Ngày 15/10 tới, Trung tâm thử nghiệm khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (NETC) tiên tiến nhất Việt Nam sẽ được khánh thành. Khi đó, Việt Nam hoàn toàn có thể chủ động kiểm soát được khí thải phương tiện theo tiêu chuẩn Euro từ 2 đến 4 thay cho việc phải lấy giấy chứng nhận khí thải từ các nước khác như hiện nay. Vậy liệu sự ra đời của NETC có giúp Việt Nam giải bài toán kiểm soát khí thải?
Nguy cơ gây bệnh đường hô hấp
Kiểm định khí thải của xe du lịch. Ảnh: Anh Tôn- TTXVN
Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, xe cơ giới đường bộ đang trở thành nguồn phát thải chính gây ô nhiễm không khí tại các đô thị. Hầu hết các thành phố lớn đều nhiễm bụi CO, HC, NOx và các chất phụ gia trong xăng như benzene… là những chất độc hại có trong khí thải xe cơ giới mà chủ yếu là từ các xe chạy bằng xăng. Từ các số liệu nghiên cứu tại TP.HCM cho thấy, các loại bệnh liên quan đến đường hô hấp tăng nhanh chóng cùng với sự gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm có trong không khí (HEPA, 2006).Tính toán của chương trình công nghệ giảm phát khí thải nhà kính Việt Nam cho thấy, đến năm 2010, ước tính tỷ lệ người tử vong do ô nhiễm không khí từ khí thải ô tô, xe máy tại TP.HCM vào khoảng 10 người/ngày và lên tới 14 người/ngày vào năm 2015. Số trường hợp nhập viện tương ứng là 15 và 20 người/ngày.
Ông Phạm Quang Thành, Giám đốc NETC cho biết, để nâng cao chất lượng phương tiện cơ giới, năng lực quản lý kiểm soát khí thải xe cơ giới và bảo vệ môi trường, được sự chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông Vận tải đã phê duyệt cho Cục Đăng kiểm Việt Nam làm chủ đầu tư dự án xây dựng NETC với tổng mức đầu tư hơn 10 triệu euro, sử dụng vốn vay ODA của chính phủ Áo. Dự án khởi công xây dựng từ năm 2007 trên diện tích 6.700 m2. NETC được trang bị đầy đủ các thiết bị sản xuất tại châu Âu, có thể thử nghiệm khí thải của xe cơ giới đến mức EURO 4 và đo độ khói theo tiêu chuẩn châu Âu, được tổ chức TUV (Đức) có uy tín nhất châu Âu kiểm tra, đánh giá và công nhận thiết bị. NETC có khả năng thử nghiệm khí thải của các loại xe cơ giới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới với công suất thử nghiệm xe mô tô và xe máy là 300 mẫu/năm, xe ô tô là 200 mẫu/năm. “Đây là trung tâm tiên tiến đầu tiên của Việt Nam kiểm tra được tiêu chuẩn khí thải theo tiêu chuẩn châu Âu. Tuy nhiên, một số nhà sản xuất ô tô liên doanh tại Việt Nam sau khi tham quan NETC đã đánh giá đây là một trong những trung tâm kiểm tra khí thải hiện đại nhất Đông Nam Á”, ông Thành nói.
Giảm chi phí cho doanh nghiệp
Ông Thành cũng cho hay, hiện nay, trong nước chưa có một trung tâm nào đủ năng lực thực hiện kiểm tra và cấp chứng nhận về tiêu chuẩn khí thải Euro 2 cho xe cơ giới lắp ráp và nhập khẩu mới. Khi có nhu cầu, các doanh nghiệp (DN) thường phải đưa mẫu đi kiểm tra tại các trung tâm thử nghiệm khí thải ở Đông Nam Á hoặc các nước có trung tâm thử nghiệm đã được Cục Đăng kiểm Việt Nam đánh giá và chấp nhận kết quả kiểm tra. Mỗi chuyến đi thử nghiệm như vậy, DN phải chi phí rất tốn kém cho các khoản như tiền vé đi lại, tiền làm thủ tục tạm nhập tái xuất xe mẫu, phí kiểm tra... Tới đây, khi NETC đi vào hoạt động, Việt Nam có thể chủ động kiểm soát được khí thải phương tiện theo tiêu chuẩn Euro từ 2 đến 4 thay vì chỉ có công nhận giấy chứng nhận khí thải của các nước như hiện nay, đồng thời giúp DN sản xuất, lắp ráp xe trong nước giảm từ 6-7 lần mức chi phí mang xe mẫu đi thử nghiệm khí thải tại nước ngoài.
Theo ông Thành, NETC đang xây dựng mức phí thử nghiệm để trình Bộ Tài chính. Dự kiến, mức thu cho xe máy là 16 triệu đồng/mẫu/1 lần thử. Với mức phí này, trung tâm có nguồn thu để tự trang trải, góp phần giảm bớt gánh nặng ngân sách cho Nhà nước. “Chúng tôi hy vọng rằng, sau một thời gian hoạt động, với mức phí ở mức trung bình (thấp hơn của Thái Lan), trung tâm sẽ thu hút không chỉ các DN trong nước mà cả các nhà sản xuất, lắp ráp trong khu vực đến làm dịch vụ”, ông Thành nói.
Uông Lam