Từ Skripal tới Syria, Mỹ chơi quân bài hóa học chống Nga

Quân bài hóa học

Theo ông Somar Saleh, nhà phân tích Syria thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược, liên minh do Mỹ dẫn đầu đang tìm cách sử dụng lá bài vũ khí hóa học ở Syria để tạo lợi thế cho mình qua hai sự kiện nói trên.

Phát biểu với đài Sputnik tiếng Arab, ông Saleh cho rằng Mỹ đang tìm cách gây chia rẽ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ khi nối lại cuộc thảo luận về vụ tấn công bằng vũ khí hóa học ở Khan Sheikhoun, Syria. Ngoài ra, Mỹ cũng có thể tìm cách “vũ khí hóa” vụ đầu độc cựu điệp viên người Nga Sergei Skripal ở Anh.
Ngày 4/4/2017, ít nhất 90 người đã thiệt mạng trong một vụ tấn công nghi có sử dụng chất độc thần kinh ở thị trấn Khan Sheikhoun thuộc tỉnh Idlib do phe đối lập Syria chiếm đóng. Các nhân chứng cho rằng vụ tấn công hoặc là do Nga hoặc là do các máy bay Sukhoi của Syria thực hiện.

Cả Nga và Syria đều bác bỏ cáo buộc này. Ngày 6/4/2017, để trả đũa vụ tấn công ở Khan Sheikhoun, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra lệnh tấn công trực tiếp căn cứ quân sự Shayrat – nơi được cho là vị trí các máy bay Syria xuất kích để thực hiện vụ tấn công ở Khan Sheikhoun.

Một năm sau, ngày 7/4/2018, các nhà hoạt động Syria, nhân viên cứu hộ và y tế cho rằng có một vụ tấn công bằng chất độc hóa học xảy ra ở thị trấn Douma gần thủ đô Damasscus của Syria, giết chết ít nhất 40 người. Các nước phương Tây tiếp tục cáo buộc Syria là thủ phạm vụ tấn công. Chính phủ Syria và Nga bác bỏ cáo buộc, nói rằng bằng chứng về vụ tấn công đã bị dàn dựng. Ông Trump cho biết sẽ quyết định Mỹ sẽ phản ứng ra sao với vụ tấn công ở Douma. Chưa rõ liệu ông Trump sẽ đưa ra giải pháp nào nhưng một vụ tấn công kiểu năm 2017 có thể là một khả năng.

Trước cuộc họp khẩn của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc để bỏ phiếu về một dự thảo nghị quyết yêu cầu có một cuộc điều tra đặc biệt ở Syria sau vụ Douma, cả Anh, Pháp và Mỹ đều kiên quyết cho rằng Nga cần phải ủng hộ dự thảo này. Tuy nhiên, thực tế lại cuộc họp cho thấy, Nga đã phủ quyết dự thảo.

Theo nhà phân tích Saleh, cũng giống như vụ ở Khan Sheikhoun năm 2017, vụ ở Douma năm nay cũng được đưa ra thảo luận để buộc Nga phải có hành động đáp trả với Chính phủ Syria.

Ngày 4/4/2018, Nhà Trắng phát tuyên bố về vụ Khan Sheikhoun, đổ lỗi cho chính phủ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad là thủ phạm vụ tấn công bằng sarin. Tuyên bố có đoạn: “Chúng tôi hi vọng các bên liên quan thực hiện lời hứa năm 2013 và đảm bảo chính quyền của ông Assad ngừng sử dụng vũ khí hóa học chống người dân Syria”.

Tuy nhiên, 1 năm đã trôi qua từ sự kiện ở Khan Sheikhoun, tới nay chưa có bằng chứng nào được đưa ra để khẳng định cáo buộc. Vậy nhưng ngay từ thời điểm xảy ra vụ việc, Mỹ đã vội nã tên lửa Tomahawk vào Syria mà chưa thực hiện cuộc điều tra nào.
Sau khi Nga phủ quyết dự thảo, tức là từ chối tham gia cuộc điều tra ở Douma theo đề xuất của phương Tây, ông Saleh cho rằng Nga sẽ bị tấn công trên mặt trận thông tin. Dư luận phương Tây sẽ nghi rằng Nga có liên quan thế nào đó tới vụ ở Douma.

Không chỉ dùng lá bài vũ khí hóa học để công kích Nga liên quan tới Syria, phương Tây còn tận dụng triệt để vụ đầu độc ông Skripal ngày 4/3 vừa qua. Khi cựu điệp viên Nga từng bị kết án tù 13 năm vì tội phản quốc này bất tỉnh ở Salisbury, cùng con gái 33 tuổi, Anh đã nhanh chóng quy kết Nga là thủ phạm trong khi cuộc điều tra vẫn chưa có kết luận, đồng thời trục xuất hàng chục nhà ngoại giao Nga. Từ đó, làn sóng trục xuất nhà ngoại giao Nga lan sang vài chục quốc gia phương Tây, trong đó Mỹ trục xuất nhiều người Nga nhất: 60 người.

Trong bối cảnh đó, ông Saleh cho rằng phương Tây có thể sẽ kết hợp cả hai vụ ở Douma và Salisbury để tăng cường sức ép với Nga.

Cùng lúc, lại có một cuộc điều tra mới có thể đưa ra kết luận là Thổ Nhĩ Kỳ có mối liên hệ với phiến quân ở Idlib, Syria. Rất có thể vụ ở Khan Sheikhoun sẽ được quy kết theo hướng là Nga tấn công lực lượng do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn ở Syria nhằm phủ bóng đen lên quan hệ chiến lược giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.

Chuyên gia Saleh kết luận cuộc điều tra vụ tấn công bằng vũ khí hóa học ở Syria không thể rách rời vụ hạ độc ông Skripal. Kiểm tra chất hóa học ở London cho thấy không thể phát hiện ra chính xác chất độc A-232 được sản xuất tại đâu. Tuy nhiên, rõ ràng là nhiều nước ở phương Tây muốn đổ ngay lỗi cho Nga. Giờ đến lượt Syria. Người ta đều biết mọi kho vũ khí hóa học ở Syria đều đã bị phá hủy. Vậy các chất hóa học này ở đâu ra? Theo kế hoạch của Anh, họ lại muốn đổ lỗi cho Nga.

Tại sao Mỹ muốn gia tăng căng thẳng ở Syria?

Với câu hỏi này, nhà phân tích chiến lược-quân sự Syria Hasan Hasan nhận định với Sputnik rằng Mỹ nỗ lực tung quân bài vũ khí hóa học để thay đổi hiện trạng trong khu vực Trung Đông và cáo buộc Nga thất bại trong cuộc chiến chống khủng bố.

Ông Hasan nêu ra ba lý do: Thứ nhất, để thể hiện rằng chiến thắng khủng bố sẽ không phải là điều dễ dàng. Thứ hai, họ muốn ngăn chặn ổn định tình hình. Thứ ba, họ tìm cách cho thế giới thấy mọi tổ chức quốc tế đều do Mỹ kiểm soát. Ngoại lệ duy nhất là Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, vì Nga và Trung Quốc là hai ủy viên thường trực có thể phủ quyết.

Theo ông Hasan, tổ chức Giám sát Nhân quyền cũng đang hành động theo chiến lược của Mỹ. Nhà phân tích này chỉ rõ: “Mọi nỗ lực đang được thực hiện để đảm bảo dư luận ở các nước NATO và Mỹ không biết điều gì đang thực sự diễn ra ở vùng xung đột”.
Tổ chức While Helmets là một ví dụ mà ông Hasan trích dẫn. Ông này cho rằng không thể hi vọng gì vào nhóm cứu hộ hoạt động ở Syria này khi mà nó do một nhân viên tình báo Anh lập nên.

Trong khi White Helmets nói rằng có vụ tấn công hóa học ở Douma thì các nhân viên y tế ở Douma lại không tiếp nhận bệnh nhân nào có dấu hiệu bị ngộ độc chất hóa học. Hiệp hội Trăng lưỡi liềm đỏ Syria ngày 9/4 cũng khẳng định với Sputnik là không có trường hợp nào bị tấn công bằng vũ khí hóa học trong hai ngày qua.

Dù vậy, ông Hasan cho rằng liên minh do Mỹ dẫn đầu sẽ không thể sử dụng quân bài vũ khí hóa học để làm lợi cho mình khi mà Nga và Trung Quốc có thể phủ quyết. Do dó, phương Tây không còn lại gì ngoại trừ những đe dọa và leo thang tình hình trên chiến trường.