Nhà cầm quân tuyển Anh Gareth Southgate khẳng định chiến thắng của các học trò trước tuyển Đan Mạch trong trận bán kết EURO 2020 ở Wembley (Anh) ngày 7/7/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong quá khứ, cựu hậu vệ này từng gắn liền với thất bại của tuyển Anh khi sút hỏng quả luân lưu trong trận gặp Đức ở EURO 1006, trong khi sự nghiệp huấn luyện chẳng mấy hứa hẹn khi xuống hạng cùng Middlesbrough và cầm U-21 Anh không thực sự khả quan. Mọi chuyện thực tế xảy đến bất ngờ với chính HLV trẻ này. Lẽ ra, công việc đã thuộc về ông Sam Allardyce nhưng những bê bối ngoài sân cỏ đã khiến "cuộc tình này" không nên duyên. Bí người, Liên đoàn bóng đá Anh (FA) mạo hiểm với Southgate, bất chấp sự chê bai của truyền thông.
Đúng là "trong cái rủi có cái may". Kinh nghiệm làm từ tuyến trẻ đã giúp ông Southgate hiểu được rằng tương lai của bóng đá Anh thuộc về những tài năng trẻ, thay vì những cầu thủ đã lên hàng sao, vốn luôn kèm theo sự chú ý đầy rắc rối của cánh báo chí. World Cup 2018 - những người hâm mộ Anh không đặt nhiều kỳ vọng vào đội tuyển, với họ, Tam Sư chơi giải này như một cuộc đấu lấy lệ rồi FA có cớ chia tay ông Southgate. Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy điều khác. Anh chơi xù xì, không tấn công theo cảm hứng, hiểu được về cái gọi là thời điểm trong trận, lúc nào cần đá nhanh, lúc nào cần đá chậm, đá vì kết quả chung cuộc. Lọt vào tới bán kết giải đấu ở Nga, HLV Southgate cùng các cầu thủ đã chiếm được tình cảm của người hâm mộ. Tới lúc này, quá trình chuyển đổi từ "mèo thành sư tử" của tuyển Anh dưới thời HLV Southgate mới được ghi nhận.
Không lựa chọn cầu thủ theo sự yêu thích của cổ động viên hay truyền thông đòi hỏi, lựa chọn theo phong độ thực tế và cố gắng xây dựng quá trình chuẩn bị cho những giải đấu lớn dựa theo các bài học tránh vết xe đổ của quá khứ. Đội tuyển không phải là "gánh xiếc", các cầu thủ phải tập trung cho bóng đá. Tiếp đó, ông nhấn mạnh tới vai trò "kiểu mẫu" của các cầu thủ, cho phép thực hiện động tác "quỳ gối" trước trận để gửi đi thông điệp phản đối phân biệt chủng tộc. Ông từng chia sẻ: "Các cầu thủ của tôi là những người kiểu mẫu trong xã hội. Ngoài sân cỏ, họ còn có cuộc sống khác. Chúng ta phải trao cho họ sự tự tin để dám đứng lên nói về những vấn đề. Khi đó, họ sẽ vì đồng đội trong sân và vì những thứ ảnh hưởng tới họ".
Nhìn nhận về quá trình chuyển biến của tuyển Anh, cựu danh thủ nổi tiếng Philipp Lahm của Đức từng bình luận: "HLV Southgate quản lý tốt những ngôi sao được trả lương rất cao của tuyển Anh. Ông khiến họ hiểu rằng đồng tiền người ta bỏ ra cho họ không chỉ liên quan tới bóng đá. Ông yêu cầu họ có trách nhiệm với xã hội. Điều này tạo ra sự khác biệt. Tiếp đó, ông ấy khiến các cầu thủ tin vào kế hoạch của mình. Cụ thể, chúng ta không để ai ghi bàn dễ dàng và nhanh chóng trên sân. Chúng ta phải là một tập thể kiên cường".
Lối chơi của tuyển Anh có thể không "đã mắt" như những thời HLV trước nhưng dưới chỉ đạo của ông Southgate, Anh là tập thể khó đánh bại. Bàn thua duy nhất từ cú đá phạt đẹp mắt của Mikkel Damsgaard trong trận bán kết với Đan Mạch, trong khi chặn đứng những "khẩu thần công" của Croatia, Đức hay Ukraine cho thấy một tuyển Anh hiện đại. Thắng chỉ cần chênh lệch 1 tới 2 bàn nhưng hạn chế tối đa không để đối thủ dễ dàng ghi bàn.
Sau thất bại tại World Cup 2018, các cầu thủ Anh đã trưởng thành hơn. HLV Southgate cũng nâng cao khả năng "đọc trận đấu" hơn. Tuyển Anh thường nhập cuộc nhanh, chơi ào ạt trong 10 phút đầu. Dù có bàn thắng hay không có bàn thắng, họ lùi về sân nhà chơi thủ phản, hay dựa vào các tình huống phối hợp nhóm. Cách chơi này đúng là có phần đơn điệu nhưng giúp họ bảo đảm cả thế trận tấn công lẫn phòng ngự.
Hàng chục năm chờ đợi, cuối cùng cổ động viên Anh lại được hưởng bầu không khí của một trận chung kết giải bóng đá lớn. Trên sân nhà Wembley, HLV Southgate đang chờ đợi "tiếng gầm vang" từ các học trò.