Trụ sở UBND phường Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm. Ảnh: dantri.com.vn
Tòa đã tuyên án phạt các bị cáo: Nguyễn Hữu Khiêm (sinh năm 1967, nguyên Chủ tịch UBND xã Xuân Đỉnh, huyện Từ Liêm, nay là quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) 8 năm tù, Nguyễn Thị Xuân Hương (sinh năm 1979, nguyên cán bộ địa chính UBND xã Xuân Đỉnh) 6 năm tù, Nguyễn Thị Gấm (sinh năm 1962, nguyên Chủ nhiệm Hợp tác xã Xuân Đỉnh) 7 năm tù về cùng tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo quy định tại Điều 281, khoản 3 – Bộ luật Hình sự năm 1999.
Năm bị cáo còn lại gồm: Nguyễn Minh Công (sinh năm 1959, nguyên cán bộ Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Từ Liêm) và Lục Văn Cường (sinh năm 1963, nguyên Phó Trưởng phòng Giải phóng mặt bằng, Trung tâm phát triển quỹ đất thành phố Hà Nội) cùng bị Tòa tuyên phạt 36 tháng tù treo; Nguyễn Tuấn Anh (sinh năm 1978, nguyên cán bộ Phòng Giải phóng mặt bằng, Trung tâm phát triển quỹ đất thành phố Hà Nội) 24 tháng tù treo; Hoàng Minh Đức (sinh năm 1980, nguyên cán bộ Ban bồi thường giải phóng mặt bằng huyện Từ Liêm) và Vũ Quý Dương (sinh năm 1967, nguyên Phó Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Từ Liêm) đều bị phạt 30 tháng tù treo về cùng tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định định tại Điều 285, khoản 2 - Bộ luật Hình sự năm 1999.
Tại phiên tòa đã làm rõ: Dự án Khu đô thị mới Tây Hồ Tây (gọi tắt là Dự án Tây Hồ Tây) được cấp phép cho tổ hợp các Công ty xây dựng Hàn Quốc (gồm 5 công ty) thành lập doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài và Công ty TNHH phát triển THT được đầu tư phát triển khu đô thị trên diện tích 207,66 ha tại khu vực Tây Hồ Tây. UBND thành phố Hà Nội phê duyệt quy hoạch tỷ lệ 1/2000. Sau khi được cấp giấy phép, Công ty THT ký hợp đồng với Trung tâm phát triển quỹ đất Hà Nội để bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Năm 2007, UBND thành phố Hà Nội có quyết định thu hồi 1.173.030 m2 đất tại xã Cổ Nhuế và Xuân Đỉnh (nay là phường Xuân Tảo và phường Cổ Nhuế 1, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội). Khi đó, UBND huyện Từ Liêm ra quyết định thu hồi đất của từng hộ gia đình để bồi thường hỗ trợ giải phóng mặt bằng theo quy định. Tổng kinh phí giải phóng mặt bằng theo dự toán là 337,1 tỷ đồng. Nguồn tiền này do Công ty TNHH phát triển THT ứng trước và sau này được đối trừ vào tiền thuê đất.
Quá trình giải phóng mặt bằng, Thanh tra thành phố Hà Nội phát hiện tổ công tác xã Xuân Đỉnh và UBND xã Xuân Đỉnh không thực hiện đúng quy trình dẫn đến sai phạm về kê khai hiện trạng, xác nhận, thẩm định nguồn gốc đất gây thất thoát cho Nhà nước số tiền hơn 26,9 tỷ đồng. Năm 2015, Thanh tra thành phố Hà Nội đã chuyển hồ sơ cho cơ quan Công an xử lý.
Qua điều tra đã xác định: Trong quá trình thực hiện công tác bồi thường hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng Dự án Tây Hồ Tây, Nguyễn Hữu Khiêm (nguyên Chủ tịch UBND xã Xuân Đỉnh, Tổ trưởng Tổ công tác xã Xuân Đỉnh), Nguyễn Thị Xuân Hương (nguyên cán bộ địa chính xã, Tổ phó thường trực Tổ công tác xã Xuân Đỉnh) và Nguyễn Thị Gấm (nguyên Chủ nhiệm Hợp tác xã, Tổ viên Tổ công tác xã Xuân Đỉnh) biết việc điều chuyển đất nông nghiệp sau khi UBND thành phố Hà Nội có quyết định thu hồi đất để thực hiện Dự án Tây Hồ Tây để được bồi thường hỗ trợ là trái pháp luật.
Tuy nhiên, trong thời điểm từ tháng 6/2010 đến tháng 11/2010 có 29 hộ nhận đất từ 29 hộ khác, tổng diện tích là 5.344 m2 đất có Đơn xin điều chuyển đất và lập Bảng kê khai chi tiết là đất nông nghiệp được giao theo nghị định 64/CP bị thu hồi để được bồi thường hỗ trợ, Khiêm vẫn chỉ đạo và cùng Hương, Gấm ký xác nhận vào Đơn xin điều chuyển đất, ký xác nhận vào Biên bản điều tra xác minh. Khiêm, Hương ký xác nhận vào Phiếu xác nhận nguồn gốc đất của 29 hộ nhận đất là đất nông nghiệp được giao theo Nghị định 64/CP, nằm trong chỉ giới thu hồi để thực hiện Dự án Tây Hồ Tây. Khiêm ký xác nhận về nhân hộ khẩu của các hộ gia đình, cá nhân nêu trên có đất thuộc phạm vi xây dựng Dự án Tây Hồ Tây. Trong 29 hộ nhận đất có hộ là người nhà của Khiêm (2 hộ), Hương (1 hộ), Gấm (2 hộ).
Liên quan đến vụ án, Hoàng Minh Đức, Nguyễn Công Minh, Lục Văn Cường, Nguyễn Tuấn Anh, Vũ Quý Dương không đến thực địa để xác minh hiện trạng đất nhưng đã ký vào Biên bản điều tra, xác minh và các tài liệu liên quan đến việc xác định nguồn gốc đất của 29 hộ nhận đất, diện tích 5.344 m2 đất là đất nông nghiệp được giao theo Nghị định 64/CP để lập phương án bồi thường hỗ trợ tái định cư. Hậu quả, 29 hộ nhận đất đã được nhận tiền bồi thường hỗ trợ sai quy định gần 21 tỷ đồng, mới thu hồi được hơn 576 triệu đồng, số tiền gây thiệt hại cho Nhà nước là 20,4 tỷ đồng.
Cũng trong thời điểm từ tháng 6/2010 đến tháng 11/2010, có 11 hộ gia đình kê khai 4.929 m2 đất mương, đường giao thông do UBND xã Xuân Đỉnh quản lý là đất nông nghiệp được giao theo Nghị định 64/CP để được bồi thường hỗ trợ. Khiêm, Hương, Gấm biết 11 hộ gia đình (trong đó có hộ của mẹ vợ Khiêm) kê khai đất mương, đường giao thông là đất do UBND xã Xuân Đỉnh quản lý để được bồi thường hỗ trợ là trái pháp luật.
Nhưng Khiêm vẫn chỉ đạo và cùng Hương, Gấm ký xác nhận vào Biên bản điều tra xác minh; Khiêm, Hương ký xác nhận vào Phiếu xác nhận nguồn gốc đất của 11 hộ kê khai đất mương, đường giao thông là đất nông nghiệp được giao theo Nghị định 64/CP, nằm trong chỉ giới thu hồi để thực hiện Dự án Tây Hồ Tây; Khiêm ký xác nhận về nhân hộ khẩu của các hộ gia đình, cá nhân nêu trên có đất thuộc phạm vi xây dựng Dự án Tây Hồ Tây.
Hoàng Minh Đức, Nguyễn Công Minh, Lục Văn Cường, Nguyễn Tuấn Anh, Vũ Quý Dương không đến thực địa để xác minh hiện trạng đất nhưng ký vào Biên bản điều tra, xác minh và các tài liệu liên quan đến việc xác định nguồn gốc đất của 11 hộ kê khai 4.929 m2 đất mương, đường giao thông do UBND xã Xuân Đỉnh quản lý là đất nông nghiệp được giao theo Nghị định 64/CP để lập phương án bồi thường hỗ trợ tái định cư. Hành vi này của các bị can đã gây hậu quả bồi thường hỗ trợ sai quy định cho 11 hộ gia đình nêu trên, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 6 tỷ đồng.
Hội đồng xét xử xác định, tổng thiệt hại trong vụ án là hơn 26,9 tỷ đồng, Trung tâm phát triển quỹ đất thành phố Hà Nội mới chỉ thu hồi được hơn 576 triệu đồng, số tiền chưa thu hồi được là 26,3 tỷ đồng. Số tiền này các hộ dân đã nhận tiền phải chịu trách nhiệm hoàn trả lại theo quyết định trước đó của UBND huyện Từ Liêm, UBND quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội).