Indonesia áp thuế tôn mạ màu nhập khẩu từ Việt Nam

Nhiều ý kiến lo ngại mức thuế này sẽ gây ra nhiều khó khăn trong việc xuất khẩu của doanh nghiệp tôn Việt, thậm chí làm mất thị trường. Song phía Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho rằng, với nhu cầu lớn của thị trường này, doanh nghiệp tôn trong nước vẫn có “cửa” cạnh tranh.

Báo cáo từ Hiệp hội Thép Việt Nam cho hay, thị trường khu vực Đông Nam Á; trong đó có cả Indonesia chiếm tới 60% lượng xuất khẩu, Hoa Kỳ chiếm khoảng 12%... Đặc biệt, trong xuất khẩu thép cán nguội, tôn mạ, Việt Nam đang là có năng lực sản xuất mạnh nhất khu vực Đông Nam Á, công nghệ và trình độ cũng ở đẳng cấp cao so với các nước trong khu vực. Trong khi đó, nhu cầu sử dụng lớn, doanh nghiệp thép tại Indonesia không thể đáp ứng, “bao sân” được hoàn toàn thị trường này.

Theo VSA, xuất khẩu tôn màu của Việt Nam nhiều nhất sang các nước Indonesia, Thái Lan, Malaysia… Đặc biệt, với thị trường Indonesia, mỗi năm Việt Nam và Trung Quốc xuất khẩu vào khoảng 224.000 tấn, chiếm hơn 87% lượng nhập khẩu của nước này.

Ông Hồ Nghĩa Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cho rằng, các doanh nghiệp bị đánh thuế có Nam Kim, Hoa Sen, Tôn Đông Á… Nguyên nhân có thể do phía Indonesia nghi ngại sản phẩm tôn màu Việt nhập nguyên liệu sản xuất từ Trung Quốc để sản xuất.

“Hiệp hội đã làm việc với các doanh nghiệp. Với mức đánh thuế từ 12% đến hơn 28% thì việc xuất khẩu, cạnh tranh sẽ khó khăn hơn, dù không lớn. Nhiều khả năng các doanh nghiệp sẽ giảm xuất khẩu sang đó. Tuy nhiên, mất thị trường thì không đáng lo. Vì thực ra, thị trường này có nhu cầu về tôn mạ vẫn còn lớn”, ông Hồ Nghĩa Dũng nói.

“Trong vụ việc áp thuế này, các doanh nghiệp đã có sự chuẩn bị từ trước, chứ không đợi đến khi bị đánh thuế, mới loay hoay tìm hướng giải quyết. Họ đã mở rộng thị trường khá nhiều, như châu Âu, Hoa Kỳ… và đẩy mạnh xuất khẩu sang các nước khu vực Đông Nam Á. Ngoài ra, thị phần xuất khẩu tôn mạ của doanh nghiệp tôn Việt sang Indonesia cũng chỉ chiếm phần nhỏ trong tổng lượng tiêu thụ trong nước và xuất khẩu sang các thị trường của doanh nghiệp tôn”.

Tuy nhiên, bản chất của vấn đề, Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cho rằng, doanh nghiệp trong nước cần phải nâng cao năng lực cạnh tranh của bản thân mình, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập và các biện pháp tự vệ được áp dụng nhiều như hiện nay.

"Doanh nghiệp trước đây làm thép cán, làm tôn mạ, thì các mặt hàng như thép cán nóng, phôi cán nóng được nhập khẩu của Trung Quốc khá nhiều. Sắp tới, chúng ta phải giảm bớt đi, làm sao tự chủ được các nguồn nguyên liệu sản xuất đầu vào này ngay trong nước. Ngành công nghiệp thép trong nước phải cố gắng khép kín từ khâu đầu vào đến sản xuất để loại trừ dần nguồn gốc xuất xứ từ các nước, giảm thiểu việc các nước cho rằng Việt Nam lẩn tránh thuế", ông Dũng khuyến nghị.

Hiện nay, các sản phẩm thép đầu vào sản xuất, phía Formosa đã sản xuất và sắp tới nhà máy của Hòa Phát tại Dung Quất cũng có sản phẩm vào năm 2019. Do vậy, việc nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng bộ và khép kín sản xuất... sẽ là giải pháp cơ bản và lâu dài trong bối cảnh các vụ kiện phòng vệ lên ngành thép ngày càng nhiều.

Trong những năm gần đây, sản phẩm thép và liên quan đến thép là một trong những ngành chịu nhiều vụ kiện thương mại nhất. Đến cuối năm 2017, trong số tổng cộng 124 vụ kiện điều tra phòng vệ thương mại với các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam, thì có tới 30 vụ kiện liên quan thép, chủ yếu tập trung vào điều tra chống bán phá giá.

Nhiều doanh nghiệp thép lớn của Việt Nam đã có bước đầu tư vào công nghệ sản xuất tiên tiến, chủ động trong hợp tác phòng vệ. Việc tự nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua chất lượng sản phẩm, sản xuất khép kín trong nước, giảm giá thành sản xuất… sẽ giúp doanh nghiệp phát triển ổn định, bền vững.

Đặc biệt, để đề phòng khi thị trường truyền thống gặp khó, VSA cho rằng, các doanh nghiệp cần đầu tư ra các thị trường nước ngoài, nơi trống vắng các doanh nghiệp thép sở tại như châu Phi, Nam Mỹ và gần hơn là ASEAN-3 Campuchia, Lào, Malaysia…

Theo Công ty CP Tôn Đông Á, rào cản thuế quan và phi thuế quan đang là thách thức đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là với ngành thép thời gian qua. Năm 2018, Tôn Đông Á hướng đến xuất khẩu đạt 800.000 tấn sản phẩm, do vậy, việc chuẩn hóa hệ thống quản trị và quy trình sản xuất là rất quan trọng. Ngoài việc đảm bảo chất lượng sản phẩm theo các tiêu chuẩn quốc tế thì cũng đặt ra vấn đề về sử dụng nguồn nguyên liệu chất lượng cao từ nhà máy cấp 1, tiến tới đa dạng hóa thị trường hơn nữa.