Hệ thống pin năng lượng mặt trời tại Nhà máy điện mặt trời Hòa Hội. Ảnh minh họa: Phạm Cường/TTXVN
Trong vụ việc này, mặt hàng nói trên từ cả 4 nước đều bị đề nghị điều tra cả chống bán phá giá, chống trợ cấp.
Theo đó, sản phẩm bị đề nghị điều tra là một số sản phẩm pin năng lượng mặt trời thuộc mã HS 8501.61.0000, 8507.20.80, 8541.42.0010, và 8541.43.0010; mã vụ việc là A-552-841và C-552-842. Nguyên đơn là Liên minh Ủy ban Thương mại sản xuất năng lượng mặt trời Hoa Kỳ. Ngày nhận đơn là 24/4/2024.
Thông báo nêu rõ, nguyên đơn nêu tên khoảng 60 công ty của Việt Nam. Thời kỳ điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp đề xuất là năm 2023; Thời kỳ điều tra thiệt hại đề xuất 3 năm (2021-2023).
Theo Cục Phòng vệ thương mại, năm 2023, số liệu hải quan Hoa Kỳ cho thấy, kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam năm 2023 là 4,2 tỷ USD nên mặt hàng này xuất khẩu từ Việt Nam chiếm tỷ trọng 26% trong tổng nhập khẩu pin năng lượng mặt trời của Hoa Kỳ (cao nhất trong số những nước cáo buộc).
Biên độ chống bán phá giá bị cáo buộc với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam là 271,45% (cao nhất trong 4 nước bị cáo buộc). Theo Cục Phòng vệ thương mại, do Hoa Kỳ coi Việt Nam là quốc gia có nền kinh tế phi thị trường, nên Bộ Thương mại Hoa Kỳ sẽ sử dụng các giá trị thay thế của quốc gia thứ ba để tính toán biên độ phá giá cho Việt Nam.
Đồng thời, trong vụ việc này, nguyên đơn đề nghị sử dụng Indonesia là quốc gia thay thế do cho rằng Indonesia có mức độ phát triển kinh tế tương đồng với Việt Nam và có số lượng đáng kể các nhà sản xuất pin mặt trời. Các bên có thời hạn bình luận về nước thay thế trong vòng 30 ngày trước khi Bộ Thương mại Hoa Kỳ ban hành kết luận sơ bộ của vụ việc.
Về cáo buộc trợ cấp, nguyên đơn cáo buộc các doanh nghiệp sản xuất/xuất khẩu pin mặt trời Việt Nam đã nhận được 31 chương trình trợ cấp từ Chính phủ, gây thiệt hại đáng kể hoặc đe dọa gây thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất nội địa Hoa Kỳ.
Ngoài ra, các chương trình trợ cấp bị cáo buộc thuộc nhóm các chương trình cho vay gồm các chương trình cho vay ưu đãi, bao thanh toán, bảo lãnh xuất khẩu với lãi suất, cho vay ưu đãi “tín dụng xanh” của 4 ngân hàng thương mại cổ phẩn có vốn nhà nước (Agribank, VietinBank, Vietcombank và BIDV) do các ngân hàng này chịu sự can thiệp của Chính phủ; chương trình tín dụng đầu tư và tín dụng xuất khẩu của Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) và các chương trình hỗ trợ lãi suất của Ngân hàng Nhà nước.
Nhóm các chương trình ưu đãi thuế là chương trình về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, ưu đãi thuế cho các nhà đầu tư mới, cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, cho dự án năng lượng mặt trời, chương trình khấu hao hanh, miễn thuế nhập khẩu đối với hàng nhập khẩu dùng để sản xuất hàng xuất khẩu, hoàn thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu thô dùng để sản xuất hàng xuất khẩu, miễn thuế nhập khẩu đối với hàng nhập khẩu vào khu công nghiệp, miễn thuế nhập khẩu cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu nhập khẩu cho doanh nghiệp chế xuất và nằm trong khu chế xuất.
Nhóm các chương trình ưu đãi về đất gồm các chương trình miễn giảm tiền thuê/thuế hoặc phí sử dụng đất và mặt nước cho các ngành được khuyến khích, doanh nghiệp trong khu công nghiệp và khu kinh tế, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, ưu đãi về đất cho các dự án năng lượng mặt trời. Cùng đó là chương trình tài trợ gồm các chương trình tài trợ xúc tiến xuất khẩu và hỗ trợ đầu tư. Cung cấp tiện ích với mức giá ưu đãi gồm các chương trình cung cấp các tiện ích điện, nước và các tiện ích khác cho doanh nghiệp với mức giá ưu đãi...
Quy định điều tra của Hoa Kỳ nêu rõ, có 2 cơ quan tham gia trong một vụ việc điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp. Trong đó, Bộ Thương mại Hoa Kỳ điều tra về hành vi bán phá giá và trợ cấp và chịu trách nhiệm chung về kết quả điều tra trong khi Ủy ban Thương mại quốc tế Hoa Kỳ (ITC) chịu trách nhiệm đánh giá thiệt hại của ngành sản xuất trong nước. Sản phẩm chỉ bị áp thuế chống trợ cấp, chống bán phá giá nếu cả 2 cơ quan đều ban hành kết luận khẳng định. Nếu như trong vụ việc chống bán phá giá, chỉ có doanh nghiệp xuất khẩu là đối tượng bị điều tra thì trong vụ việc chống trợ cấp, Chính phủ cũng là đối tượng bị điều tra.
Theo Cục Phòng vệ thương mại, sản phẩm pin năng lượng mặt trời hiện cũng đang bị Hoa Kỳ áp thuế tự vệ và thuế chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp mà Hoa Kỳ đang áp dụng với Trung Quốc. Vì vậy, để chuẩn bị ứng phó với vụ việc, Cục Phòng vệ thương mại khuyến nghị doanh nghiệp theo dõi chặt chẽ diễn biến tiếp theo của vụ việc. Mặt khác, chủ động nghiên cứu, nắm vững quy định, trình tự, thủ tục điều tra của Hoa Kỳ và dự kiến chiến lược kháng kiện phù hợp với doanh nghiệp (trong trường hợp Bộ Thương mại Hoa Kỳ khởi xướng điều tra); đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu. Hợp tác đầy đủ với Cơ quan điều tra Hoa Kỳ trong suốt quá trình diễn ra vụ việc.
Cục Phòng vệ thương mại cũng lưu ý doanh nghiệp chủ động đăng ký tài khoản IA ACCESS tại cổng thông tin điện tử của Bộ Thương mại Hoa Kỳ (https://access.trade.gov/login.aspx) nhằm cập nhật thông tin và nộp các văn bản, tài liệu liên quan tới Cơ quan điều tra Hoa Kỳ. Đặc biệt, thường xuyên phối hợp, cập nhật thông tin cho Cục Phòng vệ thương mại để nhận được sự hỗ trợ kịp thời.