Sừng động vật (nghi là sừng tê giác) bị thu giữ trong một vụ án. Ảnh: TTXVN phát
Sau quá trình xem xét, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt đối tượng 23 tháng tù giam, (tăng thêm 7 tháng tù so với bản án phúc thẩm trước đó của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội vào tháng 3/2019).
Trước đó, vào tháng 4/2017, Nguyễn Mậu Chiến đã bị bắt giữ cùng với nhiều tang vật bao gồm: sừng tê giác, ngà voi, hổ và các loài động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm khác. Trong vụ án này, Nguyễn Mậu Chiến được biết đến là đối tượng cầm đầu, chỉ huy hai đối tượng khác vận chuyển trái phép sừng tê giác cũng như cùng vợ mình tàng trữ trái phép sừng tê giác và các sản phẩm động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm khác.
Ngày 20/3/2019, Tòa án nhân dân quận Hà Đông tuyên phạt đối tượng 13 tháng tù giam theo quy định tại khoản 1, Điều 155 Bộ Luật Hình sự 2009 (sửa đổi, bổ sung 2017). Sau khi xem xét kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội đề xuất tăng nặng hình phạt đối với đối tượng này, tháng 3/2019, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã tuyên phạt đối tượng 16 tháng tù giam.
Giữa năm 2020, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã xem xét lại 2 bản án nói trên theo thủ tục giám đốc thẩm và tuyên hủy hai bản án nói trên để xét xử lại nhằm áp dụng hình phạt nghiêm khắc hơn đối với đối tượng Chiến. Việc nâng thêm mức hình phạt đối với Nguyễn Mậu Chiến đã thể hiện những chuyển biến tích cực trong nỗ lực đấu tranh với các tội phạm về động vật hoang dã của cơ quan chức năng.
Theo báo cáo của ENV về “Công tác xử lý tội phạm về động vật hoang dã tại Việt Nam, giai đoạn 2015 – 2020”, mức tù giam trung bình đối với tội phạm về động vật hoang dã trong năm 2015 là 0,98 năm nhưng đến nay, mức tù giam trung bình đã lên tới 4,49 năm (tính tới 6/2020), tăng 358% so với năm 2015. Trong giai đoạn 2018-2020, ENV ghi nhận nhiều bản án nghiêm khắc với các đối tượng phạm tội về động vật hoang dã, với mức hình phạt lên đến từ 10 đến 13 năm cho một số đối tượng.
Việc nghiêm trị các đối tượng cầm đầu các đường dây mua bán động vật hoang dã trái phép cũng là một trong “10 hành động cấp bách ngăn chặn sự tuyệt chủng của các loài động vật hoang dã” vừa được ENV đưa ra vào đầu tháng 9/2020 nhằm ngăn chặn tình trạng buôn bán trái phép động vật hoang dã tại Việt Nam. Hoạt động bắt giữ, xử lý nghiêm những kẻ cầm đầu các đường dây buôn bán động vật hoang dã đã và đang góp phần triệt tiêu các đường dây buôn bán động vật hoang dã, từ đó nâng cao hiệu quả đấu tranh với loại hình tội phạm này.
Theo bà Vũ Thị Quyên, Giám đốc ENV, để bắt giữ và xử lý được những kẻ cầm đầu, ENV kiến nghị các cơ quan thực thi pháp luật thực hiện một số hành động cấp thiết sau: xây dựng và quyết liệt thực hiện các chuyên án điều tra nhằm vào các mạng lưới tội phạm buôn bán động vật hoang dã, nhắm tới những đối tượng cầm đầu, giữ vai trò quan trọng trong các mạng lưới này; khuyến khích đối tượng bị bắt giữ hợp tác với cơ quan điều tra để truy bắt kẻ cầm đầu các mạng lưới buôn bán động vật hoang dã trái phép; điều tra các hành vi phạm tội khác mà những mạng lưới tội phạm về động vật hoang dã thường dính líu đến như trốn thuế, rửa tiền…; đẩy mạnh hợp tác với các quốc gia khác nhằm triệt phá các mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia; kiên quyết loại bỏ yếu tố tham nhũng trong quá trình điều tra và truy cứu trách nhiệm hình sự tội phạm về động vật hoang dã.
ENV cũng vừa phát hành phim ngắn “Cần nỗ lực điều tra, bắt giữ và truy tố những kẻ cầm đầu các đường dây tội phạm động vật hoang dã”, phản ánh chuyển biến tích cực trong công tác thực thi pháp luật về động vật hoang dã, đồng thời khuyến khích cơ quan chức năng bắt giữ và khởi tố những kẻ cầm đầu các đường dây buôn bán động vật hoang dã trái phép. Phim ngắn này cũng đã được chia sẻ đến các cơ quan thực thi pháp luật, tòa án, viện kiểm sát của 63 tỉnh, thành phố trên cả nước.