Lý giải về việc kiểm định chất lượng giáo dục chưa thực sự tốt, đa số các trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) cho rằng công tác kiểm định chất lượng giáo dục còn khá mới mẻ. Nên khi triển khai còn lúng túng, đặc biệt ở khối các trường CĐ.
Kết quả bước đầu
Theo báo cáo của Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, Bộ GD - ĐT. Tính đến tháng 11/2010 đã có 100 trường ĐH trong cả nước hoàn thành báo cáo tự đánh giá (tăng 53 trường so với thời điểm tháng 12/2008). Như vậy có trên 50% số trường ĐH hoàn thành báo cáo tự đánh giá (nếu tính cả trường CĐ là có trên 45% số trường ĐH, CĐ hoàn thành báo cáo tự đánh giá, vượt chỉ tiêu “phấn đấu đến hết năm 2010 có ít nhất 30% số các trường ĐH, CĐ hoàn thành báo cáo tự đánh giá”. Đơn cử như ĐH Quốc gia Hà Nội, ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh đang triển khai tự đánh giá một số chương trình theo bộ tiêu chuẩn của AUN, ĐH Đà Nẵng đang có các chương trình phấn đấu đạt chuẩn của ABET - Hoa Kỳ.
Làm tốt việc kiểm định chất lượng giáo dục, hoạt động của các trường ĐH, CĐ sẽ có biến chuyển về chất. |
Qua báo cáo của 20 trường đầu tiên được đánh giá, ngoài việc cải tiến, nâng cao chất lượng sau đánh giá theo kế hoạch hành động và theo kiến nghị của Hội đồng Quốc gia kiểm định chất lượng giáo dục được triển khai hiệu quả, có tác động tích cực đối với việc thay đổi về chất các hoạt động của nhà trường. Các trường đều khẳng định, việc thực hiện cải tiến chất lượng góp phần quan trọng để cải thiện kết quả đánh giá, giảm dần số lượng tiêu chí chưa đạt yêu cầu theo từng giai đoạn.
Chưa thể làm tốt tự đánh giá
Đa số các trường ĐH, CĐ đều cho rằng việc kiểm định chất lượng giáo dục là một vấn đề mới. Còn nhiều trường CĐ “lý luận” rằng đối với ĐH, "kiểm định chất lượng giáo dục" đã được nói tới từ năm 2004 nhưng với khối CĐ thì đến năm 2007 vấn đề này mới được đề cập, trong khi trên thế giới, việc kiểm định đã thực hiện hàng chục năm nay. Bà Phạm Mai Hồng, Trưởng phòng Khảo thí và Đảm bảo chất lượng, Trường CĐ Cộng đồng Hà Nội cho biết, những ngày đầu làm công tác tự đánh giá, trường gặp rất nhiều khó khăn. Các cán bộ công nhân viên, giảng viên được giao nhiệm vụ, ai cũng ngại vì không biết bắt đầu từ đâu.
Đa số các trường ĐH, CĐ đều cho rằng khó khăn nhất trong việc tự đánh giá của các trường là đi tìm minh chứng (số liệu, dẫn chứng để chứng minh về chất lượng giáo dục). Theo bà Chu Thị Minh, Phó trưởng phòng Đào tạo Trường CĐ Y tế Thái Nguyên, trường thiếu một số minh chứng quan trọng ở một vài tiêu chí như tỷ lệ sinh viên có việc làm, mức thu nhập sau khi ra trường, góp ý cho tài liệu giảng dạy. Còn đại diện của Trường CĐ Kinh tế - Kỹ thuật Thái Bình cho rằng, việc kiểm định tiêu chí công khai số liệu thống kê hàng năm về người tốt nghiệp và có việc làm phù hợp với ngành nghề được đào tạo là rất khó khăn. Nguyên nhân: Hiện nay công tác thống kê nói chung và trong đào tạo nói riêng còn nhiều bất cập. Việc xác định thế nào là có việc làm phù hợp với ngành nghề được đào tạo không phải là điều dễ đạt được sự thống nhất cao.
Đồng tình với quan điểm này, TS Nguyễn Văn Minh, Trung tâm Đảm bảo Chất lượng, Trường ĐH Ngoại thương Hà Nội cho biết, khó khăn lớn nhất của trường cũng là việc thu thập minh chứng. Hoạt động đảm bảo chất lượng còn rất mới mẻ đối với nhà trường. Dù đã được tập huấn khá kỹ trong quá trình tự đánh giá nhưng quan niệm truyền thống của các đơn vị trong trường vẫn cho rằng - thu thập minh chứng là chuyên trách của trung tâm đảm bảo chất lượng.
Còn “quên” nhiều tiêu chí
Thực tế, việc kiểm định chất lượng giáo dục mới được đưa vào Việt Nam nên Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng, Bộ GD - ĐT chỉ đưa ra được những tiêu chí đánh giá ở mức độ tối thiểu. Bộ chỉ đề ra mục tiêu nếu các trường có ít nhất 80% số tiêu chí đạt yêu cầu thì sẽ được công nhận. TS Phạm Xuân Thanh cho hay, nếu các trường đảm bảo theo đúng điều lệ thành lập trường CĐ, ĐH thì các trường cũng đã đạt được yêu cầu. Nhưng nhiều trường đã bỏ “quên” nhiều tiêu chí quan trọng trong điều lệ thành lập trường nên mới dẫn đến việc chưa làm tốt trong kiểm định chất lượng giáo dục. Được biết, đến nay, chưa có một trường CĐ nào hoàn thành đánh giá ngoài. Do vậy, công việc kiểm định chất lượng giáo dục đối với các trường CĐ sẽ còn ngổn ngang những việc cần làm ngay. Tại điều lệ thành lập trường cũng có yêu cầu hàng năm các trường phải công khai tuyển sinh, tỷ lệ sinh viên có việc làm... nhưng suốt thời gian dài vừa qua, các trường đã không làm việc này. Các trường cũng hay vấp phải một vấn đề trong việc tự đánh giá là còn tranh cãi về việc thành lập hội đồng trường, nơi đảm bảo quyền lợi các trường. Hiện nay có nơi đã thành lập, có nơi chưa thành lập...
Lê Vân