Hơn 200 ngày ăn gốm, ngủ gốm và mơ gốm
Chiếc đĩa gốm 1.000 chữ “Long” viết bằng thư pháp dưới men của Công ty CP Gốm Chu Đậu thuộc Tổng Công ty Thương mại Hà Nội - CTCP (Hapro), một thành viên Tập đoàn BRG, được vinh danh Kỷ lục Guiness Thế giới là niềm tự hào không chỉ cho gốm Chu Đậu mà còn cho nghề gốm sứ Việt Nam. Đây cũng chính sự tôn vinh xứng đáng dành cho những người nghệ nhân và thợ gốm Chu Đậu, những người yêu gốm như “hơi thở”.
Đĩa gốm Chu Đậu 1.000 chữ Long viết bằng thư pháp có đường kính 1,2 m được làm hoàn toàn bằng phương pháp thủ công.
Ngược dòng thời gian trở về những tháng mùa xuân năm 2010, nhân dịp Chào mừng Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, Hapro được Thành phố lựa chọn gắn điểm công trình chào mừng Đại lễ tại Công ty CP Gốm Chu Đậu. Đây vừa là niềm vinh dự mà cũng là thách thức với lãnh đạo công ty, để sáng tạo ra một sản phẩm đặc biệt ý nghĩa nhân dịp này.
Ông Vũ Thanh Sơn, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Gốm Chu Đậu cho biết: “Từ suy nghĩ Thăng Long – Hà Nội có ý nghĩa là “Rồng bay lên” và đĩa gốm hình tròn biểu tượng cho trời, các nghệ nhân Gốm Chu Đậu đã nảy ra ý tưởng làm một chiếc đĩa gốm kích thước lớn được vẽ 1.000 chữ “Long” tượng trưng cho 1.000 con Rồng đang bay trên bầu trời”.
Ý tưởng này được đưa ra, các nghệ nhân Chu Đậu đều hứng khởi và không khí xưởng gốm như một ngày hội. Nhưng để chế tác được chiếc đĩa gốm đường kính 1,2 mét, kích thước đĩa lớn nhất Việt Nam vào thời điểm đó bằng phương pháp hoàn toàn thủ công là một thách thức không hề nhỏ đối với bất kỳ người thợ nào.
Trong tất cả các khâu làm nên chiếc đĩa gốm kỷ lục này, khâu nào cũng quan trọng và đòi hỏi sự tỉ mỉ và bí quyết. Đầu tiên phải kể đến khâu làm khuôn và tạo xương gốm. Để làm một chiếc khuôn khổng lồ, những người thợ của Gốm Chu Đậu đã phải cùng nhau thử nghiệm nhiều lần mới ra được chiếc khuôn như ý. Trong khi một nhóm những nghệ nhân khác trăn trở thử nghiệm ngày đêm cách pha trộn đất sét, cao lanh để tạo nên xương gốm đủ độ chắc, chịu được lửa nung ở lò quy mô lớn.
Sau hàng chục mẻ lò trong suốt hơn 4 tháng ròng, cuối cùng các nghệ nhân gốm Chu Đậu đã ra được công thức chuẩn để làm phần thô chiếc đĩa gốm lớn nhất Việt Nam. Tổng thời gian hoàn thành chiếc đĩa là gần 7 tháng.
Tôn vinh sự sáng tạo và chủ quyền Việt Nam
Điều đặc biệt của chiếc đĩa gốm Chu Đậu đạt kỷ lục thế giới chính là 1.000 chữ “Long” được viết bằng thư pháp bởi nhà thư pháp nổi tiếng Lê Thiên Lý, người đã sáng tạo ra hai lối viết thư pháp mới: “Nhân diện thư” và “vật điểu thư”.
Do vậy đĩa gốm Chu Đậu viết 1.000 chữ “Long” là sự sáng tạo độc đáo và tài hoa độc nhất vô nhị của thư pháp Việt Nam đương đại. Kết hợp các thể thư pháp truyền thống với hai thể thư pháp mới, 1.000 chữ “Long” mỗi chữ mỗi vẻ, không chữ nào giống chữ nào tạo thành bức tranh liên hoàn kỳ thú.
Ông Lê Thiên Lý viết 1.000 chữ Long bằng thư pháp trên đĩa gốm Chu Đậu.
Chữ là người (Nhân Diện Thư): Là dũng tướng bảo vệ thành Thăng Long, nhà nho suy tư bên ngòi bút lông, anh bộ đội cầm súng bảo vệ Tổ quốc, anh hải quân với biển khơi lộng gió, em bé bên quyển sách, sinh viên thi đỗ thủ khoa…
Chữ là vật (Vật Điểu Thư): Là cây đàn, lá, hoa, con cá, con tôm, quyển sách, cây bút, lưỡng cực âm dương hay bình gốm. Chữ “Long” còn được biến hóa khôn lường theo dáng rồng chầu, rồng ẩn, rồng múa, rồng bay và bản đồ Việt Nam có đầy đủ hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Theo nhà thư pháp Lê Thiên Lý, 1.000 chữ “Long” thư pháp được viết trên chiếc đĩa khổng lồ trong gần 2 tháng mới hoàn thành. Trong quá trình này, ông đã phải treo người lên cao trong vài giờ đồng hồ mỗi lần.
“Viết thư pháp trên đĩa gốm cỡ lớn như vậy là lần đầu tiên tôi kết hợp cùng Gốm Chu Đậu, dòng gốm cổ có gần 600 năm lịch sử. Điều này thể hiện ý nghĩa rất lớn, tượng trưng cho trí tuệ và tài năng của người Việt Nam và là quà tặng ý nghĩa dành cho Thủ đô Hà Nội nghìn năm văn hiến”, ông Lê Thiên Lý cho biết.
Cả nghìn chữ thư pháp “Long” đã được phủ dưới lớp men tro trấu đặc trưng của Gốm Chu Đậu, dòng men đã được xác lập độc bản kỷ lục Việt Nam. Do vậy chiếc đĩa đặc biệt này là đỉnh cao của tinh hoa văn hóa Việt Nam về cả nghệ thuật gốm và thư pháp. Đây chính là sự khẳng định mạnh mẽ chủ quyền đất nước, bản sắc riêng của dân tộc Việt Nam.
Tâm huyết với việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa lịch sử của Gốm Chu Đậu, Madame Nguyễn Thị Nga, Chủ tịch Tập đoàn BRG khẳng định: “Tác phẩm này đã cho thấy sự phát triển và sáng tạo không ngừng của Gốm Chu Đậu trong dòng chảy lịch sử gần 600 năm. Tập đoàn BRG tự hào giữ trọng trách để Gốm Chu Đậu, tinh hoa văn hóa Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ và vang danh khắp thế giới”.
Box: Ngày 09 tháng 9 năm 2019, Công ty CP Gốm Chu Đậu thuộc Tập đoàn BRG đã vinh dự được tổ chức Kỷ lục thế giới xác nhận tác phẩm: Đĩa 1.000 chữ “Long” viết bằng thư pháp đạt kỷ lục Guiness thế giới. Trước đó, năm 2013, chiếc đĩa này đã được Tổ chức Xác lập Kỷ lục Việt Nam trao bằng xác lập kỷ lục cho chiếc đĩa có kích thước lớn nhất được vẽ chữ 1.000 chữ “Long” thư pháp.
Chiếc đĩa không những tôn vinh tài hoa của người nghệ nhân Gốm Chu Đậu, mà còn làm rạng danh nghề gốm sứ Việt Nam, xứng danh 10 chữ vàng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trao tặng: “Gốm Chu Đậu - Bản sắc Việt, toả sáng năm châu”.