Ngôi đền thiêng Âm Linh tự ở đảo Lý Sơn là nơi thờ cúng các bậc tiên hiền đã có công khai phá đất đảo và những chiến sĩ đã hy sinh khi làm nhiệm vụ trên biển đảo Hoàng Sa.
Làng An Vĩnh ở tại thôn Tây, xã Lý Vĩnh (huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) có một nghĩa tự mang tên Âm Linh tự, được xây cất bài bản, có mái che và gian thờ quy củ, khác với các nghĩa tự khác ở các tỉnh ven biển miền Trung.
Âm Linh tự vừa là nơi thờ cúng các bậc tiền hiền đã có công khai phá đảo Lý Sơn từ bốn trăm năm trước, vừa là nơi thờ hàng trăm linh vị của các binh phu đã hy sinh ngoài Hoàng Sa. Họ là những chiến binh vâng mệnh vua ra Hoàng Sa để cắm mốc chủ quyền và hy sinh trong khi làm nhiệm vụ. Thể xác của những chiến binh này đã tan hòa vào lòng biển nhưng hồn của họ thì được các thầy pháp của đảo “gọi” về Âm Linh tự.
Theo lời kể còn lưu truyền ở đảo Lý Sơn, Âm Linh tự được xây dựng đã gần bốn trăm năm. Ngôi cổ tự được thiết kế theo hình chữ “công” với mái lợp ngói âm dương. Tấm bình phong ở trước sân khắc bốn chữ “Chiến sĩ trận vong”. Ban đầu, ngôi đền chỉ thờ những cư dân có công khai phá đảo Lý Sơn. Trận càn của giặc Pháp năm 1950 đã đốt tan hoang đình làng An Vĩnh - nơi thờ lính Hoàng Sa. Cư dân Lý Sơn rước vong linh của các binh phu từ ngôi đình cháy về Âm Linh tự.
Hàng năm, Âm Linh tự có nhiều lễ cúng, từ lễ tế trước mỗi dịp đua thuyền truyền thống của đảo đến Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa. Ngôi đền còn là nơi cất giữ nhiều tài liệu quý giá về lịch sử hình thành đảo Lý Sơn. Việc thờ các linh vị của những binh phu hy sinh ngoài Hoàng Sa cùng với những di vật liên quan đã làm cho ngôi đền mang một ý nghĩa đặc biệt.
Năm 2007, di tích Âm Linh tự và mộ lính Hoàng Sa đã được Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia.
Mỗi năm, đến ngày lễ họ ở Âm Linh tự, các lớp hậu duệ ở Lý Sơn vẫn ngâm nga lại những dòng thơ bi hùng:
“Hoàng Sa mây nước bốn bề
Tháng hai khao lề thế lính Hoàng Sa…”
Q. A