Vụ án này đã được Tòa đưa ra xét xử sáng 9/4/2024. Tuy nhiên sau đó, phiên toàn phải hoãn do vắng mặt nhiều luật sư; đồng thời, luật sư bào chữa cho bị cáo Loan đề nghị hoãn phiên tòa để nộp thêm một số tài liệu, chứng cứ mới.
Các bị cáo tại phiên tòa sáng 9/4/2024 (ảnh tư liệu)
Hội đồng xét xử gồm 3 người: 1 thẩm phán và 2 hội thẩm nhân dân, do thẩm phán Nguyễn Đăng Phong làm chủ tọa. Hai kiểm sát viên của Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa.
Trong vụ án này, 9 bị cáo bị Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội truy tố về tội "Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản" theo quy định tại Điều 218, khoản 2, điểm c, Bộ luật Hình sự, gồm: Nguyễn Thị Loan (sinh năm 1970, cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Tập đoàn dược phẩm Vimedimex), Nguyễn Quang Hưng (sinh năm 1983, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư bất động sản Thanh Trì, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn dược phẩm Vimedimex), Tạ Thị Vân (sinh năm 1979, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư bất động sản Bắc Từ Liêm), Nguyễn Xuân Đức (sinh năm 1989, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư bất động sản Mỹ Đình, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn dược phẩm Vimedimex 2), Nguyễn Thị Diệu Linh (sinh năm 1982, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần tư vấn thẩm định giá và đầu tư Hà Nội - viết tắt là Công ty VVAI), Nguyễn Ngọc Thắng (sinh năm 1978, Phó Tổng Giám đốc Công ty VVAI), Nguyễn Đức Phương (sinh năm 1991, Thẩm định viên Công ty VVAI), Trần Công Tuyên (sinh năm 1982, Trưởng Phòng Quản lý khai thác hạ tầng và giải phóng mặt bằng thuộc Ban Quản lý dự án huyện Đông Anh, Hà Nội), Vương Thị Thu Thủy (sinh năm 1983, chuyên viên Ban Quản lý dự án huyện Đông Anh).
Hai bị cáo còn lại là: Bùi Thanh Huyền (sinh năm 1976, nguyên Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội) và Nguyễn Thị Cẩm Lê (sinh năm 1984, cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội) bị Viện Kiểm sát truy tố về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" theo quy định tại Điều 360, khoản 3, điểm c, Bộ luật Hình sự.
Hơn 20 luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị cáo. Để chuẩn bị cho phiên tòa, Hội đồng xét xử đã triệu tập hơn 60 người là những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, người tham gia tố tụng khác, nhiều lãnh đạo các cơ quan liên quan đến đấu giá quyền sử dụng đất ở Đông Anh, Hà Nội… Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử thông báo có triệu tập ông Lê Tuấn Định (nguyên Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, nay là Chủ tịch UBND quận Đống Đa, Hà Nội). Tuy nhiên, ông Định vắng mặt không rõ lý do.
Đại diện UBND thành phố và đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội có mặt tại tòa với tư cách là người liên quan.
Theo cáo trạng, quá trình định giá đất xác định giá khởi điểm làm cơ sở để tổ chức đấu giá khu đất phía Đông Nam thôn Cổ Dương (xã Tiên Dương, Đông Anh, Hà Nội), các bị cáo: Nguyễn Thị Diệu Linh, Nguyễn Ngọc Thắng, Nguyễn Đức Phương là thẩm định viên có chức năng, nhiệm vụ thẩm định giá theo đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trong quá trình định giá đất khu đất nói trên, các bị cáo đã không định giá đất khách quan mà theo đề nghị của Trần Công Tuyên và Vương Thị Thu Thủy thống nhất cố ý hạ giá trị khu đất để ban hành Chứng thư định giá đất không đúng với giá trị thực tế (gần 285 tỷ đồng tương đương 17,6 triệu đồng/m2). Việc này đã gây hậu quả làm sai lệnh giá khởi điểm đưa vào đấu giá, tạo điều kiện cho các công ty tham gia đấu giá của Nguyễn Thị Loan thông đồng dìm giá và trúng đấu giá với giá trị thấp, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 135 tỷ đồng.
Mặt khác, quá trình tham gia đấu giá khu đất phía Đông Nam, thôn Cổ Dương (xã Tiên Dương), Nguyễn Thị Loan còn dùng pháp nhân của 3 công ty đều do Loan điều hành hoạt động để tham gia đấu giá, thống nhất với các bị cáo khác bỏ giá các vòng với số tiền như nhau để được bốc thăm. Công ty nào trúng đấu giá thì dự án vẫn thuộc của bị cáo Loan.
Viện Kiểm sát xác định, từ việc các bị cáo ban hành chứng thư thẩm định giá đất không đúng giá trị thực tế kết quả trúng đấu giá của Công ty Bắc Từ Liêm đối trừ với kết luận định giá tài sản trong tố tụng hình sự thành phố Hà Nội (thời điểm tháng 10/2020) đã gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước 135 tỷ đồng.
Sau khi nhận bàn giao đất, hoàn thiện hồ sơ dự án khi đã đủ điều kiện bán, Công ty Cổ phần phát triển nhà ở Bắc Từ Liêm ký hợp đồng dịch vụ môi giới bất động sản với Công ty Cổ phần bất động sản Belleville Hà Nội. Từ ngày 27/1/2021 đến ngày 6/8/2021, Công ty Cổ phần bất động sản Belleville Hà Nội đã ký hợp đồng bán 25/96 căn biệt thự và liền kề cho 25 khách hàng. Công ty Bắc Từ Liêm đã nhận số tiền thanh toán đợt 1 và đặt cọc là 88 tỷ đồng.
Ngày 29/10/2021, tại Cơ quan điều tra, bị cáo Nguyễn Thị Loan có đơn đề nghị trả lại dự án trên cho UBND thành phố Hà Nội. Ngày 18/11/2022, Công ty Cổ phần phát triển nhà ở Bắc Từ Liêm và UBND huyện Đông Anh đã ký Biên bản bàn giao lại toàn bộ hiện trạng diện tích đất, mốc giới khu đất đã được UBND huyện Đông Anh bàn giao ngày 29/1/2021. Đến nay, Nguyễn Thị Loan đã thanh toán các khoản tiền liên quan đến dự án trên là 580 tỷ đồng. Trong đó, 91 tỷ đồng là thanh toán, thanh lý hợp đồng, trả lại tiền cho khách hàng đã ký hợp đồng mua bán, hợp đồng đặt cọc và tiền phạt cho khách hàng; 79 tỷ đồng thanh toán tiền cho các nhà thầu thi công hạ tầng, ép cọc, tư vấn... tại dự án; 410 tỷ đồng thanh toán tiền gốc và lãi cho Ngân hàng VPBank.
Tại phiên tòa, Nguyễn Quang Hưng (Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư bất động sản Thanh Trì, Phó Tổng Giám đốc Công ty Vimedimex) thừa nhận cáo trạng truy tố bị cáo về hành vi vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản là đúng người, đúng tội. Tuy nhiên, bị cáo Hưng mong Hội đồng xét xử xem xét về yếu tố thiệt hại trong vụ án. Do ngày 29/10/2021, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành quyết định hủy quyết định công nhận kết quả trúng đấu giá quyền sử dụng đất dự án Cổ Dương của Công ty Bắc Từ Liêm. Sau đó, Công ty Bắc Từ Liêm đã bàn giao ô đất lại cho UBND huyện Đông Anh, tiến hành chi trả cho các nhà thầu, đơn vị thi công, ngân hàng và các khách hàng… Do vậy, theo bị cáo Hưng, vụ án này không có thiệt hại, không có hậu quả nên đề nghị xem xét làm tình tiết giảm nhẹ cho các bị cáo tại phiên tòa.
Trước đó, trong đơn gửi các cơ quan liên quan, bị cáo Nguyễn Thị Loan (cựu Chủ tịch Vimedimex) cũng cho rằng, vụ án không có thiệt hại, hậu quả nên không cấu thành tội "Vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản". Do đó, bị cáo Loan kêu oan và cho rằng mình không phạm tội.