Hé lộ kho tên lửa chống hạm mà Houthi đang phóng ở Biển Đỏ

Theo trang War Zone, phiến quân Houthi ở Yemen đang sử dụng kho tên lửa hành trình chống hạm ngày càng đa dạng và bố trí các máy bay không người lái kamikaze dẫn đầu trong hàng chục cuộc tấn công trong và xung quanh Biển Đỏ những tháng gần đây. Nhưng bất chấp tất cả những điều này, chi tiết về kho vũ khí tên lửa chống hạm của Houthi vẫn còn mù mờ, và gần đây Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) đã đưa ra thông tin hữu ích về những vũ khí này.

IISS lần đầu tiên công bố nghiên cứu về kho tên lửa chống hạm của Houthi vào tuần trước, trong đó có 6 loại tên lửa đạn đạo chống hạm và sáu tên lửa hành trình chống hạm. Điều đáng chú ý trước tiên là nhóm Houthi tuyên bố rằng phần lớn kho tên lửa cũng như máy bay không người lái của họ đã được phát triển trong nước.

Việc đánh giá độc lập về khả năng thực tế của bất kỳ tên lửa nào trong số này đều khó thực hiện như nhau. Cũng không rõ chính xác loại nào đã được sử dụng trong các cuộc tấn công ở khu vực Biển Đỏ kể từ tháng 10 năm ngoái. Tuy nhiên, người Houthi đã sử dụng nhiều loại tên lửa và máy bay không người lái để chống lại các mục tiêu trên bộ và trên biển trước đó, và những mối đe dọa mà kho vũ khí của họ đặt ra là rất thực tế.

Kho tên lửa đạn đạo chống hạm của Houthi

Houthi đã công khai ít nhất sáu tên lửa đạn đạo chống hạm khác nhau, tất cả đều đã ra mắt tại các cuộc duyệt binh lớn trong những năm qua. Số này đều được trang bị thiết bị tìm kiếm quang điện/hồng ngoại ở mũi, đây sẽ là phương thức dẫn đường chính của chúng trong giai đoạn cuối của chuyến bay.

Asef (còn được viết là Asif) là một biến thể chống hạm của tên lửa đạn đạo tầm ngắn Fateh 313 của Iran, có tầm bắn tối đa được báo cáo là gần 450 km và có đầu dò quang điện/hồng ngoại. Iran trước đây từng trình làng phiên bản chống hạm của Fateh 110, từ đó Fateh 313 được phát triển. Dòng Fateh 110 mở rộng bao gồm các thiết kế đã được kiểm chứng trong chiến đấu. Các biến thể và dẫn xuất của chúng đã được sử dụng để chống lại lực lượng Mỹ ở Iraq và các mục tiêu ở Syria.

Tankil dường như là một phiên bản của tên lửa đạn đạo tầm ngắn Raad-500 do Iran sản xuất, được thiết kế để sử dụng chống hạm. Tankil nhỏ hơn Asef nhưng được đánh giá là có tầm bắn xa hơn khoảng 500 km.

Theo IISS, ngoài Asef và Tankil, người Houthi còn có "ba ASBM [tên lửa đạn đạo chống hạm] nhỏ hơn rất giống với triết lý thiết kế và công nghệ tìm kiếm của Iran nhưng không khớp chính xác với các hệ thống đã biết của Iran". Đó là Faleq, Mayun và Al Bahr Al Ahmar.

Thông tin chi tiết về 3 tên lửa đạn đạo chống hạm nhỏ nhất của Houthi rất hạn chế. IISS cho biết tầm hoạt động của Faleq chỉ dưới 140 km. Các nguồn khác cho rằng tên lửa này có thể được lấy từ tên lửa pháo dẫn đường Fajr-4 của Iran. Thông tin thêm về Mayun hoặc Al Bahr Al Ahmar thậm chí còn ít hơn.

Sau đó là Muhit (còn được viết là Mohit hoặc Moheet), không bắt nguồn từ thiết kế của Iran, mặc dù rất có thể Tehran đã hỗ trợ sản xuất. Muhit là phiên bản chống hạm của loạt tên lửa đất đối không Houthi Qaher-2, được chuyển đổi từ tên lửa đất đối không SA-2 cũ của Liên Xô.

Việc sử dụng tên lửa đất đối không hoặc các biến thể của chúng trong vai trò đất đối đất không chỉ có người Houthi. Nhiều tên lửa đất đối không, đặc biệt là các loại tầm xa hơn, có những đặc tính vốn có thể khiến chúng phù hợp để sử dụng chống lại các mục tiêu mặt đất sử dụng quỹ đạo đạn đạo. Hệ thống tên lửa đất đối không S-300 của Liên Xô, và các biến thể của chúng vẫn được sử dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới, có khả năng đất đối không tiềm ẩn ít được biết đến, mà các lực lượng Nga đang tận dụng ở Ukraine. 

Nhìn chung, tên lửa đạn đạo tấn công mục tiêu ở tốc độ cao, điều này đặt ra những thách thức bổ sung rõ rệt cho lực lượng phòng thủ so với các mối đe dọa từ trên không, như tên lửa hành trình. Việc người Houthi sử dụng tên lửa đạn đạo chống hạm cùng với tên lửa hành trình chống hạm và máy bay không người lái trong các cuộc tấn công theo lớp phức tạp đã làm tăng thêm những thách thức này.

Một số tên lửa đạn đạo chống hạm của Houthi có năng lực ở mức rất thấp, tức là độ cao và tốc độ tối đa thấp hơn, khiến chúng dễ bị đánh chặn hơn.

Kho tên lửa hành trình chống hạm của Houthi

Mặc dù việc sử dụng tên lửa đạn đạo chống hạm của Houthi là mới nhưng nhóm này đã tấn công các tàu bằng tên lửa hành trình trong nhiều năm qua. Tên lửa chống hạm sớm nhất mà phiến quân Houthi được cho đã mua được là P-21/P-22 do Liên Xô sản xuất và C -801 từ Trung Quốc. P-21/P-22 là một phần của hệ thống tên lửa phòng thủ bờ biển lớn hơn có tên Rubezh và được phương Tây định danh là SSC-3 Styx.

P-21/P-22 và C-801 là tên lửa hành trình chống hạm có tầm bắn lần lượt khoảng 80 và 40 km. Cả hai đều sử dụng máy tìm kiếm radar chủ động để tìm mục tiêu. P-21/P-22 còn có khả năng dẫn đường hồng ngoại, cung cấp tùy chọn dẫn đường bổ sung có giá trị, đặc biệt trong các tình huống gây nhiễu chiến tranh điện tử nặng.

Các lực lượng vũ trang của chính phủ Yemen được quốc tế công nhận trước đây đã mua được P-21/P-22 và C-801. Kho vũ khí này sau đó rơi vào tay Houthi sau khi nhóm này giành quyền kiểm soát thủ đô Sanaa và các khu vực khác của đất nước vào năm 2014.

Theo IISS, các tên lửa hành trình chống hạm có khả năng cao hơn mà người Houthi mua được bao gồm Al Mandab 2, dường như là bản sao của Ghadir của Iran. Bản thân Ghadir là phiên bản mở rộng của tên lửa C-802 dẫn đường bằng radar của Trung Quốc và có tầm bắn dự kiến là 300 km.

Cũng có khả năng là người Houthi đã nhận được các biến thể C-802 trước đó từ Iran, bao gồm Noor và Ghader, có tầm bắn 200km.

Kho tên lửa hành trình chống hạm của Houthi hiện bao gồm nhiều loại do Iran phát triển trong nước. Chúng bao gồm Sayyad và Quds Z-0, cả hai đều là biến thể hoặc phiên bản phái sinh của loạt tên lửa hành trình tấn công mặt đất Quds với khả năng chống hạm và dường như đã xuất hiện lần đầu tiên vào năm ngoái.

Lực lượng Houthi cũng đã tích cực sử dụng liên tiếp các phiên bản có khả năng cao hơn của dòng Quds kể từ năm 2019. Iran cuối cùng đã thừa nhận là nguồn cung cấp thiết kế Quds (mà chính phủ Mỹ còn gọi là tên lửa "351") khi nước này công khai cho thấy một thiết kế giống hệt, có tên Paveh, trong chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu tới nước này vào tháng 9/2023.

Năm ngoái, Houthi cũng tiết lộ một loại tên lửa hành trình chống hạm nhỏ hơn có tên Sejil (còn được gọi là Sahil). Có những báo cáo chưa được xác nhận rằng loại vũ khí này có tầm bắn gần 180 km và mang đầu đạn nặng 100 kg, nhưng vẫn chưa rõ nó được dẫn đường như thế nào.

Năng lực tên lửa chống hạm của Houthi

Lực lượng Houthi của Yemen rõ ràng đã tích lũy được một kho tên lửa chống hạm rất đa dạng và thực tế, đồng thời cũng cho thấy sự sẵn sàng và năng lực sử dụng chúng. Việc nhóm sử dụng tên lửa đạn đạo chống hạm trong hoạt động trong những tháng gần đây là đặc biệt đáng chú ý.

Tuy nhiên, trong ít nhất 26 sự cố riêng biệt trong và xung quanh Biển Đỏ kể từ tháng 10 năm ngoái, các cuộc tấn công của Houthi đã không đánh chìm một con tàu nào hoặc dẫn đến hậu quả nào.

Tất cả những điều này có thể đặt ra câu hỏi về quy mô và phạm vi thực sự của khả năng chống hạm của Houthi, cũng như nhóm này có thể duy trì nhịp độ hoạt động hiện tại trong bao lâu.

Kho dự trữ bất kỳ loại tên lửa chống hạm nào khác nhau của Houthis nhiều đến mức nào sẽ là một yếu tố quyết định nhóm này có thể duy trì các cuộc tấn công trong bao lâu.