Nhiều hộ trồng điều trên địa bàn tỉnh cho biết, vụ điều năm nay lại rơi vào cảnh mất mùa, thất thu, năng suất tại các vườn giảm mạnh từ đến 30-50% so với vụ điều năm ngoái.
Thu hoạch hạt điều tại thôn Tân Bình, xã Bàu Chinh (Châu Đức, Bà Rịa - Vũng Tàu) (ảnh tư liệu)
Theo các chủ vườn điều, vụ điều năm nay thu hoạch muộn hơn mọi năm, thời điểm cây điều ra hoa lại gặp mưa trái mùa kèm sương muối khiến hoa bị khô và rụng, những trái đậu được trong thời điểm trái còn non lại gặp thời tiết lạnh khiến trái non cũng bị rụng khá nhiều. Chính vì vậy, tỷ lệ đậu trái trên cây vì thế cũng ít hơn so với mọi năm.Theo ước tính, năng suất điều năm nay giảm từ 30-50% so với vụ thu hoạch năm ngoái.
Gia đình ông Nguyễn Anh Tuấn, ngụ ấp 5, xã Hòa Hội, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu hiện đang có 2,5 ha trồng điều, năm nay vụ điều của gia đình ông Tuấn thu hoạch khá muộn so với mọi năm, năng suất, sản lượng cũng giảm khoảng 30% so với vụ năm ngoái.
Theo ông Tuấn, thời tiết cuối năm 2022 và đầu năm 2023, khi cây điều trổ hoa thì gặp những cơn mưa trái mùa kéo dài, sau đó thời tiết lạnh về đêm và sáng sớm khiến cây điều khô, rụng hoa và trái non khá nhiều. Dự kiến năm nay gia đình ông chỉ thu về khoảng hơn 6,2 tấn điều/2,5ha, giảm khoảng 30% so với vụ năm ngoái. Giá bán hiện nay cũng khá thấp chỉ khoảng 25-26 nghìn đồng/kg bằng giá bán vụ năm ngoái.
Còn gia đình ông Châu Kim Sương, ngụ ấp Liên Lộc, xã Xà Bang, huyện Châu Đức đang canh tác 6 sào trồng điều đã được 30 năm thì cho biết, vườn điều của gia đình ông năm nay may mắn lắm chỉ thu được khoảng gần 8 tạ hạt điều thay vì 1,7 tấn như năm ngoái. Vườn điều của gia đình ông năm nay chỉ ra lác đác vài trái trên cây. Nếu như mọi năm tầm này gia đình ông ngày nào cũng tất bật đi nhặt hạt điều trong vườn, thì năm nay lại không có việc để làm, 3 - 4 ngày mới phải vào phải vào để nhặt điều 1 lần mà mỗi lần nhặt cũng chỉ được vài kg. Không những vậy, giá bán không tăng so với năm ngoái, trong khi đó giá phân bón thì ngày một tăng cao.
Ông Châu Kim Sương chia sẻ, cây điều là cây ưa nắng, gió nếu gặp mưa trái mùa và sương muối, thời tiết lạnh kéo dài là sẽ khô và rụng bông, rụng trái hàng loạt. Mọi năm cây điều sẽ ra khoảng 2 đến 3 đợt hoa, người trồng điều cũng được thu hoạch 2 đến 3 đợt. Thì năm nay tại khu vực Bà Rịa-Vũng Tàu thời tiết lạnh nhiều nên người trồng điều đến thời điểm này không còn hy vọng có thêm điều để thu hoạch đợt 2 và 3 như mọi năm. Chính vì vậy, năm nay người trồng điều thất thu càng thất thu thêm.
Theo các chủ vườn trồng điều, cây điều khi đã cho thu hoạch không tốn nhiều chi phí chăm sóc chỉ khoảng 15-20 nghìn đồng/cây. Tuy nhiên, nhân công thu hoạch thì ngày một tăng cao do khan hiếm, cộng với việc giá hạt điều thương phẩm ngày một giảm đã khiến lợi nhuận của người trồng điều ngày một giảm mạnh. Chính vì vậy, những năm gần đây nhiều hộ trồng điều trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã đang phá bỏ dần diện tích điều để chuyển qua trồng các loại cây trồng khác có giá trị kinh tế cao hơn.
Tuy nhiên, theo khuyến cáo của ngành nông nghiệp tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, không phải vùng đất trồng điều nào cũng có thể chuyển đổi sang trồng khác được, nguyên nhân là do những vùng đất đó thiếu nước, đất cằn cỗi mà chỉ có cây điều mới phát triển được.
Ông Trần Văn Nhât, ấp 2, xã Hòa Hưng, huyện Xuyên Mộc chia sẻ, mấy năm liên tiếp điều liên tục mất mùa, mất giá gia đình ông cũng muốn chuyển đổi sang cây trồng khác nhưng do diện tích đất đang canh tác cây điều rất khan hiếm nước, đất sỏi đá khô cằn không thể phù hợp với các loại cây trồng khác, cùng với việc 2 vợ chồng ông đều đã lớn tuổi nên hiện nay gia đình ông vẫn duy trì loại cây này.
Ông Châu Kim Sương cũng chia sẻ, trải qua nhiều năm làm nông nghiệp, chuyển đổi nhiều loại cây trồng thì ông nhận thấy cây điều vẫn là cây gắn bó lâu dài với người nông dân, vì vốn đầu tư, công chăm sóc tốn rất ít. Mặc dù nhiều năm liên tiếp gia đình ông chịu cảnh mất mùa điều, giá lại rớt xuống thấp nhưng với vùng đất khô cằn, sỏi đá thì ông không có sự lựa chọn nào khác ngoài trồng cây điều, cây chịu hạn và phát triển rất tốt trên mảnh đất khô cằn, sỏi đá.
Ông Đỗ Chí Khởi, Trưởng Phòng Nông nghiệp huyện Châu Đức thông tin, là vùng trồng điều lớn thứ 2 của tỉnh sau huyện Xuyên Mộc, với 1.866 ha, nhưng những năm gần đây, diện tích trồng điều trên địa bàn huyện Châu Đức lại liên tục giảm mạnh do nhiều vườn già cỗi, năng suất giảm, lợi nhuận thấp nên nông dân chặt bỏ.
“Thời gian qua, huyện đã tìm các biện pháp hỗ trợ nông dân tìm một số giống cây mới có thị trường tiêu thụ tốt, phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu địa phương. Đồng thời khuyến cáo các hộ trồng điều tập trung chăm sóc, đầu tư vào diện tích trồng điều đang cho năng suất ổn định, tránh tái đầu tư vào những vùng đất cằn cỗi, kém hiệu quả, giữ vững diện tích điều hiện có”, ông Khởi cho hay.
Toàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu hiện có khoảng 7.859 ha điều, giảm gần 150 ha so với cùng kỳ năm 2022. Điều là loại cây được trồng ở nhiều vùng đất do đặc tính dễ phát triển, ít tốn công chăm sóc. Đặc biệt vào cao điểm nắng nóng không lo sợ cây thiếu nước nên những vùng đất xa hệ thống thủy lợi, khó khăn nguồn nước tưới được nhiều nông dân canh tác. Thế nhưng, đây là loại cây rất nhạy cảm với yếu tố thời tiết nên dễ bị dịch bệnh dẫn tới mất mùa. Thực tế, những năm trở lại đây, cây điều luôn đạt năng suất thấp và có xu hướng giảm dần theo từng năm, khiến nông dân luôn chật vật với cây trồng được mệnh danh là “xoá đói giảm nghèo” một thời.
Những năm qua, ngành nông nghiệp tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã triển khai một số hoạt động để nâng cao chất lượng vườn điều như: hỗ trợ giống điều cao sản cho bà con nông dân trồng tái canh. Tuy nhiên, vườn điều của nông dân vẫn chưa được cải thiện nhiều cả về năng suất, chất lượng, nhất là trước những tác động của biến đổi khí hậu. Do đó, việc giúp nông dân canh tác hiệu quả bằng các giống điều ưu việt, hình thành các vùng hàng hóa tập trung, liên kết sản xuất theo chuỗi là cần thiết hiện nay.