Trong vụ án này, Tòa án kiến nghị giải quyết lại theo đúng quy định của pháp luật đối với 25 sổ đỏ bị thực hiện không đúng trình tự, bị xác định không đúng thực trạng nguồn gốc đất.
Trước đó, trong các ngày từ 24/6/2019 đến 10/7/2019, Tòa án nhân dân huyện Ba Vì đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án này và tuyên phạt các bị cáo: Bùi Thúy Nga (sinh năm 1956, nguyên Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường kiêm Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai huyện Ba Vì, Hà Nội) 5 năm 6 tháng tù;
Nguyễn Bá Kiên (sinh năm 1979, cán bộ địa chính xã Vân Hòa, huyện Ba Vì) 36 tháng tù và Nguyễn Xuân Giúp (sinh năm 1960, nguyên Chủ tịch UBND xã Yên Bài, huyện Ba Vì) 30 tháng tù về cùng tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo quy định tại Điều 281, khoản 2, điểm b – Bộ luật Hình sự năm 1999.
Sau khi Tòa cấp sơ thẩm tuyên án, hai bị cáo Nguyễn Bá Kiên và Nguyễn Xuân Giúp đã làm đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt. Bị cáo Bùi Thúy Nga làm đơn kháng cáo kêu oan. Tại phiên tòa, có mặt đại diện Phòng Tài nguyên và Môi trường, đại diện UBND huyện Ba Vì theo giấy triệu tập của Tòa.
Theo bản án sơ thẩm, cuối năm 2007 đầu năm 2008, bị cáo Bùi Thúy Nga nhờ một số cá nhân mua gom đất của các hộ dân tự khai hoang tại xã Yên Bài với mục đích đầu tư kinh doanh bất động sản. Sau khi mua được đất (là loại đất nông nghiệp khai hoang, đất nông trường), bị cáo Nga đã nhờ người đo vẽ trích lục các thửa đất và làm hồ sơ giả để xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở (sổ đỏ). Tổng cộng, Ủy ban nhân huyện Ba Vì đã cấp 25 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở đối với số đất nông nghiệp khai hoang, đất nông trường nói trên.
Cơ quan tố tụng xác định việc cấp sổ đỏ này là không đúng trình tự quy định, không đúng nguồn gốc, mục đích sử dụng đất (đất có nguồn gốc do Nông trường Việt Mông quản lý và đất công do Nhà nước quản lý mà các hộ dân tự khai hoang sử dụng canh tác nông lâm nghiệp, bị chuyển đổi trái phép thành đất ở, do tư nhân quản lý, mua bán, chuyển nhượng qua nhiều người). Hành vi này của Bùi Thúy Nga, Nguyễn Bá Kiên, Nguyễn Xuân Giúp đã gây thiệt hại cho Nhà nước gần 640 triệu đồng khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất.
Bản án sơ thẩm kiến nghị UBND huyện Ba Vì xem xét giải quyết theo đúng quy định đối với 23 sổ đỏ không đúng thực trạng nguồn gốc và 2 sổ đỏ thực hiện không đúng trình tự.
Tại hai phiên tòa phúc thẩm và sơ thẩm, bị cáo Bùi Thúy Nga kêu oan và khẳng định bị cáo không phạm tội như bản án sơ thẩm và cáo trạng đã nêu. Bị cáo Nga đã đưa ra 6 luận điểm, trong đó phân tích bị cáo không có hành vi làm trái công vụ, không được hưởng bất cứ lợi ích vật chất nào, việc tính toán thiệt hại trong vụ án là không có căn cứ, vụ án không có chứng cứ vật chất xác thực để quy kết buộc tội, bằng chứng kết tội không chính xác, lời khai của người liên quan trong vụ án mâu thuẫn, không logic…
Cụ thể, bị cáo Nga cho rằng, bị cáo không có hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn, không mua 15 thửa đất trước khi làm thủ tục cấp sổ đỏ; bị cáo không biết chữ ký trong hồ sơ xin cấp sổ đỏ là chữ ký giả, không biết việc UBND xã không xét duyệt hồ sơ, không thẩm tra xác minh thực địa… Mặt khác, bị cáo Nga cũng không nhờ Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất tỉnh Hà Tây (cũ) đo vẽ “Bản đồ địa chính hiện trạng khu du lịch sinh thái văn hóa biệt thự nhà vườn, địa điểm tại thôn Quýt, xã Yên Bài”; bị cáo không đem hồ sơ đến nhà Kiên và đến phòng làm việc của Giúp.
Về phần mình, 2 bị cáo Kiên và Giúp thừa nhận hành vi phạm tội và xin được giảm nhẹ hình phạt, xin Hội đồng xét xử cho hưởng án treo.