Đặc biệt, Việt Nam và Australia có chung rất nhiều khuôn khổ hợp tác kinh tế; trong đó, có Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đang bổ trợ mạnh mẽ cho quan hệ thương mại, đầu tư giữa hai nước.
Với tiềm năng phát triển giữa hai nước, triển vọng thương mại song phương có thể vượt qua dự báo 15 tỷ USD năm 2022 và tiếp tục ghi nhận một kỷ lục mới. Do đó, chuyến thăm chính thức Australia của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ được kỳ vọng mở ra nhiều cơ hội mới trong hợp tác song phương nhằm nâng tầm quan hệ hai nước lên Đối tác Chiến lược Toàn diện.
Dây chuyền chế biến sản phẩm tôm xuất khẩu tại nhà máy của Tập đoàn Thủy sản Minh Phú tỉnh Cà Mau. Ảnh minh họa: Vũ Sinh/TTXVN
Thị trường tiềm năng
Việt Nam và Australia là thành viên chung của ít nhất ba hiệp định thương mại tự do (FTA), bao gồm FTA ASEAN-Australia - New Zealand (AANZFTA), Hiệp định CPTPP và mới đây nhất là Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).
Không chỉ thương mại, hiệp định CPTPP là đòn bẩy để tăng đầu tư giữa hai nước. Tính đến cuối năm 2021, Australia đã đầu tư khoảng 550 dự án tại Việt Nam, với tổng trị giá chỉ gần 2 tỷ USD, là quốc gia có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) lớn thứ 19 tại Việt Nam, đứng sau các nước chưa có hiệp định thương mại tự do (FTA) với Việt Nam như Đài Loan (Trung Quốc), Hoa Kỳ và Thụy Sỹ.
Về kinh tế, kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng cao dù bị ảnh hưởng bởi đại dịch năm 2021 đạt 12,4 tỷ USD, tăng gần 50% so năm 2020. Riêng 9 tháng năm 2022, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Australia đạt 12 tỷ USD, tăng 31,5% so với cùng kỳ năm 2021.
Các mặt hàng xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam bao gồm cà phê, hàng thủy sản, sắt thép và sản phẩm từ sắt thép, linh kiện điện tử vẫn tăng trưởng ấn tượng. Ngoài ra, các mặt hàng rau, củ quả và gạo cũng tiếp tục tăng hai con số.
Ở chiều ngược lại, các mặt hàng có kim ngạch nhập khẩu tăng mạnh chủ yếu vẫn là các nhóm nguyên, nhiên vật liệu đầu vào phục vụ sản xuất như than các loại, lúa mì, bông các loại, phế liệu sắt thép, sắt thép các loại...
Đặc biệt, cuối năm 2021 vừa qua, Việt Nam và Australia đã ký kết Chiến lược tăng cường gắn kết kinh tế, hướng tới mục tiêu đưa hai nước trở thành 10 đối tác thương mại hàng đầu và tăng gấp đôi đầu tư hai chiều của nhau. Đây là tiền đề tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hai nước mở rộng hợp tác.
Nhận định từ các chuyên gia, Australia là nền kinh tế lớn thứ 13 trên thế giới với kim ngạch nhập khẩuhàng hóa gần 250 tỷ USD/năm. Mặc dù quy mô dân số khá nhỏ, chỉ 25,7 triệu dân nhưng đây là thị trường rất tiềm năng bởi người dân sẵn sàng trả giá cao cho sản phẩm chất lượng và cởi mở với hàng hóa nhập khẩu.
Theo Thương vụ Việt Nam tại Australia, cơ hội để hàng hóa Việt Nam sang thị trường Australia đang rất thuận lợi nhờ thuế suất hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Australia hầu hết về 0%.
Bởi vậy, doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc tìm kiếm nguồn nguyên liệu chất lượng cao từ các nước thành viên. Cùng đó, hàng hóa Việt Nam cũng đã có chỗ đứng nhất định tại thị trường này.
Hơn nữa, với trên 320 nghìn Việt kiều, chưa kể số lượng cán bộ, du học sinh đang công tác, học tập tại Australia là cơ hội để doanh nghiệp quảng bá sản phẩm, xây dựng mạng lưới khách hàng, hệ thống phân phối hàng Việt cho cộng đồng người Việt sinh sống tại đây.
Cũng theo Thương vụ Việt Nam tại Australia, bên cạnh mặt hàng nhãn, thanh long, mít, sầu riêng…hơn 2 năm trở lại đây, Thương vụ đã đưa mặt hàng dừa vào danh sách trọng điểm xúc tiến nhằm thúc đẩy cả chuỗi sản phẩm, hỗ trợ gia tăng giá trị qua đó giúp giá dừa Việt Nam cạnh tranh hơn và hiện diện thường xuyên tại Australia ngay cả trong mùa đông.
Thời gian qua, Thương vụ Việt Nam tại Australia đã liên tục làm việc với các nhà nhập khẩu, xuất khẩu để vừa vận động nhập khẩu vừa hỗ trợ quảng bá tại Australia. Cùng đó, Thương vụ đã thống nhất các nhà nhập khẩu đẩy mạnh quảng bá hương vị nước dừa Việt Nam có mùi vị tự nhiên như một loại nước uống trong lành từ thiên nhiên và tốt cho sức khỏe, đặc biệt người tập thể thao (BBCgooodfood).
Đáng lưu ý, các thương hiệu nước ngoài đã tìm đến để nhập nước dừa Việt Nam đưa vào các siêu thị lớn nhất tại Australia, kể cả siêu thị nông sản danh giá Harris farm.
Tại thời điểm hiện tại có thể tìm thấy các nhãn hàng: Vico fresh, Cocosoul organic, RawC, Chef’s choice,.. với dòng chữ “sản phẩm của Việt Nam” phía sau. Đặc biệt, nước dừa đóng hộp Cocoxim, một nhãn hiệu của Việt Nam đang được nhà phân phối đánh giá cao.
Ngoài ra, Australia còn là một trong 15 thị trường xuất khẩu thuỷ sản lớn nhất của Việt Nam trong khối RCEP. Năm 2021 Việt Nam đã trở thành đối tác số 1 của thị trường này với tổng kim ngạch xuất khẩu trên 184,4 triệu USD.
Chia sẻ từ Thương vụ Việt Nam tại Australia, nhu cầu thuỷ sản của Australia tăng đáng kể trong 3 thập kỷ qua với lượng tiêu thụ 1 triệu tấn/năm, sản lượng sản xuất nội địa không đáp ứng khiến nhu cầu nhập khẩu thuỷ sản, nhất là thuỷ sản từ châu Á ngày càng tăng.
Hơn nữa, dân số Australia đang tăng nhanh, dự kiến đạt 40 triệu dân vào năm 2050, đồng nghĩa lượng tiêu dùng thuỷ sản có xu hướng tăng, hiện ở mức 15kg/người/năm.
Chính vì vậy, RCEP đi vào thực thi đã mang lại nhiều lợi ích cho xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam vào Australia. Ngoài hệ thống cửa hàng siêu thị châu Á, nhiều mặt hàng thuỷ sản của Việt Nam đã được bày bán tại hệ thống siêu thị bán buôn và bán lẻ của thị trường này.
Mở rộng dư địa
Ông Chu Thắng Trung- Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), việc mở rộng xuất khẩu sang thị trường Australia có thể giúp các doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, đồng thời tận dụng được những lợi thế từ các FTA mang lại. Tuy nhiên, cần sẵn sàng các giải pháp ứng phó với các vụ điều tra phòng vệ thương mại từ thị trường, nhằm bảo đảm lợi ích chính đáng cho doanh nghiệp.
Thống kê cho thấy, số lượng các vụ điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam từ Australia đang có xu hướng tăng lên. Tính đến nay, Australia đã tiến hành gần 20 vụ việc điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Sản phẩm bị điều tra chủ yếu là thép, nhôm; một số sản phẩm ngành chế biến, chế tạo cũng bị đưa vào tầm ngắm.
Theo ông Chu Thắng Trung, Bộ Công Thương đã đẩy mạnh phối hợp giữa các bộ, ngành, cơ quan Chính phủ ở trung ương và địa phương trong việc xử lý các vụ việc phòng vệ thương mại.
Thêm vào đó, hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xử lý các vụ việc phòng vệ thương mại hiệu quả hơn, đáp ứng tốt hơn các quy tắc xuất xứ để tận dụng lợi ích trong các FTA giữa Việt Nam và Australia.
Thương vụ Việt Nam tại Australia cho biết, hiện tại Thương vụ đã lên kế hoạch tiếp tục triển khai nhiều chương trình xúc tiến theo kế hoạch hành động đề ra, liên quan tới các ngành hàng có kim ngạch lớn, thực hiện theo chỉ đạo của Bộ Công Thương về mở rộng dư địa xuất nhập khẩu cho các ngành hàng của Việt Nam.
Ngoài ra, lĩnh vực kinh tế số cũng sẽ được cơ quan Thương vụ chú trọng thúc đẩy, nhất là với nông sản. Đặc biệt, nhiều mặt hàng mới của Việt Nam cho thấy tiềm năng tăng trưởng tại thị trường châu Á-Thái Bình Dương như hoa quả đông lạnh, bao gồm mít, chanh leo, sầu riêng và một số loại gia vị.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đánh giá cao và rất coi trọng việc phát triển quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại, công nghiệp và năng lượng với Australia.
Để tiếp tục phát huy tiềm năng, lợi thế và tăng cường hơn nữa sự gắn kết giữa nền kinh tế hai nước, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị Việt Nam và Australia cần tăng cường mở cửa thị trường nông thủy sản cho nhau và cung ứng mặt hàng chiến lược mà mỗi bên có nhu cầu cũng như hạn chế sử dụng biện pháp phòng vệ thương mại.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng khuyến khích đầu tư của Australia vào Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng; tăng cường hợp tác, hỗ trợ kỹ thuật và trao đổi kinh nghiệm của Australia về xây dựng chính sách phát triển năng lượng.