Nằm cách trung tâm thị xã Lai Châu khoảng 30 km, bản Vàng Pheo (xã Mường So, huyện Phong Thổ, Lai Châu) được nhắc đến như “thung lũng mỹ nhân”, một trong những bản cổ xưa nhất của người Thái trắng ở Lai Châu. Mang trong mình những nét văn hóa đặc trưng, cùng với cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, bản Vàng Pheo hội tụ nhiều điều kiện để phát triển du lịch cộng đồng.
Ấn tượng đầu tiên mà du khách cảm nhận được khi đặt chân đến bản là khung cảnh yên bình với những nếp nhà sàn truyền thống và người phụ nữ Thái dễ mến trong trang phục áo cóm cổ liền dài đến thắt lưng, váy màu đen tuyền dài chấm mắt cá chân. Theo ông Mào Văn Niểm, trưởng bản Vàng Pheo, toàn bản hiện có 102 hộ với hơn 400 nhân khẩu, tất cả đều là người Thái trắng. Đồng bào sống chủ yếu bằng nghề chăn nuôi, trồng trọt và dệt vải. Bản Vàng Pheo được công nhận là bản văn hóa du lịch cấp tỉnh từ năm 2007. Mỗi năm, bản đón gần một nghìn lượt du khách trong nước và quốc tế.
Phong cảnh hữu tình nơi dòng sông Nậm So chảy qua bản Vàng Pheo. |
Bản có vị trí địa lý đẹp, tựa mình vào núi Phu Nhọ Khọ, là nơi giao thoa giữa hai dòng suối Nậm So và Nậm Lùm, được ví như một viên ngọc quý mà tạo hóa đã ban tặng cho con người nơi đây. Dù đang trong quá trình hội nhập, giao lưu nhiều luồng văn hóa nhưng văn hóa của người Thái trắng ở Vàng Pheo vẫn được bảo tồn khá nguyên vẹn từ những ngôi nhà sàn truyền thống đến những bộ váy của người phụ nữ Thái trắng được thiết kế cầu kỳ, váy khâu liền màu đen tuyền, dài chấm mắt cá chân, áo cóm chấm đến thắt lưng, cổ liền... Lễ hội văn hóa của người Thái ở Vàng Pheo là một trong những nét sinh hoạt văn hóa cộng đồng được đông đảo người dân và du khách quan tâm. Mỗi lễ hội là một bức tranh miêu tả đời sống xã hội, mang những nét đặc trưng truyền thống của đồng bào Thái xứ Mường So, tiêu biểu như các lễ hội: Nàng Han (rằm tháng 2 âm lịch), Then Kin Pang (mùng 10/3 âm lịch), Kin Lẩu Khẩu Mẩu (rằm tháng 9 âm lịch)… trong các lễ hội, ngoài các nghi thức lễ còn diễn ra nhiều trò chơi dân gian độc đáo mang đậm bản sắc văn hóa trong đời sống sinh hoạt của người dân như: ném còn, đẩy gậy…
Đêm giao lưu văn nghệ tại Vàng Pheo. |
Đến với Vàng Pheo, du khách sẽ được thưởng thức những món ăn truyền thống và mang đậm bản sắc riêng như: sâu đá, rêu đá, cá bống vùi tro, cá suối nướng, măng đắng, măng ngọt, thịt trâu sấy, thịt lợn hấp, canh rau đắng… Bên cạnh đó, người dân Vàng Pheo với sự chân thành, mến khách cảnh sắc thiên nhiên nơi đây tươi đẹp, thanh bình, cách xa những ồn ào khói bụi của chốn thành thị, dễ khiến du khách quên đi mọi lo toan vướng bận thường ngày.
Du khách tham quan ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào Thái. |
Với những tiềm năng sẵn có, Vàng Pheo đang là một điểm thu hút khách du lịch. Du khách đến Vàng Pheo thường tập trung vào hai ngày cuối tuần và đông hơn là vào mùa lễ hội, sau Tết Nguyên đán. Đến Vàng Pheo du khách có thể tham quan, nghỉ đêm tại nhà sàn của người Thái trắng, cùng làm những công việc hàng ngày của người dân địa phương hay tham gia các sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Những du khách thích khám phá sẽ không quên dành thời gian tắm suối hay tham quan hang động… Ông Mào Văn Niểm, bản Vàng Pheo chia sẻ, trước năm 2007 là một bản nghèo nhất nhì của xã Mường So nhưng từ khi được hướng dẫn để phát triển du lịch, Vàng Pheo đã thoát nghèo. Trước đây, người già ở bản mình chỉ biết chơi đàn tính tẩu cho... chính mình nghe nhưng nay được nhiều người biết đến. Chị Lò Thị Thín, đội trưởng Đội văn nghệ của bản cho biết: "Chỉ vào dịp lễ hội, trai mường trên, gái bản dưới mới xòe vòng, xòe hoa cùng nhau. Từ khi Vàng Pheo xây dựng bản du lịch cộng đồng, những đêm xòe có thể tổ chức bất cứ lúc nào du khách yêu cầu".
Đại diện Trung tâm xúc tiến du lịch Lai Châu (Sở VH,TT&DL Lai Châu) cho biết: Bản Vàng Pheo được hỗ trợ nâng cấp hệ thống hạ tầng giữa bản. Đến Vàng Pheo, du khách đã được trải nghiệm với sinh hoạt hằng ngày cùng dân bản như: Xe tơ; dệt vải; múa nón, múa khăn, múa quạt; hát dân ca Thái; nhảy sạp; nấu, thưởng thức các món ăn truyền thống như cá suối nướng, thịt hun khói, cá bống vùi tro, gà nướng, gà xào gừng, thịt vịt băm xào, măng đắng, thịt trâu sấy, thịt lợn hấp... Vào các dịp lễ hội, du khách sẽ được tham dự cùng với nhiều trò chơi dân gian độc đáo mang đậm bản sắc văn hóa trong đời sống sinh hoạt của người dân như: Bắn nỏ, ném còn, đẩy gậy, tù lu, đi cà kheo, thi bắt cá, đua thuyền.... Đối với khách quốc tế họ rất mê đi bộ quanh bản làng và hòa mình bằng cách tắm suối hay tham quan hang động Thẩm Póng, Đồn Tây...
Trong Quy hoạch phát triển du lịch Lai Châu đến 2015 tầm nhìn 2020, bản Vàng Pheo được ưu tiên đầu tư và khuyến khích phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch cộng đồng. Hy vọng một ngày không xa, Vàng Pheo sẽ trở thành điểm du lịch cộng đồng thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu và khám phá.
Bài và ảnh:Ninh Giang - Xuân Minh