Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Maryland, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Theo kênh CNN (Mỹ) ngày 6/9, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thúc đẩy một kế hoạch kinh tế đầy tham vọng với trọng tâm là cắt giảm thuế quy mô lớn, nhằm gia hạn và mở rộng những cắt giảm thuế từ nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Tuy nhiên, để chi trả cho những cắt giảm này, ông Trump lại đề xuất tăng thuế quan lên các hàng hóa nhập khẩu, điều đang khiến nhiều nhà kinh tế lo ngại về hậu quả tiềm ẩn đối với nền kinh tế Mỹ và toàn cầu.
Cụ thể, ông Trump đã đề xuất áp dụng mức thuế quan toàn diện đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, với mức 60% cho hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và 10% cho hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác. Gần đây, ông còn đe dọa sẽ áp dụng mức thuế cao tới 20% đối với hầu hết hàng nhập khẩu nhằm bảo vệ việc làm cho tầng lớp lao động Mỹ và trừng phạt những hành vi thương mại mà ông cho là không công bằng.
Về lý thuyết, việc tăng thuế có thể mang lại hàng nghìn tỷ USD cho ngân sách, giúp bù đắp chi phí của các đợt cắt giảm thuế. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc này có thể dẫn đến tác dụng ngược: tăng giá đối với người tiêu dùng Mỹ, gây mất việc làm và châm ngòi cho một cuộc chiến thương mại toàn cầu. Goldman Sachs trong một phân tích gần đây đã dự báo rằng các chính sách thương mại cứng rắn của ông Trump sẽ đẩy nền kinh tế Mỹ vào suy thoái, đồng thời cho rằng các đề xuất của Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
David Kelly, chiến lược gia toàn cầu tại JPMorgan Asset Management, nhận định rằng thuế quan của ông Trump có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng và gây ra phản ứng trả đũa từ các đối tác thương mại.
Các mức thuế cao mà ông Trump đề xuất có thể khiến các hộ gia đình Mỹ phải trả thêm hàng nghìn USD mỗi năm. Theo ước tính từ Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, một hộ gia đình có thu nhập trung bình sẽ phải trả thêm 2.600 USD mỗi năm nếu các mức thuế quan 20% đối với tất cả hàng nhập khẩu và 60% đối với hàng Trung Quốc được áp dụng. Các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng ảnh hưởng từ các đợt trả đũa thương mại có thể làm tình hình tồi tệ hơn nữa.
Mặc dù thuế quan thường được cho là sẽ giúp bảo vệ việc làm trong nước, nghiên cứu từ Cơ quan Dự trữ Liên bang St. Louis cho thấy các bang chịu ảnh hưởng lớn từ thuế quan đã có mức tăng trưởng việc làm thấp hơn, thậm chí suy giảm trong giai đoạn 2018-2019. Những người có thu nhập thấp nhất cũng là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ thuế quan, trong khi nhóm 1% giàu nhất có thể hưởng lợi nhờ các khoản cắt giảm thuế bù đắp.
Ông Trump không chỉ đề xuất gia hạn các cắt giảm thuế từ năm 2017, mà còn muốn giảm thuế doanh nghiệp từ 21% xuống 15%, cùng với xóa bỏ thuế đối với phúc lợi An sinh xã hội.
Các nhà kinh tế cảnh báo rằng chính sách thuế quan của ông Trump có thể là một trong những nguy cơ lớn nhất đối với nền kinh tế Mỹ, với khả năng gây ra tình trạng "đình lạm" – vừa lạm phát vừa suy thoái kinh tế. Những đề xuất của ông Trump không chỉ làm gia tăng chi phí cho người tiêu dùng và doanh nghiệp mà còn có nguy cơ gây rạn nứt quan hệ thương mại toàn cầu.
Trong bối cảnh kinh tế thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức, một cuộc chiến thương mại do thuế quan gây ra có thể khiến mọi thứ trở nên bất ổn hơn, đẩy nền kinh tế Mỹ vào vòng xoáy suy thoái mà khó có thể dự đoán được mức độ tàn phá.