Địa đạo Gò Thì Thùng nằm trên địa bàn xã An Xuân (huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên), cách tỉnh lỵ Phú Yên khoảng 40 cây số về phía tây bắc, ở độ cao 440 mét so với mặt nước biển, địa hình bằng phẳng.
|
Bên trong địa đạo Gò Thì Thùng - Ảnh: D.T.XUÂN |
Công trình Địa đạo Gò Thì Thùng khởi công ngày 10/5/1964 và hoàn thành sau 15 tháng trong điều kiện hết sức khó khăn, để tránh bị địch phát hiện, ta phải tiến hành đào vào ban đêm bằng những phương tiện thô sơ. Ngoài đường hầm chính và những đường nhánh nằm sâu dưới mặt đất 5 mét và dài 2 km, xung quanh Gò Thì Thùng được đào nhiều lớp chiến hào dài gần 10 km, chằng chịt thông với nhau và thông vào địa đạo. Hệ thống bãi chông, công sự, giao thông hào liên hoàn với địa đạo tạo thành một trận địa kiên cố, giúp lực lượng quân đội chủ lực và du kích địa phương tổ chức bố phòng, vận dụng cách đánh sáng tạo và đã lập nên nhiều chiến công vang dội.
Tuy nhiên địa đạo có nguy cơ bị “xóa sổ” do không được trùng tu, tôn tạo; người dân tự phát trồng sắn ở hầu như toàn bộ khu vực với diện tích khoảng 27 ha.
Theo Chủ tịch UBND xã An Xuân Trần Quang Minh, khoảng 10 ha đất trong khu di tích đã bị người dân cày xới để trồng sắn. Song theo quan sát của phóng viên, hiện toàn bộ khu di tích đã bị “nông nghiệp hóa” với loại cây trồng chủ yếu là cây sắn. Có không dưới 20 hộ dân đã trồng sắn trong khu di tích lịch sử quốc gia này. Một thực tế là trước khi Địa đạo Gò Thì Thùng được công nhận là Di tích văn hóa lịch sử quốc gia vào đầu năm 2009, hầu hết diện tích đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên khi người dân chuyển sang trồng sắn rất khó xử lý.
Ông Trần Quang Minh chia sẻ: Hiện di tích đã bị biến dạng nhiều so với hiện trạng ban đầu. Địa phương đã nhiều lần kiến nghị nhưng đến nay vẫn chưa được các cấp có thẩm quyền quan tâm đầu tư. Trước thực trạng trên, tỉnh Phú Yên và huyện Tuy An cần xem xét lại thu hồi lại quyền sử dụng đất trong khu vực địa đạo Gò Thì Thùng, xây dựng kế hoạch trùng tu để bảo vệ di tích lịch sử quốc gia địa đạo Gò Thì Thùng.
Thế Lập