Nhu cầu lớn
Theo thống kê của CHKVN, từ cuối tháng 3/2020 đến nay, Việt Nam đã kiểm soát chặt chẽ người nhập cảnh Việt Nam qua đường hàng không, nhằm kiểm soát toàn bộ các chuyến bay quốc tế thường lệ, không thường lệ, chỉ cấp phép chở khách, chở hàng tùy theo nhu cầu của hãng hàng không cho các chuyến bay chiều từ Việt Nam đi. Đối với chiều vào Việt Nam, các chuyến bay chỉ được chở hàng, không được phép chở khách.
Những trường hợp hành khách nhập cảnh (công dân Việt Nam, người nước ngoài) trên các chuyến bay quốc tế đều có văn bản đồng ý của các cấp có thẩm quyền và có phương án cách ly 7 ngày (từ ngày 4/8/2021 đối với trường hợp có chứng nhận tiêm đủ liều vaccine phòng COVID-19 hoặc chứng nhận khỏi bệnh COVID-19) hoặc 14 ngày (các trường hợp khác) ngay sau khi nhập cảnh.
Trong số hơn 274.200 người đã nhập cảnh qua đường hàng không của cả hãng hàng không Việt Nam và nước ngoài (từ tháng 4/2020 - 9/2021), chưa có bất kỳ trường hợp nào hành khách nhập cảnh sai quy định, toàn bộ đều được cách ly theo phương án đã được phê duyệt (kể cả các trường hợp ngoại giao, công vụ).
Cũng trong thời gian này, Tổ công tác đặc biệt của các bộ, ngành, các hãng hàng không Việt Nam đã tổ chức hơn 400 chuyến bay “giải cứu” công dân về cách ly tại các cơ sở quân đội, với hơn 110.000 công dân về nước và gần 150 chuyến bay theo hình thức công dân tự chi trả toàn bộ chi phí cách ly tại khách sạn, xe đón, xét nghiệm... với hơn 30.000 công dân.
Qua tìm hiểu, hiện chỉ có 19 hãng hàng không nước ngoài và 1 hãng hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) khai thác các đường bay quốc tế thường lệ giữa Việt Nam từ Hà Nội, TP Hồ Chí Minh đến 13 quốc gia, vùng lãnh thổ là: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hồng Kông, Đài Loan, Singapore, Malaysia, Philippines, Campuchia, Úc, Pháp, UAE, Qatar, với hơn 130 chuyến bay/tuần mỗi chiều.
Từ đầu năm đến nay có gần 7.500 chuyến bay quốc tế có chở khách đi-đến Việt Nam, với tổng lượng khách vận chuyển 2 chiều là 350.000 lượt hành khách, trong đó, chiều vào Việt Nam là 3.700 chuyến bay, với 153.200 khách khách.
Bốn giai đoạn đề xuất
Theo kế hoạch đề xuất của CHKVN, dự kiến các chuyến bay combo sẽ được mở bay tới các nước, vùng lãnh thổ: Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore, Thái Lan, Malaysia, Pháp, Đức, Nga, Úc và các thị trường khác khi có nhu cầu luân chuyển lao động. Tần suất khai thác được quyết định theo năng lực tiếp nhận cách ly của địa phương, chỉ được cấp phép bay sau khi phương án tiếp nhận cách ly được địa phương thống nhất.
Với chuyến bay thí điểm đón khách du lịch quốc tế, CHKVN đề xuất không hạn chế thị trường, áp dụng với khách người nước ngoài có xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 bằng phương pháp RT-PCR/RT-LAMP được lấy mẫu trong vòng 72 giờ trước chuyến bay đầu tiên trong hành trình vào Việt Nam hoặc theo hướng dẫn mới của Bộ Y tế; có chứng nhận tiêm đủ liều vaccine phòng COVID-19. Trong đó, liều cuối cùng tiêm trong thời gian ít nhất 14 ngày và không quá 12 tháng tính đến thời điểm xuất phát hoặc có giấy xác nhận khỏi bệnh COVID-19 không quá 6 tháng tính đến thời điểm xuất phát và phải đăng ký tham gia chương trình du lịch trọn gói của doanh nghiệp lữ hành.
Tần suất khai thác giai đoạn 1 trong quý IV/2021 (tới mỗi địa phương thực hiện thí điểm du lịch quốc tế trọn gói) trung bình 1 chuyến bay/ngày và tăng lên 2 chuyến bay/ngày trở lên trong tháng tiếp theo.
Giai đoạn 2 từ tháng 1/2022, CHKVN đề xuất thí điểm các chuyến bay thường lệ chỉ chở khách có giấy chứng nhận đã tiêm đủ liều vaccine phòng COVID-19 hoặc có xác nhận khỏi bệnh COVID-19 vào Việt Nam, không yêu cầu có văn bản đồng ý cho vào Việt Nam của các cơ quan chức năng (trừ các yêu cầu về xuất nhập cảnh và kiểm soát y tế). Thị trường triển khai giai đoạn 2 là các đường bay giữa Việt Nam và Trung Quốc, Hồng Kông, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Thái Lan, Singapore, Malaysia, Pháp, Đức, Nga, Úc và các thị trường an toàn khác không nằm trong khuyến cáo hạn chế nhập cảnh, với tần suất ban đầu 4 chuyến/tuần/chiều cho mỗi bên.
Giai đoạn 3 dự kiến từ tháng 4/2022 tùy thuộc vào tiến trình tiêm vaccine tại Việt Nam và đánh giá về tính miễn dịch cộng đồng sau khi tiêm vaccine đại trà trong xã hội, sẽ triển khai các chuyến bay thường lệ chở khách vào Việt Nam không yêu cầu cách ly sau nhập cảnh khi áp dụng cơ chế “hộ chiếu vaccine”. Hành khách là công dân Việt Nam và nước ngoài có giấy chứng nhận đã tiêm đủ liều vaccine phòng COVID-19 hoặc có xác nhận khỏi bệnh COVID-19, với tần suất ban đầu 7 chuyến/tuần/chiều cho mỗi hãng hàng không.
Giai đoạn 4 khai thác chuyến bay quốc tế thường lệ theo nhu cầu, dự kiến áp dụng từ tháng 7/2022 (tùy thuộc vào tiến trình tiêm vaccine tại Việt Nam và đánh giá về tính miễn dịch cộng đồng sau khi tiêm vaccine đại trà trong xã hội). Trong giai đoạn này, hãng hàng không được cấp phép bay để mở bán theo nhu cầu, chuyến bay đăng ký được xác nhận. Hành khách được chấp nhận làm thủ tục hàng không (check-in) tại điểm xuất phát khi có các chứng nhận phù hợp với yêu cầu của cơ quan y tế Việt Nam tại thời điểm áp dụng.
Theo các chuyên gia hàng không, để hỗ trợ các quốc gia trong lộ trình mở cửa biên giới, các cơ quan hàng không quốc tế đã đưa ra giải pháp hộ chiếu vaccine, để các hãng hàng không trên thế giới như: Singapore Airlines, Korea Air, All Nippon Airways, Vietnam Airlines thử nghiệm, từng bước đón đầu nhu cầu đi lại sau khi đại dịch đang từng bước được kiểm soát. Việc mở lại các đường bay quốc tế nếu không thực hiện sớm sẽ lỡ mất cơ hội cạnh tranh điểm đến.