Bàn giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá sang Trung Quốc

Hội thảo nhằm bàn thảo về các cơ hội xuất khẩu sang Trung Quốc và tìm giải pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động xuất - nhập khẩu hướng tới mục tiêu phát triển xuất - nhập khẩu bền vững với thị trường Trung Quốc,

Ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, trong bối cảnh kinh tế thế giới phục hồi chậm, suy giảm tiêu dùng của các đối tác thương mại lớn khiến xuất nhập khẩu của Việt Nam gặp nhiều khó khăn.

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa quý I/2023 chỉ đạt 154,27 tỷ USD, giảm 13,3% so với cùng kỳ năm ngoái; trong đó, xuất khẩu giảm 11,9%; nhập khẩu giảm 14,7%. Nửa đầu tháng 4/2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 26 tỷ USD, giảm 15% so với nửa cuối tháng 3/2023 và giảm 18% so với cùng kỳ năm 2022.

Trước tình hình trên, Chính phủ đã ban hành Công điện số 2, Bộ Công Thương cũng đã tổ chức Hội nghị “Tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh và đẩy mạnh xuất khẩu” tại TP Hồ Chí Minh ngày 25/4 vừa qua; trong đó, Bộ Công Thương đang thực hiện nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu; trong đó, hỗ trợ doanh nghiệp thúc đẩy xuất nhập khẩu, khai thác các thị trường có hiệp định thương mại tự do với Việt Nam, khai mở thị trường mới để thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu trong nước.

Theo ông Vũ Bá Phú, trong bối cảnh kim ngạch xuất khẩu đến các thị trường lớn đều sụt giảm nhưng thị trường Trung Quốc 3 tháng đầu năm vẫn có tín hiệu khả quan.

Nguyên nhân do thị trường Trung Quốc mới mở cửa trở lại sau gần 3 năm gián đoạn; Thị trường Trung Quốc dần hồi phục và có nhu cầu lớn. Tiếp đó, Hiệp định RCEP đã bắt đầu phát huy tác dụng và Trung Quốc là thành viên có vị trí gần Việt Nam. Do đó, kim ngạch thương mại 2 chiều vẫn tăng trong thời gian qua.

“Hội nghị này tập trung bàn thảo giải pháp, đẩy mạnh xuất nhập khẩu hàng hoá với thị trường Trung Quốc trong bối cảnh đặc biệt hiện nay nhằm bù đắp cho các thị trường khác trên thế giới”, ông Vũ Bá Phú cho biết.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phân tích: Năm 2022, tổng sản phẩm nội địa (GDP) của Trung Quốc đã đạt đến mức trên 135.000 tỷ Nhân dân tệ; tương đương với 19.605 tỷ USD, xếp thứ 2 thế giới, chỉ sau Hoa Kỳ đạt 23.000 tỷ USD.

Hiện tại, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của nước ta, bởi Việt Nam nhập khẩu lớn nhất là từ Trung Quốc. Về thị trường xuất khẩu của Việt Nam, Trung Quốc xếp thứ hai; thứ nhất là Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Việt Nam luôn là nước nhập siêu của Trung Quốc.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đánh giá, Trung Quốc cũng đã có thỏa thuận hợp tác song phương với Việt Nam và là thành viên trong các hiệp định thương mại tự do như Hiệp định Việt Nam Trung Quốc, ASEAN, Trung Quốc, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP)... Như vậy, có thể khẳng định rằng, Việt Nam và Trung Quốc luôn ưu tiên trong chính sách thương mại.

Tuy nhiên, cần lưu ý Trung Quốc không còn là thị trường dễ tính, không phải hàng hóa nào, tiêu chuẩn nào người Trung Quốc cũng chấp nhận.

Hơn nữa, các mặt hàng xuất khẩu của Trung Quốc khá tương đồng với Việt Nam, hàng hoá của Việt Nam cũng đối diện với sự cạnh tranh. Đặc biệt, khi Trung Quốc mở cửa trở lại nền kinh tế sau COVID-19 vừa là thời cơ, vừa là thách thức rất lớn. Như vậy, phải nhận diện trúng, đánh giá đúng tình hình thị trường Trung Quốc hiện nay, để khai thác thế mạnh và lợi thế đối với thị trường này.

Ông Đinh Thành Công - Công sứ, Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc cũng thông tin, thời gian qua hợp tác thương mại Việt Nam Trung Quốc vẫn duy trì được tăng trưởng là nhân tố quan trọng đóng góp cho quan hệ song phương. Đạt được kết quả đó có sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao, bộ ngành, địa phương Thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc và cộng đồng doanh nghiệp.

Trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực vẫn diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường, dẫn đến nhiều khó khăn trong duy trì kim ngạch thương mại hai bên.

Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc cũng nhận thấy, trong quý I/2023 tình hình hợp tác thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc có nhiều khó khăn, suy giảm 5%. Tuy nhiên so với các đối tác khác, suy giảm của Việt Nam ở mức nhẹ.

Tiềm năng phục hồi và thúc đẩy xuất khẩu xuẩu của Việt Nam sang Trung Quốc còn nhiều tiềm năng khi thị trường này mở cửa trở lại, nội nhu cao, dư địa ở khu vực miền Tây và miền Đông của Trung Quốc chưa được khai thác hết.

Bên cạnh đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc còn nhiều khó khăn: Địa chính trị trên thế giới vẫn diễn biến phức tạp, nhu cầu tại Trung Quốc chưa thực sự khôi phục; dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp. Đây là những yếu tố tác động đến thương mại giữa hai nước.

Hội nghị gồm 2 phiên chính: Phiên 1, thông tin cập nhật về tình hình thị trường Trung Quốc; một số quy định, tiêu chuẩn, điều kiện của thị trường có thể tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam và khuyến nghị đối với các địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Phiên 2, thảo luận về những khó khăn, thuận lợi, đề xuất nhu cầu hỗ trợ và các sáng kiến liên quan đến việc thực hiện hoạt động xúc tiến thương mại, xuất nhập khẩu hàng hóa với thị trường Trung Quốc của các địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp.

Bộ Công Thương kỳ vọng góp phần hỗ trợ các địa phương, hiệp hội, ngành hàng, doanh nghiệp kịp thời nắm bắt thông tin thị trường; cập nhật các quy định về tiêu chuẩn hàng hóa nhập khẩu; tìm kiếm các cơ hội xúc tiến thương mại mới; hướng dẫn doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất theo tín hiệu thị trường; chuẩn hóa quy trình sản xuất, chất lượng sản phẩm. Đặc biệt là chuyển dần sang xuất khẩu chính ngạch nhằm khai thác hiệu quả hơn nữa thị trường Trung Quốc, góp phần cải thiện tình hình xuất nhập khẩu của Việt Nam trong thời gian tới.

Theo các chuyên gia thương mại, trong số các thị trường xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, Trung Quốc đang giữ vị thế là đối tác thương mại lớn nhất và thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam, sau Mỹ.

3 tháng đầu năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Trung Quốc đạt trên 35 tỷ USD; trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 11,5 tỷ USD, giảm 13,8% so với cùng kỳ năm 2022. Nhập khẩu của Việt Nam từ Trung Quốc đạt trên 23,5 tỷ USD, giảm 14,6% so với cùng kỳ năm 2022.

Dù vậy, xét trong bối cảnh thương mại chung và so sánh với nhiều thị trường khác, trong quý I/2023 vừa qua, khi nhiều thị trường xuất khẩu của Việt Nam sụt giảm sâu nhưng Trung Quốc vẫn là thị trường còn nhiều điểm sáng, nhiều dư địa, dự báo với nhiều kỳ vọng cho các đơn hàng trong những quý tiếp theo.

Tuy nhiên, với nhiều chủ trương, chính sách mới trong bối cảnh hiện nay, đặc biệt kể từ khi Trung Quốc dỡ bỏ chính sách “Zero-covid” sau một thời gian dài hạn chế giao thương và mở cửa trở lại từ hồi đầu năm nay, thị trường gần 1,5 tỷ dân này không còn “dễ tính” trong nhập khẩu đối với đa dạng các mặt hàng; trong đó, có các mặt hàng nông sản, thực phẩm.

Bên cạnh đó, áp lực cạnh tranh tại thị trường Trung Quốc cũng rất lớn vì các nhà xuất khẩu và các thương gia nhiều nước cũng tập trung vào thị trường này sau mở cửa. Điều này đòi hỏi các cơ quan, lực lượng chức năng của Việt Nam và các doanh nghiệp cần nắm bắt rõ thông tin, triển khai đồng bộ các giải pháp để hàng hóa xuất khẩu thuận lợi vào thị trường này.