Đoạn cao tốc Nha Trang - Cam Lâm (Khánh Hòa). Ảnh: Đặng Tuấn/TTXVN
Trong ba dự án cao tốc trên, hiện cao tốc Nha Trang - Cam Lâm dài 49 km đi qua tỉnh Khánh Hòa đã hoàn thành, còn hai đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt (Nghệ An, Hà Tĩnh), Cam Lâm - Vĩnh Hảo (Bình Thuận) vẫn đang thi công, dự kiến hoàn thành vào năm 2024. Đây là các dự án được đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).
Tại dự án cao tốc Nha Trang - Cam Lâm sẽ được đầu tư hệ thống giao thông thông minh với tổng giá trị hợp đồng gần 350 tỷ đồng, được trang bị hệ thống giao thông thông minh toàn diện bao gồm cả hệ thống giám sát điều hành trên tuyến và hầm, hệ thống thu phí không dừng, hệ thống thông tin liên lạc, camera giao thông…
Là đơn vị triển khai việc lắp đặt hệ thông thu phí không dừng tại cao tốc Nha Trang - Cam Lâm, đại diện Công ty Elcom cho hay, Bộ Giao thông vận tải đã cấp phép cho dự án này 4 trạm thu phí bao gồm: Trạm thu phí nút giao Diên Khánh, Suối Dầu, Cam Lâm và Cam Ranh.
Quy mô các trạm gồm 4 làn thu phí (mỗi chiều có 2 làn). Tại lối vào trạm của tuyến được bố trí 1 làn ETC và làn dừng khẩn cấp, không có barie và cabin thu phí. Ở lối ra được điều chỉnh 2 làn ETC và 1 cabin thu phí, một barie tự động. Xe đi qua khu vực barie với tốc độ 60 km/h, thay vì 40 km/h như trước đây. Dự kiến 31/12/2023 sẽ đưa vào vận hành trạm.
Theo Elcom, việc giảm bớt vách ngăn, cabin thu phí và barie giúp tiết kiệm diện tích và nhân lực vận hành trạm thu phí. Kết cấu của trạm mới chủ yếu là giá long môn để gắn các camera, thiết bị nhận diện thẻ ETC. Việc tinh giản thiết kế trạm thu phí theo hướng chỉ còn giá long môn là xu thế tương lai đã được Bộ Giao thông vận tải xác định.
Cũng theo đại diện Elcom, hệ thống thu phí không dừng của Elcom ứng dụng công nghệ RFID (Radio Frequency Identification là công nghệ nhận dạng đối tượng bằng sóng vô tuyến) hiện đại, tự động nhận diện thông tin phương tiện đi vào làn thu phí và tiến hành trừ tiền trong tài khoản giao thông. Ngoài ra, trên giá long môn còn lắp đặt hệ thống camera AI (trí tuệ nhân tạo) nhận diện phương tiện với độ chính xác lên tới trên 99% nhằm hỗ trợ quá trình định danh và ghi nhận hành vi vi phạm khác như sai làn, vượt quá tốc độ cho phép...
Thông tin được thu thập thông qua camera an ninh lắp đặt dọc tuyến sẽ được truyền trong thời gian thực về trung tâm điều hành thông minh, hỗ trợ quá trình giám sát, theo dõi, vận hành và ra quyết định khi có sự cố xảy ra.
Ngoài ra, khi hệ thống phát hiện các sự cố giao thông sẽ lập tức tự động đưa ra cảnh báo tại trung tâm điều hành. Nhân sự tại trung tâm sẽ kiểm tra và đẩy thông tin cảnh báo lên các bảng điện tử tại hiện trường để cung cấp thông tin cho các phương tiện đang di chuyển. Nhờ vậy giúp các tài xế di chuyển an toàn hơn, giảm thiểu các thiệt hại cơ sở hạ tầng liên quan khác.
Bên cạnh đó, các dữ liệu thu thập được sẽ được hệ thống chuyển cho lực lượng chức năng làm bằng chứng xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông. Việc giám sát 24/7 không chỉ trực tiếp kiểm soát và xử lý 100% các vi phạm mà còn góp phần nâng cao ý thức của người tham gia giao thông, giảm thiểu các trường hợp tai nạn đáng tiếc xảy ra.
Cao tốc Nha Trang - Cam Lâm dài hơn 49 km, được đầu tư theo phương thức PPP (hợp tác công tư) với tổng vốn hơn 7.600 tỷ đồng do Tập đoàn Sơn Hải làm nhà đầu tư và Elcom triển khai hệ thống giao thông thông minh (ITS). Dự án đưa đưa vào khai thác ngày 19/5/2023 vừa qua.
Trước đó, ngày 1/8/2022, tất cả tuyến cao tốc trên cả nước đã ngưng hình thức thu phí thủ công, chuyển sang sử dụng đồng loạt hệ thống thu phí tự động không dừng (ETC). Cho tới nay, hệ thống đã chứng minh hiệu quả trong tiết kiệm thời gian di chuyển cho người tham gia giao thông và hạn chế tình trạng tắc đường vào các dịp cao điểm.
Đến nay, Bộ Giao thông vận tải cũng đã xây dựng lộ trình triển khai hệ thống thu phí ETC qua 3 giai đoạn gồm: Giai đoạn 1: Các trạm thu phí vẫn có barie và nhân viên ngồi trong cabin. Chỉ khi xác nhận tài xế có đủ số dư tài khoản thu phí thì barie mới mở. Nếu tài khoản không đủ số dư, nhân viên thu phí sẽ thu tiền mặt. Giai đoạn 2: Các trạm thu phí không còn barie, chỉ duy trì dải phân cách giữa các làn. Phương tiện lưu thông tự do theo làn qua trạm thu phí. Giai đoạn 3: Tại trạm thu phí chỉ còn duy trì giá long môn với thiết bị thu phí gắn bên trên. Các phương tiện lưu thông tự do đa làn qua khu vực trạm thu phí.