Dự án Nhà ở xã hội - 01 tại Khu Đô thị Phước Long, thành phố Nha Trang của Tổng công ty Đầu tư phát triển Nhà và Đô thị (HUD).
Như vậy, sau 3 tháng triển khai Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho chủ đầu tư và người mua NƠXH, nhà ở công nhân từ đầu tháng 4/2023, đến nay gói này mới giải ngân được khoảng 95 tỷ đồng và cam kết cho vay 950 tỷ đồng. Tốc độ giải ngân này vẫn rất chậm do thiếu hụt nguồn cung, nhiều dự án còn dang dở, chưa hoàn tất các thủ tục pháp lý theo yêu cầu.
Cập nhật thêm thông tin tại Phiên thảo luận bàn tròn trong khuôn khổ Hội thảo "Tăng khả năng hấp thụ vốn cho doanh nghiệp" mới đây, ông Trần Long - Phó Tổng Giám đốc BIDV cho biết: BIDV đã tài trợ cho 10 dự án NƠXH trên các tỉnh, thành của cả nước. Hiện, ngân hàng đã cấp tín dụng cho 3 dự án, 7 dự án đang trong quá trình xem xét để thẩm định cấp tín dụng. "BIDV được đánh giá là ngân hàng tiên phong trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Chính phủ và triển khai có kết quả cụ thể", ông Trần Long cho biết.
Ngoài ra theo Phó Tổng Giám đốc BIDV, nhu cầu nhà ở thương mại giá thành thấp, trung bình cũng đang được nhiều người dân quan tâm. Vì vậy, Ban lãnh đạo BIDV cũng đưa ra thị trường Gói tín dụng có quy mô 20.000 tỷ đồng dành cho nhà ở thương mại có giá thành thấp, trung bình với lãi suất rất thấp. Theo đó, chủ đầu tư được vay với mức lãi là 8,5%/năm, người mua nhà được vay vốn là 7,8%/năm. BIDV đang triển khai đúng hướng chương trình này.
Theo bà Hà Thu Giang, NHNN đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD) tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ đầu tư dự án bất động sản, nhà thầu xây dựng, người mua nhà... tiếp cận tín dụng thông qua việc triển khai gói tín dụng trên.
Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng được triển khai từ nguồn vốn của các ngân hàng thương mại (NHTM) với lãi suất cho vay thấp hơn từ 1,5 - 2% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng trên thị trường, đối với chủ đầu tư, người mua NƠXH, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ. Hiện 4 ngân hàng có vốn Nhà nước, gồm: Vietcombank, Agribank, BIDV, VietinBank. Các ngân hàng luôn sẵn tiền để giải ngân cho các dự án có đủ hồ sơ pháp lý và người mua nhà có hợp đồng mua NƠXH.
Theo đó, mỗi ngân hàng sẽ dành khoảng 30.000 tỷ đồng cho vay. Thời gian ưu đãi lãi suất là 3 năm đối với chủ đầu tư và 5 năm đối với người mua nhà. Lãi suất cho vay trong thời gian ưu đãi thấp hơn 1,5 - 2%/năm so với lãi suất cho vay trung, dài hạn bình quân trên thị trường. Từ nay đến hết ngày 30/6/2023, lãi suất cho vay đối với chủ đầu tư là 8,7%/năm, đối với người mua nhà là 8,2%/năm. Từ ngày 01/7, định kỳ 6 tháng, NHNN sẽ thông báo lãi suất cho vay, tức lãi suất thả nổi theo thị trường.
“Việc giải ngân cho vay gói tín dụng 120.000 tỷ đồng hỗ trợ thị trường bất động sản của các ngân hàng vẫn thấp. Nguyên nhân Bộ Xây dựng giao cho UBND các tỉnh là phê duyệt các danh mục dự án đủ điều kiện để cho vay. Hiện một số địa phương cũng đã phê duyệt danh sách và gửi cho NHNN. Tuy nhiên, qua rà soát những dự án này đều chưa đạt được cơ sở về pháp lý để có thể giải ngân cho vay”, ông Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) cho biết.
Theo nhiều chuyên gia kinh tế, bất đống sản, dù NƠXH là phân khúc có lực cầu lớn trên thị trường nhưng nguồn cung lại hạn chế. Các dự án phân khúc này đang gặp khó về quỹ đất và các thủ tục đầu tư. Hiện trong luật định, trình tự làm NƠXH giống như nhà ở thương mại, thậm chí còn phức tạp hơn ở một số khâu, một số bước, dẫn đến trình tự thủ tục đầu tư còn kéo dài.
Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ chủ đầu tư phát triển dự án NƠXH cũng là “điểm nghẽn” của phân khúc này. Theo quy định, các chủ đầu tư tham gia làm nhà ở xã hội được miễn giảm thuế giá trị gia tăng (VAT), thu nhập doanh nghiệp, miễn tiền sử dụng đất, các ưu đãi tiếp cận vốn… Tuy nhiên, các ưu đãi lại không được tính vào giá bán khiến phân khúc này không thu hút được các chủ đầu tư.
Theo Bộ Xây dựng, có khoảng 108 dự án đã được cấp phép xây dựng, đang triển khai đầu tư xây dựng thuộc đối tượng cho vay của Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng.
Hiện có 14/63 Sở Xây dựng trên địa bàn cả nước rà soát hồ sơ, lập danh mục các dự án đủ điều kiện trình UBND cấp tỉnh xem xét, công bố danh mục tổng số 39 dự án có tổng mức đầu tư hơn 43.406 tỷ đồng; trong đó nhu cầu vay vốn là hơn 17.869 tỷ đồng. Cùng với đó, đã có 9 UBND cấp tỉnh công bố danh mục 17 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng. Các dự án này có tổng vốn đầu tư hơn 16.839 tỷ đồng; trong đó, nhu cầu vay vốn là hơn 8.920 tỷ đồng.
Đến giữa tháng 7/2023, có 37 dự án với tổng mức đầu tư trên 42.460 tỷ đồng, đủ điều kiện vay gói tín dụng 120.000 tỷ đồng hỗ trợ phát triển NƠXH, nhà ở công nhân. Theo Bộ Xây dựng, số dự án này sẽ được UBND các tỉnh rà soát, công bố trong thời gian tới. Ngoài ra, 5 địa phương (Trà Vinh, Tây Ninh, Bình Dương, Hà Tĩnh và Đà Nẵng) đã công bố danh mục 11 dự án đủ điều kiện, với nhu cầu vay 2.1 tỷ đồng từ gói 120.000 tỷ đồng.
Mặc dù hành lang pháp lý phát triển NƠXH tương đối đầy đủ, song nhiều chuyên gia kinh tế thừa nhận, còn nhiều tồn tại cần giải quyết để phân khúc này phát triển. Chẳng hạn, trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, mua bán phức tạp, kéo dài. Việc xác định giá trước khi bán, cho thuê, cho thuê mua bằng vốn ngoài ngân sách phải được cơ quan nhà nước cấp tỉnh thẩm định, cũng làm kéo dài thời gian và tốn kém cho doanh nghiệp.
Quy định các dự án NƠXH phải dành tối thiểu 20% diện tích nhà ở xã hội trong dự án để cho thuê và chủ đầu tư chỉ được bán sau 5 năm sử dụng, song thực tế nhiều dự án không cho thuê được phần diện tích này. Việc đó dẫn tới thực trạng các căn hộ để không, lãng phí trong khi chủ đầu tư không được bán, không thu hồi được vốn. Các địa phương cũng chưa xác định rõ quỹ đất cho phát triển NƠXH; thủ tục hành chính, bồi thường giải phóng mặt bằng, giao đất kéo dài, giảm sức hút đầu tư vào phân khúc nhà ở này.
Đại diện Bộ Xây dựng cho biết: Cơ chế về NƠXH, nhà ở công nhân, chọn chủ đầu tư và chính sách cho nhóm đối tượng thu nhập thấp tới đây sẽ được hoàn thiện khi cơ quan này trình Quốc hội thông qua Luật Nhà ở 2014 đồng bộ với Luật Đất đai (sửa đổi) và Đấu thầu (sửa đổi).
Clip chia sẻ của ông Trần Long - Phó Tổng giám đốc BIDV về tình hình giải ngân gói 120.000 tỷ đồng và đề xuất của lãnh đạo Agribank về việc Bộ Xây dựng nên giao cho Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà đô thị HUD triển khai hiệu quả các dự án NƠXH vì có vốn 100% của Nhà nước: