Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) của Mỹ. Ảnh: Yonhap/TTXVN
Theo tờ Jerusalem Post (Israel) ngày 29/10, chỉ vài ngày sau khi Mỹ tăng cường phòng không cho Israel bằng cách triển khai một hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) và 100 binh sĩ, Israel đã thực hiện một cuộc tấn công trả đũa lớn vào Iran hồi cuối tuần trước. Ước tính có khoảng 100 máy bay Israel tham gia vào hoạt động kéo dài nhiều giờ trên bầu trời đêm của Iran.
Quân đội Israel (hay còn gọi là Lực lượng Phòng vệ Israel - IDF) tuyên bố rằng họ đã "tiến hành các cuộc tấn công có mục tiêu và chính xác vào các mục tiêu quân sự ở Iran - ngăn chặn các mối đe dọa trước mắt". Các địa điểm quân sự ở Tehran, nằm ngay trung tâm lãnh thổ Iran, nằm trong số những địa điểm bị tấn công.
"Đây là một bước ngoặt, một sự chuyển đổi từ cuộc chiến ngầm sang một cấp độ mới và được công khai. Israel đã chứng minh được khả năng tấn công nhiều địa điểm cùng lúc, cho thấy họ có thông tin tình báo chính xác", Sharona Shir Zablodovsky, chuyên gia về chính sách công và an ninh quốc gia tại Diễn đàn Dvorah, nói.
IDF cho biết cuộc tấn công nhắm vào các cơ sở sản xuất tên lửa được Iran sử dụng trong các cuộc tấn công trong năm qua. Tên lửa đất đối không và "khả năng trên không của Iran nhằm hạn chế quyền tự do hoạt động trên không của Israel tại Iran" cũng bị nhắm mục tiêu. Tuyên bố của IDF tiếp tục: "Israel hiện có quyền tự do hoạt động trên không rộng hơn ở Iran".
Danny Citrinowicz, nghiên cứu viên tại Chương trình Iran của Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia (INSS) có trụ sở tại Tel Aviv, cho rằng việc triển khai THAAD báo hiệu sự tin tưởng của Mỹ rằng Israel sẽ không hành động chống lại lợi ích của Mỹ.
"Đây là một động thái chiến lược và có ý nghĩa, là một thông điệp gửi đến cả Iran và Israel. Đó là một nỗ lực hiệu quả của Mỹ nhằm ép buộc Israel chỉ hoạt động chống lại các mục tiêu quân sự nhưng cũng gửi một thông điệp đến Iran rằng Mỹ sẽ ủng hộ Israel, đặc biệt là trong việc bảo vệ nước này", chuyên gia Citrinowicz nêu quan điểm.
Cân bằng khả năng răn đe
Ông Citrinowicz mô tả cuộc tấn công là "một sự kiện lịch sử đã thay đổi hoàn toàn mối quan hệ giữa Iran và Israel", đồng thời lưu ý thêm: "Cuộc tấn công phản ánh ý chí của Israel trong việc cân bằng khả năng răn đe đối với Iran, báo hiệu rằng cuộc tấn công lớn bằng tên lửa vào Israel không thể không có đáp trả, nhưng không dẫn đến leo thang rộng hơn, đồng thời cũng cân nhắc đến ý chí của chính quyền Mỹ là không leo thang trước cuộc bầu cử ở Mỹ".
Trong hơn một năm, Israel đã vướng vào cuộc chiến trên nhiều mặt trận với các nhóm dân quân thân Iran ở Gaza, Liban, Yemen và các khu vực khác. Năm nay đánh dấu lần đầu tiên Iran và Israel tấn công trực tiếp lẫn nhau sau nhiều năm trải qua "cuộc chiến ngầm".
Trước hôm 26/10, cuộc tấn công trực tiếp mới nhất xảy ra vào tháng trước khi Iran bắn ít nhất 180 tên lửa đạn đạo về phía Israel, phần lớn trong số đó đã bị chặn trước khi đến được mục tiêu. Gần đây, một thiết bị bay không người lái do Hezbollah phóng đã nhắm vào dinh thự riêng của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Sự cố đó đã làm leo thang các mối đe dọa trả đũa của Israel đối với Iran, điều này đã trở thành hiện thực vào cuối tuần trước.
Giờ đây, khu vực này một lần nữa chờ đợi quyết định của Iran về việc có nên đáp trả hay không trong cuộc chiến ăn miếng trả miếng ngày càng dữ dội. Ngày 27/10, lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei đã đăng trên nền tảng mạng xã hội X rằng thiệt hại từ cuộc không kích của Israel "không nên được phóng đại hay coi nhẹ". Bài đăng này không nói rõ liệu Iran có ý định trả đũa hay không.
Tóm lại, cuộc đối đầu giữa Israel và Iran không chỉ đơn thuần là một cuộc tấn công quân sự mà còn là một phần trong bức tranh lớn hơn về an ninh khu vực Trung Đông. Trong bối cảnh đó, hệ thống THAAD của Mỹ đang đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ Israel và củng cố vị thế của Washington tại khu vực. Sự hỗ trợ này có thể tạo ra những thay đổi sâu rộng trong cách thức mà các quốc gia đối đầu trong khu vực tương tác với nhau.