng thế giới so sánh mức sống với các nước trên thế giới, thu nhập của người dân chúng ta đã tương đương gần 9.000 đô-la (tính theo ngang bằng sức mua).

Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, tầng lớp trung lưu Việt Nam hiện xấp xỉ dân số của một số quốc gia trong nhóm “4 con Hổ châu Á” cộng lại và đến 2045 chiếm trên 50% dân số, tức tương đương dân số Hàn Quốc. Tỉ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều đã giảm mạnh từ 9,8% năm 2015 xuống còn dưới 3% năm 2020. Chúng ta sẽ tiếp tục nỗ lực không ngừng để giảm nghèo bền vững cho 3% hộ dân còn lại; đặc biệt là người dân ở vùng nông thôn, miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng lõi nghèo - ở nơi đó có những người trong độ tuổi lao động chỉ kiếm được thu nhập dăm ba trăm nghìn đồng một tháng.

Chính phủ sẽ chỉ đạo quyết liệt hơn nữa các cấp các ngành ưu tiên nguồn lực, bố trí đất đai, có cơ chế phù hơp để phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, nhà ở cho công nhân và các thiết chế văn hóa ở khu công nghiệp như ý kiến Đại biểu Quốc hội đã nêu.

Tôi cũng ghi nhận ý kiến của Đại biểu về mức lương quá thấp của gần 1 triệu người có nhiều đóng góp đã về hưu trước năm 1993. Thủ tướng giao Bộ Lao động, Thương Binh và Xã hội, Bộ Tài chính trình phương án đề xuất lên Thủ tướng và  Chính phủ để xem xét, xử lý cụ thể đúng quy định và đảm bảo khả năng cân đối của NSNN.

Những con số thống kê, dù phong phú cũng không thể lột tả hết được những thành tựu kinh tế và những tiến bộ trong đời sống xã hội. Đó là cả một chặng đường đầy khó khăn, không phải chỉ cải cách một lần mà phải nhiều lần của các thế hệ đi trước trong nhiều giai đoạn. Điều quan trọng là chúng ta đã biết tận dụng tốt hơn các cơ hội, khơi dậy trong nhân dân niềm tin cũng như khát vọng về một Việt Nam độc lập, tự cường và thịnh vượng, sánh vai với cường quốc năm châu như mong muốn của Bác Hồ.

Thưa các đồng chí

Đại dịch COVID-19 đã tác động đến mọi phương diện của đời sống kinh tế - xã hội của đất nước cũng như toàn cầu. Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã đề ra "mục tiêu kép" vừa phòng chống dịch hiệu quả, bảo vệ an toàn sức khỏe cho nhân dân, vừa nỗ lực phục hồi, duy trì nhịp độ kinh tế-xã hội trong trạng thái bình thường mới. Việt Nam là một trong số ít những nền kinh tế duy trì được tăng trưởng dương trong bối cảnh kinh tế thế giới rơi suy thoái sâu nhất kể từ Đại khủng hoảng 1929-1933.

Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 còn tiếp tục diễn biến phức tạp; nhiều nước Châu Âu buộc phải áp dụng biện pháp tái phong tỏa. Chúng ta tuyệt đối không được lơ là, chủ quan, không để dịch lây lan, bùng phát trở lại. Cần tiếp tục đề cao nhận thức của cộng đồng và toàn xã hội; nâng cao năng lực cách ly, xét nghiệm, điều trị, sản xuất thuốc, vắc xin...

Đồng thời, thực hiện kịp thời, hiệu quả các chính sách hỗ trợ người lao động, người dân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, tập trung phục hồi, phát triển các hoạt động KT-XH.  

Trong khi bệnh dịch còn rình rập, tình trạng “bão chồng bão”, “lũ chồng lũ”  xảy ra liên tiếp tại các tỉnh Miền Trung gây thiệt hại rất nặng nề, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và đời sống của hàng triệu người dân. Chúng ta đã nhận được ý kiến của nhiều người dân về những cố gắng vượt bực của các cấp, các ngành, đặc biệt là các địa phương và lực lượng quân đội đã tập trung toàn lực, thực hiện quyết liệt, kịp thời các biện pháp “4 tại chỗ” phòng chống, cứu hộ, cứu nạn. Ban chỉ đạo tiền phương, các đồng chí Bí thư, Chủ tịch, lãnh đạo các địa phương đã ngày đêm trực, chỉ đạo trực tiếp tại hiện trường, khắc phục hậu quả thiệt hại.

Hàng chục nghìn cán bộ, chiến sỹ quân đội, công an không quản ngại hiểm nguy, gian khó, ngày đêm vật lộn với bão lũ để hỗ trợ đồng bào, cứu hộ người dân bị nạn. Nhiều tấm gương cán bộ, chiến sỹ, trong đó có những sỹ quan cao cấp đã hy sinh quên mình; nhiều tổ chức, cá nhân đã có những nghĩa cử cao đẹp hỗ trợ, giúp đỡ nhân dân vùng bị ngập lụt. Một lần nữa chúng ta càng thấy ngời sáng tình đồng bào - đồng chí - đồng đội nghĩa tình, thắm thiết, nhân văn, thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ ta, của truyền thống văn hóa Việt Nam.

Chính phủ đã chỉ đạo các cấp các ngành khẩn trương hỗ trợ người dân dựng lại và sửa chữa nhà cửa bị hư hại; bảo đảm lương thực, thực phẩm, thuốc men; khắc phục nhanh các công trình hạ tầng, trường học, bệnh viện bị sự cố hư hỏng, ngập lụt; sớm phục hồi các hoạt động kinh tế, xã hội, ổn định cuộc sống người dân vùng bị ảnh hưởng.

Chính phủ sẽ đánh giá nghiêm túc nguyên nhân khách quan và chủ quan về thiên tai, lũ lụt vừa qua, kể cả xem xét tình hình quy hoạch, quản lý rừng và hồ đập thủy điện để có các biện pháp chấn chỉnh. Đẩy mạnh trồng rừng, bảo vệ rừng xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm phá rừng, nâng cao chất lượng rừng, vận hành hiệu quả  hồ chứa, liên hồ chứa, bảo đảm an toàn cho sản xuất và cuộc sống của người dân.

Đồng thời, triển khai các giải pháp căn bản, lâu dài trước tình hình thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, nghiêm trọng; trong đó tập trung xây dựng các phương án ứng phó hiệu quả; nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo; lập bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất, lũ quét, ngập lụt, quy hoạch bố trí dân cư phù hợp hơn; kiện toàn bộ máy phòng chống thiên tai, trang bị thêm các phương tiện, thiết bị cần thiết; Lựa chọn một số dự án ưu tiên đầu tư để nâng cao năng lực chủ động phòng chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu. Sẽ ban hành chiến lược ứng phó thiên tai vào cuối năm nay.

Thưa Quốc hội

Mọi thành quả đạt được trong nhiệm kỳ 2016-2020 trên mọi phương diện từ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội cho đến đối ngoại, quốc phòng và an ninh, là thành quả và quyết tâm chung của toàn bộ hệ thống chính trị, của cộng đồng doanh nghiệp cũng như nỗ lực của gần 100 triệu người dân Việt Nam, dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng. Nhân dân luôn là trung tâm trong mọi hoạch định chính sách, quyết nghị của chúng ta.

Ý Đảng - Lòng Dân chính là kim chỉ nam, cội nguồn sức mạnh để chúng ta vững bước tiến lên. Trong nhiệm kỳ qua, Chúng ta đã tập trung xây dựng hệ thống hành chính nhà nước kiến tạo phát triển, liêm chính, hành động quyết liệt phục vụ nhân dân và đạt được những kết quả tích cực bước đầu. Chúng ta tiếp tục đẩy mạnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tăng cường kỷ luật kỷ cương, kiên quyết phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, lợi ích nhóm, trục lợi chính sách.

Tuy nhiên, trong thực tế, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước có nơi còn chưa cao, tình trạng bố trí cán bộ bất hợp lý, hiện tượng nhũng nhiễu tiêu cực, không hoàn thành chức trách nhiệm vụ còn chưa được giải quyết, xử lý triệt để như ý kiến Đại biểu Quốc hội đã nêu.

Tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo các ngành cần chú trọng hơn công tác xây dựng chính sách, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính; bảo đảm công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình. Đồng thời, nâng cao chất lượng, hiệu lực công tác thực thi, hiệu quả công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra; bảo vệ quyền tài sản, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, hành chính, dân sự, tạo sự yên tâm cho nhà đầu tư, doanh nghiệp làm ăn kinh doanh như ý kiến của nhiều đại biểu đã nêu tại nghị trường và trên các phương tiên tuyền thông.

Chính phủ cũng sẽ đề xuất cấp có thẩm quyền về cơ chế tiền lương, đánh giá, đề bạt cán bộ phù hợp. Thủ tướng Chính phủ ghi nhận ý kiến của nhiều vị ĐBQH đã nêu về những bất cập, chồng chéo, chậm được sửa đổi trong các cơ chế, chính sách pháp luật, Thủ tướng cho rằng đây thực sự là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, là ưu tiên đột phá chiến lược trong thời gian tới.

Đồng thời, Chính phủ ưu tiên chỉ đạo khâu thực thi pháp luật; và mong nhận được sự đồng hành, chia sẻ của các vị ĐBQH trong việc nâng cao chất lượng văn bản pháp luật và sự vào cuộc đồng bộ hơn nữa của các cơ quan tư pháp.

Những cải cách hành chính mạnh mẽ, trong hơn 4 năm qua đã góp phần tăng tổng số doanh nghiệp được thành lập mới đạt gần 350.000 doanh nghiệp, tương đương một nửa tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trong nền kinh tế. Tổng số vốn đăng ký mới và tăng vốn đạt gần 10 triệu tỷ đồng. Giờ đây Việt Nam đã có hàng trăm doanh nghiệp có quy mô tài sản từ hơn trăm triệu đến hàng tỷ đô-la, trong đó có nhiều tập đoàn chế tạo, công nghệ thông tin, viễn thông; trong gần 5 năm qua có trên 60 nhà máy chế biến hiện đại được xây dựng và đi vào hoạt động.

Trong lĩnh nông nghiệp đã có sư tham gia tích cực của nhưng tập đoàn hàng đầu Việt Nam, hứa hẹn đem lại những đột phá lớn về chuỗi cung ứng, về nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất lớn, quy mô công nghiệp, có sức cạnh tranh khu vực và toàn cầu…

Và ngày 19/12 tới đây, tại Bình Phước sẽ khánh thành nhà máy chế biến thịt gà với vốn đầu tư 160 triệu USD, công suất 100 triệu con/năm, lớn nhất thế giới.

Thị trường chứng khoán vào thời điểm đầu năm 2016 chỉ đạt 500 điểm nhưng đã sớm đạt kỷ lục trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam với 1.200 điểm vào tháng 4 năm 2018. Dưới tác động của COVID-19 và suy thoái của kinh tế toàn cầu, chỉ số VN-Index vẫn duy trì ở mức trên dưới 950 điểm. Quy mô vốn hóa thị trường chứng khoán đạt trên 100% GDP, trong đó riêng thị trường cổ phiếu xấp xỉ 70% GDP, giúp bổ sung thêm khoảng 115 tỷ đô-la vào tài sản quốc gia so với cách đây 4 năm. Mỗi năm chúng ta chứng kiến hàng triệu tỷ đồng vốn đầu tư đang đổ vào và hàng triệu việc làm đang được tạo ra trên khắp cả nước…

Chúng ta cần tiếp tục phải duy trì được nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, nhất quán mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức thấp (dưới 4%) và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Phấn đấu Việt Nam luôn là nền kinh tế năng động, sáng tạo, phát triển nhanh nhưng ổn định, bền vững, không để xói mòn các yếu tố nền tảng vĩ mô mà chúng ta đã dày công tạo dựng.

Nhân đây, tôi xin nói về việc xác định muc tiêu tăng trưởng 2021 khoảng 6% mà ĐBQH nêu, Thủ tướng Chính phủ nhận thấy mức tăng trưởng này còn khiêm tốn so với tiềm năng của đất nước và nhất là xuất phát từ mức thấp của năm 2020 do ảnh hưởng của dịch bệnh. Tuy nhiên, tình hình dịch bệnh còn phức tạp, cùng với những, căng thẳng, diễn biến chính trị khó lường trong khu vực và trên thế giới, có thể ảnh hưởng tiêu cực hoặc tích cực tới triển vọng phục hồi kinh tế  toàn cầu, Chính phủ đang chỉ đạo xây dựng các kịch bản tăng trưởng và  phương án hành động khác nhau, để bất luận trong trường hợp nào, chúng ta vẫn giữ được sự chủ động chiến lược và hoàn thành các  mục tiêu kinh tế - xã hội tốt nhất.

Như tôi từng nói, thách thức lớn nhất của chúng ta hiện nay không phải là thoát bẫy thu nhập trung bình, nguy cơ lớn nhất của chúng ta không phải là tụt hậu về kinh tế; mà thách thức lớn nhất của chúng ta chính là thiếu ý chí vươn lên và nguy cơ lớn nhất là thiếu quyết tâm hành động. Dự thảo văn kiện trình Đại hội Đảng XIII đề ra mục tiêu đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, phấn đấu trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập Nước, phấn đấu trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, và nỗ lực của cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân, với tinh thần, trí tuệ và bản lĩnh của dân tộc, chúng ta hoàn toàn có thể xây dựng được một mô hình phát triển thịnh vượng toàn diện, bao trùm của chính chúng ta. Đó là một nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, nơi mà mọi người dân, mọi doanh nghiệp, mọi thành phần kinh tế đều bình đẳng tham gia đóng góp vào sự phát triển của đất nước.

Thưa Quốc hội

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Chúng ta đã cắt giảm thuế và chi phí hành chính, đồng thời xóa bỏ các trở ngại về mặt chính sách và môi trường kinh doanh để khuyến khích tinh thần doanh nhân, thúc đẩy khởi nghiệp và sáng tạo; tham gia nhiều hiệp định FTA để mở rộng không gian phát triển mới cho nền kinh tế, nhất là hai hiệp định FTA thế hệ mới là CPTPP và EVFTA, góp phần đa dạng hóa thị trường, tham gia tích cực hơn vào các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu…

Trong xu thế hiện nay, chúng ta cần tiếp tục kiên trì một số biện pháp và chính sách quan trọng nhằm củng cố hơn nữa niềm tin và sự lạc quan của các nhà đầu tư và doanh nghiệp, cụ thể là:

- Không ngừng cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh theo hướng giảm thiểu rủi ro, chi phí và các thủ tục; loại trừ các xung đột, chồng chéo trong hệ thống pháp luật về đầu tư, kinh doanh.

- Ưu tiên đầu tư và triển khai nhanh các dự án kết cấu hạ tầng, đặc biệt là các kết cấu hạ tầng chiến lược, hạ tầng xương sống về cả ba phương diện số lượng, chất lượng, và tính đồng bộ. Chú trọng đầu tư bảo đảm hệ thống hạ tầng cơ bản ở nông thôn miền núi.

- Nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, nhất là giáo dục đại học và đào tạo lao động giàu kỹ năng phục vụ sự phát triển của nền kinh tế hiện đại.

- Lành mạnh hóa hơn nữa hệ thống tài chính- ngân hàng, áp đặt kỷ luật đối với các ngân hàng yếu kém để giảm rủi ro, giảm mặt bằng lãi suất, chi phí vốn cho doanh nghiệp.

Thưa Quốc hội

Ngày nay, trẻ em Việt Nam ai ai cũng được đến trường, được học hành, vui chơi. Tuy nhiên, chúng ta cũng thấy những mặt hạn chế của nền giáo dục nước nhà như nhiều ĐBQH đã nêu rất thẳng thắn tại nghị trường.

Chính phủ ý thức được nhu cầu cấp thiết cải cách mạnh mẽ và toàn diện nền giáo dục, từ cơ sở vật chất cho đến phương tiện giảng dạy, từ sách giáo khoa cho đến phương pháp sư phạm, từ cơ chế tự chủ cho đến cơ chế tiền lương, song trung tâm vẫn phải là người học và người thầy, tinh thần “tiên học lễ, hậu học văn”, "tôn sư trọng đạo" phải luôn được đề cao, tinh thần tự học, sáng tạo, học đi đôi với hành phải được khuyến khích, tư duy của nhà quản lý giáo dục cũng cần phải đi trước.

Chúng ta cần trao cơ hội cho tư nhân tham gia nhiều hơn nữa vào hệ thống giáo dục, nhất là giáo dục chất lượng cao hướng đến chuẩn mực quốc tế. Các trẻ em khó khăn phải được sự trợ giúp của Nhà nước để việc hoc tập, phát triển bản thân không bị gián đoạn.

Trước mắt, chúng ta phải tập trung chăm lo cho trẻ em, học sinh khu vực miền Trung - nơi vừa chịu tác động nặng nề của bão lũ. Các em, các cháu ở đó đã không được đến trường trong nhiều tuần. Chúng ta phải đảm bảo môi trường học tập an toàn, nơi không có bạo lực, khói thuốc và chất kích thích, nhất là tệ nạn ma túy, bạo lực trong trường học và trong một bộ phận giới trẻ. Một cuộc sống tốt hơn cho các gia đình Việt Nam đòi hỏi hệ thống chăm sóc sức khỏe có chất lượng, dễ dàng tiếp cận và chi phí hợp lý.

Đến nay, sau nhiều nỗ lực, chúng ta đã bao phủ được mạng lưới bảo hiểm y tế toàn dân lên gần 91% so với 75% cách đây hơn 4 năm, bảo hiểm xã hội cũng được mở rộng chiếm 30% lực lượng lao động, tăng gấp 1,3 lần so với năm 2015. Chúng ta đã kiểm soát được sự lây lan và giảm thiểu tác hại của COVID-19.  

Thành quả chống dịch COVI-19 đã cho thấy tính ưu việt của hệ thống y tế công lập nước ta. Tuy nhiên, chắc chắn ngành y tế của chúng ta vẫn còn nhiều việc phải làm, nhiều hạn chế, bất cập; chúng ta cần kiểm soát tình trạng thương mại hóa quá mức, “tiền nào của nấy” về chất lượng điều trị, chăm sóc sức khỏe y tế cho nhân dân.

Chính phủ sẽ nỗ lực tăng cường khả năng đáp ứng của hệ thống y tế dự phòng, đưa y tế đến gần người dân hơn ở khắp mọi miền đất nước nhưng với một chi phí thấp hơn, thúc đẩy hệ thống y tế từ xa. Như nhiều vị đại biểu Quốc hội đã có ý kiến, chúng ta sẽ từng bước mở rộng độ bao phủ của bảo hiểm y tế toàn dân, đồng thời mở rộng phạm vi thanh toán bảo hiểm y tế, nhất là đối tượng trẻ em, người già, người có hoàn cảnh khó khăn.

Người già phải được chăm sóc y tế tốt hơn; trẻ em, đặc biệt là trẻ em từ 6 đến 11 tuổi, tiếp đến là trẻ em dưới 16 tuổi theo quy định của Luật Trẻ em sẽ cần được nhà nước chi trả bảo hiểm y tế hoàn toàn. Chính phủ quyết tâm cải thiện tình trạng quá tải bệnh viện, chất lượng dịch vụ y tế gắn với cơ chế tiền lương, viện phí.

Chính phủ không bao giờ chấp nhận tình trạng bệnh nhân mù mờ trước chi phí y tế, do đó ngành y tế phải có trách nhiệm đảm bảo tính minh bạch về viện phí hơn nữa, kiểm soát tốt hơn chi phí dược phẩm, phác đồ và thuốc chữa bệnh cũng như vật tư, thiết bị y tế. Chính phủ sẽ nỗ lực để không ai bị bỏ rơi do chi phí Vaccine cao vượt khả năng chi trả của người dân, hướng đến những người mắc các bệnh hiểm nghèo như ung thư, HIV/AID... sẽ được chăm sóc y tế hợp lý hoặc được bảo hiểm y tế chi trả, trước mắt là bệnh nhi ung thư. Mỗi trẻ em là tài nguyên quý giá của dân tộc, do đó chúng ta phải có trách nhiệm rất lớn đối với thế hệ tương lai của đất nước.

Chỉ cách đây không lâu, khi đọc tin cháu Đặng Trần Thủy Tiên, sinh viên Đại học Ngoại Thương - đã được điều trị khỏi ung thư, tôi rất xúc động. Cùng với sự chăm sóc tận tình của đội ngũ bác sĩ Bệnh viên K, chính là niềm tin, nghị lực và tinh thần lạc quan đã giúp Thủy Tiên thắng được căn bệnh ung thư để tiếp tục theo đuổi giấc mơ của mình.

Câu chuyện này đã truyền cảm hứng đến nhiều người, đó là nếu chúng ta giữ được tinh thần lạc quan trong mọi hoàn cảnh, chúng ta sẽ vượt qua mọi thách thức để không ngừng tiến về phía trước. Cùng với giáo dục và y tế, chúng ta cũng đang xây dựng mạng lưới an sinh xã hội rộng lớn.

Chúng ta phải có trách nhiệm hơn nữa chăm lo cho những người có công với đất nước; người nghèo, người tàn tật, người già trước xu hướng già hóa dân số; bảo vệ phụ nữ và trẻ em, nhất là trẻ em gái trước vấn nạn xâm hại và tăng cường các giải pháp bảo đảm thực hiện quyền trẻ em và bảo vệ trẻ em.

Chúng ta cần phải chung tay hành động một cách đầy trách nhiệm hơn nữa để phát triển trẻ thơ toàn diện, được an toàn, khỏe mạnh, được học tập và phát huy tối đa tiềm năng.

Thưa Quốc hội

Ngay từ khi thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Bác Hồ kính yêu đã từng nói rất sâu sắc rằng: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Đảng và Nhà nước ta đã kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc và luôn coi văn hóa – nghệ thuật là bản sắc, là yêu cầu của sự phát triển bền vững, trường tồn.

Tiếp thu ý kiến của các vị Đại biểu Quốc hội về lĩnh vực văn hóa, Chính phủ sẽ chỉ đạo rà soát, trình Quốc hội ưu tiên hơn nguồn lực NSNN với cơ chế, chính sách phù hợp; cũng như xã hội hóa nguồn lực cho phát triển văn hóa. Yêu cầu các cấp, các ngành tiếp tục xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, tốt đẹp, toàn diện ở gia đình, nhà trường, cộng đồng và trong toàn xã hội; rà soát lại các quan hệ xã hội liên quan đến văn hóa, đạo đức truyền thống để bảo vệ nền tảng giá trị bằng giáo dục và bằng pháp luật.

Kiên quyết xử lý nghiêm khắc các vi phạm pháp luật về văn hóa, đạo đức xã hội. Cần tôn vinh gương người tốt, việc tốt; phê phán những hành vi vô trách nhiệm, thiếu văn hóa; khơi dậy tinh thần yêu nước, ý chí tự lực tự cường, tự hào dân tộc và khát vọng vươn lên của người dân Việt Nam.

Thưa các đồng chí

Thời gian gần đây, hiện tượng thiên tai, biến đổi khí hậu và thời tiết diễn ra ngày càng khốc liệt hơn, với tần suất dày hơn. Ngoài những thiệt hại về vật chất, chúng ta đau buồn khi thiên tai, bão lũ, các vụ sạt lở đất đã cướp đi sinh mạng của nhiều người dân vô tội.

Chúng ta vô cùng bàng hoàng khi có nhiều thi thể trẻ em được tìm thấy tại hiện trường các vụ sạt lở núi kinh hoàng xảy ra gần đây, như vụ sạt lở xảy ra tại xã Phước Lộc (Phước Sơn, Quảng Nam) có đến đến 6 thi thể trẻ nhỏ từ 4 đến 9 tuổi. Các cháu vẫn còn chưa được học hết bài học trên lớp, chưa đọc hết mẩu chuyện, chưa chơi xong trò chơi của các cháu, và còn nhiều ước mơ chưa thực hiện được.

Bão lũ và sạt lở đất ở miền Trung gần đây hay vùng núi Tây Bắc, Tây Nguyên do biến đổi khí hậu cực đoan, do địa hình dốc đứng, do sự tác động của con người, trong đó có thủy điện nhỏ, công trình hạ tầng… và điều này đã tạo ra nhiều tranh luận, song dù bất luận là nguyên nhân trực tiếp là gì thì chúng ta vẫn phải tiếp tục bảo vệ rừng, nhất là rừng tự nhiên, một cách nghiêm ngặt.

Ngay từ đầu nhiệm kỳ, tôi đã yêu cầu đóng cửa rừng tự nhiên và chúng ta cần tiếp tục nhất quán với quan điểm đó. Độ che phủ rừng hiện nay của chúng ta đã tăng trở lại, song so với nhiều nước thì vẫn còn thấp. Do đó, chúng ta phải tiếp tục trồng cây gây rừng, làm cho Tết trồng cây trở thành một hoạt động thực chất hơn nữa theo lời dạy của Bác Hồ.

Hướng đến lời dạy đó, tôi đề xuất sáng kiến trồng 1 tỷ cây xanh trong 5 năm tới, trong đó có các khu đô thị. Là một nước đang phát triển với kết cấu cơ sở hạ tầng còn thiếu và chưa đồng bộ, chính phủ đang tập trung vào hạ tầng trọng yếu của quốc gia như đường bộ cao tốc Bắc – Nam, sân bay quốc tế Long Thành, các cao tốc liên kết vùng, các tuyến đường sắt đô thị…

Phấn đấu đến 2030 cả nước có khoảng 5000 km đường bộ cao tốc, trong đó đến 2025 hoàn thành đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông. Tăng cường hệ thống hạ tầng thủy lợi, bảo đảm an toàn các hồ chứa, ứng phó với biến đổi khí hậu ở các vùng, nhất là ĐBSCL và chống ngập, chống ùn tắc giao thông ở TP Hồ Chí Minh, Hà Nội.

Đồng thời, đẩy mạnh hạ tầng số, xây dựng và phát triển, kết nối đồng bộ hạ tầng dữ liệu quốc gia, vùng, địa phương, dữ liệu doanh nghiệp và dân cư. Đây cũng là tiền đề thực hiện phát triển kinh tế số, chính quyền số và xã hội số. Trong khi theo đuổi các dự án lớn của quốc gia, chúng ta cũng không bỏ sót những dự án nhỏ, những con đường, chiếc cầu ở nông thôn – nơi tạo ra việc làm và thu nhập trực tiếp cho bà con. Chúng ta không khỏi xót xa khi nhìn thấy trẻ em đến trường phải đu dây qua những dòng sông dữ ở nhiều tỉnh miền núi hay phải chèo xuồng đến trường ở nhiều tỉnh ĐBSCL.

Do vậy, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt và ban hành NQ số 12 để thực hiện Nghị quyết số 88 của Quốc hội về phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021- 2030. Đây là một chương trình mục tiêu quốc gia thứ 3 Chính phủ trình Quốc hội thông qua.

Cùng với giao thông, hạ tầng viễn thông cũng sẽ được bao phủ và nâng cấp hơn nữa, trước mắt là mạng 5G. Người dân sẽ ngày càng tiếp  cận với internet tốc độ cao, kể cả ở những vùng nông thôn, nhanh chóng thúc đẩy toàn diện quá trình chuyển đổi số quốc gia đưa một số ngành, lĩnh vực của Việt Nam đi tắt, đón đầu và vượt lên so với các nước trong khu vực.

Chúng ta hãy cùng nhau hướng đến xây dựng một nền kinh tế đa dạng, phát triển bền vững, hài hòa các mục tiêu kinh tế - xã hội - môi trường, ở đó mọi người dân đều có cơ hội chung tay đóng góp vào sự phồn vinh của đất nước, tất cả trẻ em Việt Nam đều được giáo dục tốt và đạt được giấc mơ Việt Nam; người già ai ai cũng được chăm sóc sức khỏe, sống trường thọ hơn và hạnh phúc bên con cháu; thanh niên ai cũng có việc làm, thu nhập cao và luôn thăng tiến trong sự nghiệp.

Để đạt được điều này, Chính phủ và toàn hệ thống chính trị chúng ta sẽ phải nỗ lực rất nhiều bằng cả trái tim và khối óc. Thưa quý vị đại biểu, Thế giới đã nhìn thấy Việt Nam là vùng đất của những anh hùng. Nơi đây, những Hai Bà Trưng, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Chí Minh… và hàng ngàn ngôi đền của những vị thánh, những bậc hiền nhân, những vị tướng kiệt xuất, danh nhân văn hóa lớn của dân tộc.

Trải qua mấy ngàn năm lịch sử đã tôi luyện cho dân tộc Việt Nam bản lĩnh và ý chí sắt đá. Tổ tiên chúng ta từ thời các Vua Hùng dựng nước, trải qua bao triều đại Đinh, Lý, Trần, Lê… cho đến thời đại Hồ Chí Minh, đã đương đầu với vô vàn thử thách. Ông cha ta từ việc chinh phục được những vùng đất dữ, rừng thiêng nước độc, chế ngự thiên nhiên, đến việc đẩy lùi ách xâm lăng của các thế lực phong kiến, rồi đến sự đô hộ của thực dân, đế quốc; không thử thách nào mà dân tộc ta không thể vượt qua.

Chúng ta có trách nhiệm làm cho Việt Nam trở nên hùng cường, biến những ước mơ, khát vọng trở thành hiện thực. Chúng ta không còn những vùng đất hoang để khai phá như tổ tiên, nhưng vẫn còn những bầu trời lớn, những vùng biển sâu, những lĩnh vực mới đang chờ được khám phá, những câu chuyện thành công ly kỳ. Đất nước và dân tộc ta đang đứng trước những thời cơ và vận hội mới. Trước hết là tổ chức thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 13 của Đảng ta.

Thưa các đồng chí

 Đúng 70 năm trước, Bác Hồ kính yêu của chúng ta trên đường đi Chiến dịch Biên Giới tại Rừng Nà Tu (Bắc Kạn) đã tặng Thanh niên xung phong bốn câu thơ để nhắn nhủ về tầm quan trọng của việc bồi dưỡng chí khí cách mạng:

"Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên".

Trong bối cảnh mới ngày nay, trước muôn vàn khó khăn thách thức và vận hội mới, tôi xin mượn bốn câu thơ của Bác để bày tỏ sự quyết tâm của tất cả chúng ta:

"Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Thịnh vượng và phát triển
Quyết chí ắt làm nên".

Xin chân thành cảm ơn Quốc hội và tất cả quý vị đại biểu đã lắng nghe!