Thượng đỉnh liên Triều – Lửa lại được thắp lên

Xung lực mới trên Bán đảo Triều Tiên

Diễn ra trong ba ngày từ 18-20/9 tại thủ đô Bình Nhưỡng của Triều Tiên, Hội nghị Thượng đỉnh liên Triều lần thứ ba trong năm 2018 đã kết thúc tốt đẹp với nhiều cam kết hứa hẹn tạo thêm xung lực mới cho Bán đảo Triều Tiên.

Trong cuộc họp báo công bố kết quả hội nghị thượng đỉnh ngày 19/9, lãnh đạo Triều Tiên và Hàn Quốc cho biết hai bên đã nhất trí một số bước đi để vực dậy đàm phán đang bị đình trệ về chương trình hạt nhân Triều Tiên và làm sâu sắc hơn quan hệ song phương.

Cụ thể, hai bên có kế hoạch kết nối đường sắt, tiếp tục tổ chức đoàn tụ gia đình bị ly tán do chiến tranh, hợp tác về y tế. Khả năng mở lại khu công nghiệp chung Kaesong, nối lại các tour du lịch núi Kim Cương ở Triều Tiên sẽ diễn ra khi có điều kiện phù hợp. Hai bên nhất trí đồng vận động tổ chức Thế vận hội mùa Hè 2032. 

Đặc biệt, chuyến thăm Seoul của nhà lãnh đạo Kim Jong-un có thể sẽ diễn ra ngay trong năm nay. Nếu diễn ra, đó sẽ là chuyến thăm đầu tiên trong lịch sử của một nhà lãnh đạo Triều Tiên tới Seoul.

Tại buổi họp báo chung, nhà lãnh đạo Kim Jong-un cho biết Triều Tiên nhất trí cho phép các thanh sát viên quốc tế giám sát quá trình dỡ bỏ vĩnh viễn cơ sở tên lửa chính Tongchang-ri, đồng thời sẽ thực hiện thêm các bước đi như đóng cửa khu phức hợp hạt nhân Yongbyon tùy vào động thái của Mỹ.

Về phần mình, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in khẳng định hai bên sẽ biến Bán đảo Triều Tiên thành một vùng đất hòa bình, không vũ khí hạt nhân và đe dọa hạt nhân. 

Trong hiệp ước quân sự mà hai bộ trưởng quốc phòng ký kết, hai bên cam kết giảm căng thẳng và ngăn chặn xung đột vũ trang. Cụ thể, hai bên sẽ thiết lập vùng “cấm bay” trong đường ranh giới quân sự từ ngày 1/11; ngừng tập trận gần đường ranh giới này; thiết lập vùng đệm trên biên giới biển để tránh xung đột; thiết lập khu vực đánh bắt cá chung thử nghiệm trên biên giới khu vực biển phía Tây.

Kết quả hội nghị thượng đỉnh được nhà lãnh đạo Kim Jong-un đánh giá là một bước nhảy tiến tới một kỷ nguyên hòa bình, thịnh vượng trên Bán đảo Triều Tiên. Còn theo bình luận trên tờ Bloomberg, chỉ riêng việc tổ chức thêm một hội nghị thượng đỉnh liên Triều nữa trong năm 2018 đã là một thành công và báo trước tương lai tiếp tục đối thoại giữa hai miền Triều Tiên, kể cả với Mỹ.

Trong khi đó, tờ Chronicle đánh giá Hội nghị Thượng đỉnh liên Triều lần ba trong năm 2018 là một bước đột phá trong cuộc khủng hoảng trên Bán đảo Triều Tiên. Kết quả hội nghị sẽ là yếu tố quyết định cho triển vọng một cuộc gặp tiếp theo giữa nhà lãnh đạo Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Quả bóng hiện lại ở trong sân của Tổng thống Trump. Một hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều lần hai có diễn ra hay không còn tùy thuộc vào thiện chí của các bên.

Sau hội nghị thượng đỉnh liên Triều tại Bình Nhưỡng, Tổng thống Moon Jae-in sẽ tới Mỹ để hội đàm với Tổng thống Mỹ bên lề cuộc họp Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York. Hai nhà lãnh đạo sẽ thảo luận kết quả hội nghị thượng đỉnh liên Triều và tương lai một hội nghị Mỹ-Triều lần hai.

Hội nghị liên Triều lần thứ ba nói trên diễn ra trong bối cảnh hai bên đã tổ chức hai hội nghị thượng đỉnh trước đó cùng một loạt hoạt động ngoại giao cấp cao dày đặc giữa Triều Tiên, Hàn Quốc và Mỹ. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi của Tuyên bố Panmunjom ngày 27/4 liên quan tới phi hạt nhân hóa và xây dựng hòa bình lại ít tiến triển, hoặc không được đề cập tới một cách cụ thể.

Xem video hai lãnh đạo họp báo chung (nguồn: Bloomberg):

Triển vọng hợp tác kinh tế liên Triều

Ngoài chủ đề chính là hòa bình trên bán đảo Triều Tiên và phi hạt nhân hóa, một vấn đề được hai bên quan tâm nữa là hợp tác kinh tế liên Triều. Một bằng chứng thấy rõ là có hàng chục lãnh đạo các tập đoàn kinh tế lớn Hàn Quốc đã tháp tùng Tổng thống Moon Jae-in tới Bình Nhưỡng.

Có thể kể tới những cái tên lớn như tập đoàn Samsung, các công ty điều hành tàu hỏa quốc gia KORAIL, Tổ chức Du lịch Hàn Quốc, tập đoàn Huyndai, SK, LG… Một nguồn tin cho biết các lãnh đạo doanh nghiệp sẽ họp riêng rẽ với các quan chức liên quan bên phía Triều Tiên để thảo luận vấn đề kinh doanh và kinh tế.

Các chuyên gia nhận xét với hãng thông tấn Hàn Quốc Yonhap rằng các cuộc hội nghị thượng đỉnh giữa hai lãnh đạo liên Triều đã được phản ánh bằng cách chỉ số trên thị trường chứng khoán. Bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy hai bên có các dự án trao đổi sẽ tạo đà tăng cho thị trường chứng khoán.

Theo ông Lee Kyung-min, một chuyên gia tại công ty chứng khoán Daeshin, các nhà đầu tư theo dõi sát sao diễn biến để xem hội nghị có đặt nền móng cho quá trình hợp tác kinh tế liên Triều hay không. Ông nhấn mạnh: “Một trong những điều kiện tiên quyết chủ yếu cho các thực thể kinh doanh Hàn Quốc vào Triều Tiên là dỡ bỏ trừng phạt quốc tế”. Dỡ bỏ trừng phạt lại phụ thuộc vào tiến triển trong thuyết phục Triều Tiên từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân.

Kể từ hội nghị thượng đỉnh liên Triều đầu tiên của năm 2018, hai bên đã phối hợp để kết nối lại đường bộ và đường sắt. Ông Kim Il-hyuk, chuyên gia công ty chứng khoán KB, nhận định: “Nếu trao đổi liên Triều tăng tốc, các lợi ích kinh tế sẽ không chỉ dừng lại ở lĩnh vực cơ sở hạ tầng”.

Một số chuyên gia cho rằng Tổng thống Moon Jae-in đang chuẩn bị nối lại các dự án hợp tác kinh tế liên Triều sau khi hoạt động ngoại giao mang lại nhiều kết quả. Hiện nay, toàn bộ dự án kinh tế chung giữa hai miền Triều Tiên vẫn bị đình trệ vì vướng lệnh trừng phạt của Mỹ.

Hai nhà lãnh đạo liên Triều đã bước vào hội nghị với một tâm thế mới, cởi mở và chân thành. Hội nghị thượng đỉnh liên Triều tại Bình Nhưỡng đã mở ra rất nhiều hứa hẹn hòa bình và cơ hội hợp tác toàn diện cho cả hai bên. Hi vọng hội nghị sẽ là một bước đi vững chắc nhằm đưa Bán đảo Triều Tiên trở thành một khu vực hòa bình, hoàn toàn không có hạt nhân như mong muốn của hai lãnh đạo liên Triều và toàn thế giới.