Đại diện Viên kiểm sát đọc cáo trạng tại phiên tòa. Ảnh: An Đăng/TTXVN
Hội đồng xét xử gồm ba người: Một thẩm phán, hai hội thẩm nhân dân, do thẩm phán Trần Nam Hà (Phó Chánh Tòa Hình sự, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội) làm chủ tọa phiên tòa. Một kiểm sát viên của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao (biệt phái về Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội), hai kiểm sát viên của Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội tham gia thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm tại phiên tòa.
Bị cáo Trần Ngọc Hà, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên, nguyên Tổng Giám đốc Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM) tại tòa. Ảnh:An Đăng/TTXVN
Trong số 17 bị cáo, có 14 bị cáo nguyên là cán bộ, lãnh đạo VEAM; 16 bị cáo gồm: Trần Ngọc Hà (sinh năm 1964, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên, nguyên Tổng Giám đốc Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam - VEAM), Lâm Chí Quang (sinh năm 1954, nguyên Tổng Giám đốc VEAM), Vũ Từ Công (sinh năm 19, nguyên Kế toán trưởng VEAM), Đào Quốc Việt (sinh năm 1951, nguyên Giám đốc Công ty cổ phần vận tải và thương mại VEAM – Vetranco), Trần Quang Tiến (sinh năm 1970, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Tập đoàn Đại Nam), Ngô Văn Tuyển (sinh năm 1960, nguyên Phó Tổng Giám đốc, thành viên Hội đồng quản trị VEAM), Bùi Quốc Việt (sinh năm 1953, nguyên Trưởng phòng Thị trường kinh doanh VEAM), Ngô Văn Thịu (sinh năm 1963, Phó Trưởng phòng Thị trường - Kinh doanh VEAM), Nguyễn Thị Thu Hương (sinh năm 1962, nguyên Giám đốc Vetranco), Trần Thanh Thủy (sinh năm 1972, nguyên Trưởng phòng Kế toán Vetranco), Nguyễn Minh Tùng (sinh năm 1974, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Bách Việt), Lương Xuân Trường (sinh năm 1971, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thép Minh Quang), Trần Anh Sơn (sinh năm 1974, nguyên Kế toán trưởng, phụ trách Quản trị VEAM), Hoàng Văn Lẫm (sinh năm 1973, nguyên Phó Trưởng phòng Tài chính kế toán VEAM, Phó Trưởng phòng Kế hoạch VEAM), Nguyễn Mạnh Chung (sinh năm 1977, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn máy kéo và máy nông nghiệp - Tamac; nguyên Trưởng phòng Kỹ thuật đầu tư VEAM), Vũ Quang Tâm (sinh năm 1963, nguyên Phó Tổng Giám đốc VEAM), bị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao truy tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" theo quy định tại Điều 219, khoản 3 - Bộ luật Hình sự năm 2015.
Riêng bị cáo Nguyễn Văn Khôi (sinh năm 1956, nguyên Trưởng ban Kiểm soát, thành viên Hội đồng thành viên VEAM) bị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao truy tố về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" theo quy định tại Điều 285, khoản 2 - Bộ luật Hình sự năm 1999.
Tổng số 33 luật sư đăng ký tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị cáo, trong đó nhiều nhất là bị cáo Trần Ngọc Hà có 4 luật sư bào chữa.
Tại phiên tòa, đại diện VEAM có mặt với tư cách là nguyên đơn dân sự.
Ngân hàng thương mại cổ phần Phương Đông và 8 công ty: Công ty cổ phần vận tải và thương mại VEAM (Vetranco), Công ty cổ phần thép Minh Quang, Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Tương Lai, Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Bách Việt, Công ty cổ phần đầu tư Đại Nam, Công ty cổ phần Nhựa Vân Đồn, Công ty Hải Đăng, Công ty Tân Phục Hưng và 23 cá nhân được Tòa triệu tập với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Theo cáo trạng, VEAM có đại diện chủ sở hữu là Bộ Công Thương (trong đó vốn Nhà nước hơn 88%). Công ty Cổ phần Vận tải và Thương mại VEAM - Vetranco là công ty con của VEAM. Trong thời gian từ năm 2011 đến năm 2013, Vũ Từ Công - Kế toán trưởng VEAM, tham mưu, đề xuất, soạn thảo văn bản trình Lâm Chí Quang - Tổng Giám đốc VEAM, ký 5 chứng thư bảo lãnh thanh toán ngân hàng cho Vetranco vay tổng số 193 tỷ đồng.
Từ việc bảo lãnh của VEAM, Vetranco đã vay tiền tại các ngân hàng để kinh doanh với các Công ty cổ phần Đầu tư Minh Quang, Công ty cổ phần Thép Minh Quang, Công ty cổ phần đầu tư Tương Lai, Công ty trách nhiệm hữu hạn đầu tư thương mại và xuất nhập khẩu Hải Đăng. Tuy nhiên, hiện các công ty này đã dừng hoạt động và không còn tài sản gì, không có khả năng trả nợ cho Vetranco.
Do Vetranco không có nguồn tiền trả nợ ngân hàng nên VEAM đã bị các ngân hàng cưỡng thu hoặc phải trả nợ thay Vetranco tổng số tiền gần 76 tỷ đồng.
Ngoài ra, khi sử dụng nguồn tiền vay ngân hàng do VEAM bảo lãnh, Đào Quốc Việt - Giám đốc Vetranco đã cho Trần Quang Tiến - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần đầu tư Tập đoàn Đại Nam vay để hưởng lãi theo lãi suất cho vay của ngân hàng cộng với chênh lệch từ 0,8 - 1,25% giá trị tiền vay. Để che giấu việc cho vay tiền trái quy định, Việt và Tiến thỏa thuận hợp thức bằng cách lập các hợp đồng mua bán hàng hóa khống. Trần Quang Tiến không hoàn trả được 15 khoản vay phát sinh từ tháng 5 – 8/2013, gây thiệt hại cho Vetranco gần 183 tỷ đồng.
Mặt khác, khi thực hiện Dự án đầu tư sản xuất máy kéo 4 bánh hạng trung và ký kết, thực hiện 2 Thỏa thuận VEAM-ZIBO đầu tư phát triển xe ô tô tay lái bên phải của lãnh đạo VEAM đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 66 tỷ đồng.
Đối với bị cáo Nguyễn Văn Khôi, với vai trò là thành viên Hội đồng thành viên phụ trách lĩnh vực quản lý vốn và hoạt động tài chính kế toán, công tác kiểm soát VEAM, bị cáo Khôi bị xác định là đã thực hiện không hết trách nhiệm của mình, gây thiệt hại cho VEAM hơn 75 tỷ đồng.
Liên quan đến vụ án, đối với một số cán bộ, cá nhân thuộc: Hội đồng thành viên VEAM, Phòng Kỹ thuật đầu tư, Phòng Kinh doanh, Phòng Tài chính, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Vetranco, nguyên Ủy viên Hội đồng quản trị Vetranco… Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao xác định là có liên quan đến sai phạm nhưng chưa đến mức phải xử lý hình sự. Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao sẽ kiến nghị với cơ quan quản lý VEAM, Bộ Công Thương xem xét xử lý kỷ luật theo thẩm quyền đối với những cán bộ, cá nhân này.
Dự kiến, phiên tòa diễn ra trong 1 tuần.