Các dự án thủy điện Khe Cách, Sơn Hòa 1 và Sơn Hòa 2 (tổng công suất 36MW) trên thượng nguồn sông Kỳ Lộ (xã Phú Mỡ, huyện Đồng Xuân). Mặc dù 3 nhà mày này đã có trong Quy hoạch Điện VIII và được nhà đầu tư đề xuất cấp chủ trương đầu tư nhưng chưa đủ điều kiện nên phải trả lại hồ sơ.
Lý do là nhà đầu tư dự án thủy điện Khe Cách, Sơn Hòa 1 và Sơn Hòa 2 chưa đánh giá liên quan đến việc ảnh hưởng đến rừng tự nhiên và khả năng cấp nước cho người dân vùng hạ du vào mùa khô và gây lũ lụt vào mùa mưa. Bên cạnh đó, một số vị trí trùng với quy hoạch đất rừng và chưa phù hợp với quy hoạch sử dụng đất của địa phương.
Đối với báo cáo cơ hội đầu tư dự án thủy điện Đồng Cam với tổng công suất 50MW (trên lưu vực sông Ba thuộc huyện Phú Hòa và Tây Hòa), Sở Công Thương cũng có văn bản thông báo cho nhà đầu tư biết chưa đủ điều kiện để UBND tỉnh cho phép nghiên cứu. Dự án này chưa có trong quy hoạch Điện VIII được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Trong quá trình thẩm định và ý kiến góp ý của các cơ quan chuyên môn của tỉnh Phú Yên còn một số vấn đề cần phải lưu ý như: chưa đánh giá được sự an toàn của đập thủy lợi Đồng Cam; chưa đánh giá được khả năng ảnh hưởng cấp nước vào mùa khô đối với vùng hạ du và vấn đề nhiễm mặn; sự ảnh hưởng đến Di tích quốc gia “Danh lam thắng cảnh Đập Đồng Cam”.
Theo ông Nguyễn Thanh Tuấn, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Phú Yên, việc đề xuất điều chỉnh Quy hoạch Điện VIII mới là đề xuất của nhà đầu tư là Tổng Công ty Cơ điện xây dựng - CTCP (AGRIMECO). Quy hoạch Điện VIII đang được Bộ Công Thương xin chủ trương của Thủ tướng Chính phủ để điều chỉnh. Nhà đầu tư đang trong quá trình nghiên cứu dự án thủy điện Đồng Cam, nếu đủ các điều kiện thì Sở Công Thương sẽ trình UBND tỉnh Phú Yên xem xét đề xuất cập nhật vào quy hoạch.
Tại xã Phú Mỡ đã có nhà máy thủy điện La Hiêng 2 đang hoạt động với công suất 18 MW. Nếu được chấp thuận chủ trương đầu tư dự án nhà máy thủy điện Khe Cách, Sơn Hòa 1 và Sơn Hòa 2, sông Kỳ Lộ sẽ có 4 nhà máy thủy điện cùng hoạt động. Ở đầu nguồn xây dựng các nhà máy thủy điện, người dân xã Phú Mỡ lo mất đất sản xuất. Người dân ở hạ lưu sông Kỳ Lộ luôn hiện hữu nỗi lo lũ lụt vào mùa mưa, thiếu nước sản xuất vào mùa khô...
Trên lưu vực sông Ba đang khai thác 12 nhà máy thủy điện; trong đó, tỉnh Phú Yên có 3 nhà máy gồm: Krông H’Năng, Sông Hinh và Sông Ba Hạ. Việc nhà đầu tư đề xuất thêm dự án thủy điện Đồng Cam để bổ sung vào quy hoạch và thực hiện được đánh giá là mang lại lợi ích kinh tế nhưng còn những lo ngại liên quan đến danh lam thắng cảnh Đập Đồng Cam; điều tiết nước phục vụ sinh hoạt; sản xuất nông nghiệp và xâm nhập mặn.
Vì những lẽ đó, các dự án thủy điện này đã được cơ quan chuyên môn thẩm định rất thận trọng, kỹ lưỡng. Điều này nhằm vừa phát huy được lợi thế của thủy điện trong phát triển kinh tế nhưng không ảnh hưởng đến môi trường và các vấn đề xã hội khác.
Ông Lê Tấn Hổ, Phó chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên khẳng định: Đối với các dự án đầu tư vào tỉnh Phú Yên quy trình, thủ tục phải được thực hiện đúng theo quy định pháp luật. Ngoài ra, UBND tỉnh Phú Yên chỉ đạo các cơ quan chuyên môn rà soát hết sức kỹ lưỡng những vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội, môi trường… Nếu tính toán không kỹ, không rõ ràng thì không thể triển khai.
Các dự án thủy điện trên thượng nguồn sông Kỳ Lộ dù đã có trong quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhưng khi đề xuất chủ trương đầu tư còn phải lấy ý kiến của Bộ Công Thương một lần nữa.
Riêng dự án thủy điện Đồng Cam được đề xuất đầu tư ở vị trí hết sức “nhạy cảm” nên vấn đề báo chí đặt ra là đúng. UBND tỉnh Phú Yên nhận thấy cần phải làm hết sức rõ ràng những tác động thuận – nghịch. Nếu không có tác động xấu, tỉnh mới cho phép nhà đầu tư triển khai thực thực hiện nhằm khai thác điều kiện tự nhiên mang lại lợi ích kinh tế và phát triển địa phương.