Mở thị trường tiêu thụ cho mặt hàng quả vải và nhãn

Thông tin này được Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 5/2023 đã được Bộ Công Thương tổ chức chiều 31/5 với chủ đề "Xúc tiến thương mại các mặt hàng quả vải và nhãn" trong bối cảnh nhiều địa phương ở khu vực miền Bắc đang bước vào vụ thu hoạch vải, nhãn chín rộ.

Gỡ khó để tiêu thụ

Báo cáo tại hội nghị, ông Trần Quang Tấn - Giám đốc Sở Công Thương Bắc Giang cho biết, thời gian qua địa phương tập trung đầu tư, ứng dụng khoa học kỹ thuật nên chất lượng vải thiều Bắc Giang năm 2023 cao nhất từ trước đến nay. Theo đó, ước sản lượng vải toàn tỉnh năm 2023 trên 180.000 tấn; thời gian thu hoạch vải thiều từ ngày 25/5 đến ngày 30/7/2023.

Năm nay, thị trường xuất khẩu của vải thiều Bắc Giang, Trung Quốc tiếp tục được xác định là thị trường truyền thống, các thị trường tiềm năng là Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Malaysia; UAE, Singapore, Trung Đông, Thái Lan, Hong Kong (Trung Quốc)...

Theo ông Tấn, để chuẩn bị cho vụ vải thiều năm nay, tỉnh Bắc Giang đã chuẩn bị các điều kiện như bảo đảm nguồn vốn, nguồn điện, thùng xốp, đá cây, vệ sinh môi trường, chuẩn bị kho, bãi tập kết phương tiện vận tải, các điểm cân, mua vải thiều tập trung; đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông và các dịch vụ khác... 

Ông Trần Văn Hảo - Giám đốc Sở Công Thương Hải Dương cho hay, hiện nay, tỉnh Hải Dương có gần 9.000 ha vải; trong đó, vải sớm chiếm khoảng 30%, vải thiều chính vụ chiếm 70%. Năm 2023, vải của tỉnh dự kiến khoảng 61.000 tấn; trong đó, vải sớm khoảng 31.000 tấn; vải thiều chính vụ khoảng 30.000 tấn. 

Vải của Hải Dương hầu hết được sản xuất theo quy trình an toàn, trong đó có 500 ha vải được chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP, đủ điều kiện xuất khẩu sang các thị trường cao cấp. Ngoài ra, toàn tỉnh Hải Dương có 203 mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu, có 21 mã số cơ sở đóng gói xuất khẩu sang các thị trường; trong đó Trung Quốc là 13 mã, còn lại là Hoa Kỳ, Australia, New Zealand, Nhật Bản và Thái Lan. 

Đáng lưu ý, vải của Hải Dương mẫu mã đẹp, thời gian thu hoạch vải sớm bắt đầu từ ngày 15/5 đến ngày 5/6. Vải thiều chính vụ bắt đầu thu từ ngày 5/6 đến hết tháng 6/2023, tập trung trong khoảng từ 10 - 20/6/2023.

Ông Trần Văn Cường - Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Hưng Yên thông tin, thời gian qua, các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu cho vải, nhãn đã được địa phương triển khai mạnh mẽ. Qua việc tổ chức các phiên chợ xúc tiến thương mại quả vải; tổ chức chuỗi sự kiện xúc tiến thương mại cho nhãn lồng. 

Đặc biệt, Sở Công Thương Hưng Yên đã ban hành Kế hoạch tổ chức Hội nghị kết nối xuất khẩu nhãn và sản phẩm chế biến từ nhãn sang thị trường Nhật Bản năm 2023, nhằm kết nối các cơ sở sản xuất và các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản sang thị trường Nhật Bản.

Tuy nhiên, tại hội nghị, các đại biểu cũng chỉ ra một số khó khăn với doanh nghiệp địa phương như năng lực tiếp cận và đàm phán ký kết xuất khẩu sản phẩm còn hạn chế; tình hình kinh tế các nước EU khó khăn ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu thụ của thị trường với mặt hàng quả vải, nhãn từ Việt Nam, còn nhiều rủi ro về thanh toán tại một số thị trường...

Trước tình hình đó, đại diện các địa phương đề xuất, kiện nghị các bộ ngành; trong đó, có Bộ Công Thương, hiệp hội doanh nghiệp, Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cần tăng cường đẩy mạnh hỗ trợ, kết nối tiêu thụ, xuất khẩu, đưa nông sản Việt Nam ra thế giới.

Chủ động hỗ trợ

Hoa Kỳ là thị trường tiềm năng với nông sản Việt Nam; trong đó, còn nhiều dư địa cho trái cây Việt Nam mở rộng và phát triển. Để tiếp cận thị trường tiềm năng này, ông Đỗ Ngọc Hưng - Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cho rằng, có một số trở ngại như khoảng cách địa lý quá xa dẫn đến thời gian vận chuyển kéo dài; chưa có cơ sở chiếu xạ theo tiêu chuẩn của Hoa Kỳ đặt tại miền Bắc. Đối thủ cạnh tranh chính của Việt Nam là Trung Quốc, Mexico có nhiều kinh nghiệm, hệ thống phân phối rộng khắp, giá cả cạnh tranh, chi phí vận chuyển thấp.

Nhằm tháo gỡ rào cản đối cho nông sản Việt Nam, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ đã phối hợp với các cơ quan liên quan trong và ngoài nước từng bước tháo gỡ khó khăn nhằm mở rộng thị phần quả vải tại thị trường Hoa Kỳ; trong đó, tham mưu và đề xuất cơ chế nhằm giải quyết vướng mắc liên quan đến việc tham gia của Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội vào chương trình tiền chứng nhận của Cơ quan Kiểm dịch động thực vật Hoa Kỳ (APHIS). 

Ngoài ra, Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cũng đàm phán với APHIS và được phép bổ sung thêm 1 đầu mối đối tác là doanh nghiệp của Bắc Giang vào danh sách Corporator thay mặt Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội ký kết thỏa thuận với APHIS về việc chứng nhận cơ sở chiếu xạ xuất khẩu vải sang Hoa Kỳ.

Tương tự, ông Lê Phú Cường - Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Malaysia cho hay, để mở rộng xuất khẩu nhãn, vải nói riêng, nông sản nói chung của Việt Nam sang Malaysia, doanh nghiệp cần có biện pháp bảo quản sản phẩm để vận chuyển bằng đường biển, giảm chi phí, tăng tính cạnh tranh vơi sản phẩm cùng loại trên thị trường.

Ông Cường lưu ý, thị trường nhãn của Malaysia, Thái Lan gần như độc quyền tuy nhiên dung lượng thị trường mặt hàng nhãn rất lớn. Đây là điều đáng lưu ý cho doanh nghiệp xuất khẩu nhãn của Việt Nam. 

Ngoài ra, Chính phủ Malaysia đang thúc đẩy áp dụng chứng chỉ Halal với sản phẩm nhập khẩu vào thị trường này, doanh nghiệp trong nước nên chú ý vấn đề này. Theo đó, cần xây dựng thương hiệu và quảng bá thương hiệu sản phẩm, cần chú ý định vị sản phẩm vải, nhãn ở phân khúc thị trường cao cấp hoặc trung bình để đưa vào hệ thống phân phối phù hợp.

Còn theo ông Nguyễn Hữu Quân - Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Nam Ninh (Trung Quốc),  địa phương, doanh nghiệp cần chủ động kết hợp với đối tác nhập khẩu trong việc xây dựng, quảng bá hình ảnh doanh nghiệp và sản phẩm chủ lực của doanh nghiệp bên cạnh việc nắm vững và đáp ứng tốt yêu cầu về kiểm dịch, chất lượng của thị trường Trung Quốc. Chủ động xây dựng kênh trao đổi trực tiếp với Thương vụ trên cơ sở nắm rõ nhu cầu xuất khẩu của doanh nghiệp địa phương.

Đề cập đến tình trạng ùn tắc tại cửa khẩu tại một số địa phương, ông Ngọc Sơn - Phó Vụ trưởng Vụ châu Á - châu Phi (Bộ Công Thương) cho hay, tình trạng này hiện đã tương đối ổn định. Số lượng xe chờ thông quan đã bắt đầu giảm so với ngày 23/5. Vụ Thị trường châu Á - châu Phi sẽ tiếp tục theo dõi tình hình thông quan tại cửa khẩu để thông tin kịp thời tới địa phương.

Tuy nhiên, một số cửa tại Quảng Ninh, Cao Bằng, Lào Cai phía Trung Quốc đã cho phép nhập khẩu hàng trái cây, doanh nghiệp có thể đàm phán với đối tác chuyển địa điểm nhập khẩu, tránh tình trạng ùn tắc.

Còn bà Nguyễn Thảo Hiền - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ đánh giá, thị trường châu Âu, châu Mỹ do khoảng cách địa lý nên hàng Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn khi thâm nhập thị trường này. 

Vì vậy, doanh nghiệp cần định vị cụ thể phân khúc cao cấp hay trung bình cho sản phẩm vải, nhãn để có định hướng quảng bá, tiêu thụ phù hợp. 

Kinh nghiệm cho thấy với trái vải tươi có thể định vị ở phân khúc cao cấp, đóng gói 10 quả/hộp, tiêu thụ sẽ thuận lợi hơn rất nhiều. Mặt khác, doanh nghiệp cần theo dõi sát sao những thay đổi trong quy định với mặt hàng xuất khẩu để có sự điều chỉnh phù hợp.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải đánh giá cao những ý kiến đóng góp, sự hỗ trợ nhiệt tình, chủ động của hệ thống Thương vụ Việt Nam ở ngoài nước; trong đó, đơn vị đã phối hợp, cung cấp thông tin rất cụ thể về xu hướng, nhu cầu thị trường, yêu cầu, quy định về xuất khẩu với nông sản nói chung và quả vải, nhãn nói riêng.

Đây là cơ sở cho địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp xây dựng kế hoạch, chiến lược xuất khẩu, sản xuất và kinh doanh. Tuy nhiên, với mặt hàng có tính mùa vụ như vải và nhãn, địa phương, doanh nghiệp, đơn vị cần chanh chóng có biện pháp để đảm bảo tiêu thụ, xuất khẩu hiệu quả.

Về phía cơ quan chức năng, để tiếp tục nâng cao hiệu quả xúc tiến thương mại, hỗ trợ xuất khẩu, tiêu thụ mặt hàng vải và nhãn nói chung và trái cây nói riêng, Thứ trưởng yêu cầu đơn vị Bộ Công Thương cần tiếp tục nắm bắt cập nhật tình hình sản phẩm nông sản, trái cây khi đến vụ, thường xuyên trao đổi với doanh nghiệp nhằm nắm bắt nhu cầu hỗ trợ xuất khẩu, tiêu thụ.

Riêng Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, Thứ trưởng đề nghị cần tăng cường theo dõi và thường xuyên cập nhật thông tin liên quan đến diễn biến, thông tin thị trường, chính sách thương mại, tiêu chuẩn điều kiện xuất khẩu và chính sách với từng mặt hàng chủ lực, kịp thời tham mưu cho Lãnh đạo Bộ để có định hướng và chỉ đạo kịp thời hỗ trợ địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp.

Ngoài ra, Cục Xúc tiến thương mại tiếp tục thực hiện nhiệm vụ được giao tại các kỳ giao ban trước, có giải pháp tháo gỡ từ kiến nghị của doanh nghiệp, địa phương; đồng thời đẩy mạnh nghiên cứu chính sách, dự báo nhằm tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp trong xúc tiến thương mại và xuất nhập khẩu.