Những thửa ruộng vuông vức, chiều hôm trước mới gặt xong còn nguyên gốc rạ, sáng hôm sau đã biến thành bãi hoang nham nhở sỏi đá bên cạnh những hố sâu hoắm tựa như miệng giếng mọc chi chít khắp cánh đồng dọc theo con suối Nậm Chăn, kéo dài từ các thôn Mường B1 đến Mường B5 xã Dương Quỳ, huyện Văn Bàn (Lào Cai). Đó là "chiến tích" do nạn vàng tặc gây ra gần đây tại các địa phương này.
|
Con suối Nậm Chăn bị cày xới do nạn khai thác vàng. |
Ông La Văn Thức, Trưởng Công an xã Dương Quỳ cho biết, hai năm về trước, nạn đào vàng chỉ diễn ra sôi nổi ở vùng rừng núi, nhưng gần đây do bãi vàng ở đây đã được nhà nước giao cho doanh nghiệp quản lý thăm dò, khai thác nên một số chủ lò lại xoay ra mua đất ruộng của dân địa phương đào bới, tìm vàng. Do bị chính quyền cấm, lực lượng chức năng truy đuổi nên cảnh đào vàng thường diễn ra vào ban đêm.
Nằm cách trung tâm huyện Văn Bàn gần 40 km, những cánh đồng nằm dọc con suối Nậm Chăn chạy qua hai xã Dương Quỳ và Minh Lương được coi là khu vực có nhiều vàng sa khoáng. Thời gian gần đây, mỗi ngày có vài chục hộ nông dân trong xã rủ nhau đi phá đất ruộng tìm vàng để "xóa nghèo". Nạn khai thác vàng trái phép tập trung ở các thôn 3, 4, 5 bản Mường B, xã Dương Quỳ. Ông La Văn Thức, Trưởng Công an xã Dương Quỳ cho biết: Lãnh đạo xã đã chỉ đạo thành lập một tổ công tác tuyên truyền, vận động người dân chấm dứt việc đào, đãi vàng trái phép, đồng thời phải hoàn thổ trả lại mặt bằng cho những thửa ruộng, đồng thời xử phạt thật nặng những kẻ cố tình phá ruộng đào đãi vàng để làm gương răn đe, giáo dục.
Tuy nhiên, tại các thôn trên, tình trạng đào đãi vàng trên đất ruộng diễn ra ngày một gia tăng và phức tạp hơn. Đối tượng đào vàng chủ yếu là người dân, ban ngày đi làm bình thường, ban đêm hoạt động nên rất khó xử lý. Phương tiện họ dùng chỉ đơn giản là các loại cuốc, xẻng, xô, chậu, máng gỗ... làm xong có thể cất giấu ngoài đồng để hôm sau làm tiếp. Trường hợp có bị bắt, tịch thu dụng cụ, thì việc mua sắm lại cũng không đáng là bao. Ông Phùng Văn Lưu, người dân ở thôn Mường B nói: "Bây giờ vàng lên giá, nông dân không có việc làm, mỗi tối, một người đào vàng có thể kiếm được vài trăm ngàn đồng thì ai mà chẳng thích đi".
Theo người dân địa phương, việc đào đất củ để tìm vàng, khiến cho việc tái tạo đồng ruộng để gieo cấy vụ sau rất khó khăn. Đó là chưa kể sự ô nhiễm mà dòng suối Nậm Chăn phải hứng chịu khi các con khe chảy vào đều đậm đặc bùn đất bởi nạn khai thác, đào đãi vàng trái phép.
Chủ tịch UBND xã Dương Quỳ, ông Lương Văn Thanh cho biết, thực hiện Chỉ thị của UBND tỉnh Lào Cai, các lực lượng chức năng huyện Văn Bàn phối hợp với xã Dương Quỳ đã nhiều lần tổ chức truy quét, nhưng thông tin di động đã giúp các đối tượng vàng tặc thoát khỏi vòng truy đuổi, để rồi sau khi lực lượng chức năng rút, tệ nạn đâu lại vào đó. Đã đến lúc cấp ủy, chính quyền huyện Văn Bàn và xã Dương Quỳ, Minh Lương cần có giải pháp hữu hiệu để chấm dứt nạn phá ruộng đào vàng ở đây.
Bài và ảnh: Lục Văn Toán