Trong không khí mừng Đảng, mừng xuân, Lễ hội truyền thống làng Vân đã diễn ra tại thôn Yên Viên (hay còn gọi là làng Vân), xã Vân Hà, huyện Việt Yên (Bắc Giang) trong ba ngày 15 - 17 tháng giêng âm lịch.
Đến với lễ hội truyền thống lâu đời này, du khách không chỉ thưởng thức đặc sản rượu làng Vân, mà còn được “say” trong những làn điệu dân ca quan họ mượt mà, đằm thắm của các liền anh, liền chị bên bờ Bắc sông Cầu.
Các liền anh, liền chị Làng Vân trong ngày hội làng. Ảnh: Hữu Sinh |
Uống rượu và hát quan họ là nét văn hóa truyền thống của người làng Vân, mỗi khi nâng chén mời nhau ly rượu, người làng Vân lại ý tứ và kín đáo bằng việc hát những câu dân ca quan họ để tỏ tấm lòng chân thành của người mời rượu, đó cũng là nét văn hóa đặc trưng của con người vùng Kinh Bắc.
Ông Nguyễn Đức Quang, một người dân trong làng cho biết: Làng Vân nằm ở phía bắc xã Vân Hà, trải dài hơn 1 km dọc tả ngạn sông Cầu. Vì 3 mặt giáp sông nên ngoài tuyến đường bộ ven đê, đến làng Vân, du khách có thể chọn qua 3 bến đò ngang.
Nếu từ Hà Nội về làng Vân, ngắn nhất là đi đò qua sông Cầu từ phía làng Đại Lâm (tỉnh Bắc Ninh). Chính hội của làng Vân diễn ra hôm 17 tháng giêng (tức 19/2), thu hút đông đảo khách thập phương về dự. Dù năm nay lễ hội do cơ sở tổ chức với phương châm tiết kiệm, nhưng đã thu hút đông đảo con cháu của làng làm ăn nơi xa về tham dự với phần hội có nhiều trò chơi truyền thống như đấu vật, đập cơm niêu, thi cờ tướng, hát quan họ...
Không chỉ có lễ hội làng đặc sắc, làng Vân còn có một bề dày văn hóa với một hệ thống di tích gồm 3 chùa, 3 đền, 1 đình, 1 văn chỉ... Hầu hết những di tích này được bảo tồn tốt. Duy nhất, đình thờ tổ nghề nấu rượu ở làng Vân bị Pháp đốt cháy trong chiến tranh. Đình thờ tổ nghề được các cụ bô lão trong làng coi là bản sắc của làng
. Dựa theo văn bia còn lại trong làng, người làng Vân xưa có tục thờ Thánh sư nghề nấu rượu, và cũng là thời điểm thành lập làng vào khoảng năm 12. Vào thời Lê, khi các cụ bô lão trong làng dâng rượu tiến vua và được vua sắc phong 4 chữ “Vân hương mỹ tửu”.
Từ đó đến nay, thương hiệu rượu làng Vân đã nổi tiếng khắp vùng. Ông Nguyễn Chi Liêm, Bí thư Đảng ủy xã Vân Hà cho biết: Chính quyền đồng ý cho phép người dân làng Vân xây dựng lại đình thờ tổ nghề. Đó là hoạt động uống nước nhớ nguồn và cũng là để giáo dục người dân trong làng gìn giữ nghề truyền thống. Quỹ đất để giải phóng mặt bằng đã được huyện phê duyệt và đang chờ hoàn thiện các thủ tục pháp lý trước khi khởi công.
Vũ Hữu Sinh